ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಸಪ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಪೂರ್ವಪೃಷ್ಠಮ್      ಉತ್ತರಪೃಷ್ಠಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ —
ಮಯ್ಯಾಸಕ್ತಮನಾಃ ಪಾರ್ಥ ಯೋಗಂ ಯುಂಜನ್ಮದಾಶ್ರಯಃ ।
ಅಸಂಶಯಂ ಸಮಗ್ರಂ ಮಾಂ ಯಥಾ ಜ್ಞಾಸ್ಯಸಿ ತಚ್ಛೃಣು ॥ ೧ ॥
ಮಯಿ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣವಿಶೇಷಣೇ ಪರಮೇಶ್ವರೇ ಆಸಕ್ತಂ ಮನಃ ಯಸ್ಯ ಸಃ ಮಯ್ಯಾಸಕ್ತಮನಾಃ, ಹೇ ಪಾರ್ಥ ಯೋಗಂ ಯುಂಜನ್ ಮನಃಸಮಾಧಾನಂ ಕುರ್ವನ್ , ಮದಾಶ್ರಯಃ ಅಹಮೇವ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ಆಶ್ರಯೋ ಯಸ್ಯ ಸಃ ಮದಾಶ್ರಯಃ । ಯೋ ಹಿ ಕಶ್ಚಿತ್ ಪುರುಷಾರ್ಥೇನ ಕೇನಚಿತ್ ಅರ್ಥೀ ಭವತಿ ಸ ತತ್ಸಾಧನಂ ಕರ್ಮ ಅಗ್ನಿಹೋತ್ರಾದಿ ತಪಃ ದಾನಂ ವಾ ಕಿಂಚಿತ್ ಆಶ್ರಯಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ, ಅಯಂ ತು ಯೋಗೀ ಮಾಮೇವ ಆಶ್ರಯಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ, ಹಿತ್ವಾ ಅನ್ಯತ್ ಸಾಧನಾಂತರಂ ಮಯ್ಯೇವ ಆಸಕ್ತಮನಾಃ ಭವತಿ । ಯಃ ತ್ವಂ ಏವಂಭೂತಃ ಸನ್ ಅಸಂಶಯಂ ಸಮಗ್ರಂ ಸಮಸ್ತಂ ವಿಭೂತಿಬಲಶಕ್ತ್ಯೈಶ್ವರ್ಯಾದಿಗುಣಸಂಪನ್ನಂ ಮಾಂ ಯಥಾ ಯೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಜ್ಞಾಸ್ಯಸಿ ಸಂಶಯಮಂತರೇಣ ‘ಏವಮೇವ ಭಗವಾನ್’ ಇತಿ, ತತ್ ಶೃಣು ಉಚ್ಯಮಾನಂ ಮಯಾ ॥ ೧ ॥
ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ —
ಮಯ್ಯಾಸಕ್ತಮನಾಃ ಪಾರ್ಥ ಯೋಗಂ ಯುಂಜನ್ಮದಾಶ್ರಯಃ ।
ಅಸಂಶಯಂ ಸಮಗ್ರಂ ಮಾಂ ಯಥಾ ಜ್ಞಾಸ್ಯಸಿ ತಚ್ಛೃಣು ॥ ೧ ॥
ಮಯಿ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣವಿಶೇಷಣೇ ಪರಮೇಶ್ವರೇ ಆಸಕ್ತಂ ಮನಃ ಯಸ್ಯ ಸಃ ಮಯ್ಯಾಸಕ್ತಮನಾಃ, ಹೇ ಪಾರ್ಥ ಯೋಗಂ ಯುಂಜನ್ ಮನಃಸಮಾಧಾನಂ ಕುರ್ವನ್ , ಮದಾಶ್ರಯಃ ಅಹಮೇವ ಪರಮೇಶ್ವರಃ ಆಶ್ರಯೋ ಯಸ್ಯ ಸಃ ಮದಾಶ್ರಯಃ । ಯೋ ಹಿ ಕಶ್ಚಿತ್ ಪುರುಷಾರ್ಥೇನ ಕೇನಚಿತ್ ಅರ್ಥೀ ಭವತಿ ಸ ತತ್ಸಾಧನಂ ಕರ್ಮ ಅಗ್ನಿಹೋತ್ರಾದಿ ತಪಃ ದಾನಂ ವಾ ಕಿಂಚಿತ್ ಆಶ್ರಯಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ, ಅಯಂ ತು ಯೋಗೀ ಮಾಮೇವ ಆಶ್ರಯಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ, ಹಿತ್ವಾ ಅನ್ಯತ್ ಸಾಧನಾಂತರಂ ಮಯ್ಯೇವ ಆಸಕ್ತಮನಾಃ ಭವತಿ । ಯಃ ತ್ವಂ ಏವಂಭೂತಃ ಸನ್ ಅಸಂಶಯಂ ಸಮಗ್ರಂ ಸಮಸ್ತಂ ವಿಭೂತಿಬಲಶಕ್ತ್ಯೈಶ್ವರ್ಯಾದಿಗುಣಸಂಪನ್ನಂ ಮಾಂ ಯಥಾ ಯೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಜ್ಞಾಸ್ಯಸಿ ಸಂಶಯಮಂತರೇಣ ‘ಏವಮೇವ ಭಗವಾನ್’ ಇತಿ, ತತ್ ಶೃಣು ಉಚ್ಯಮಾನಂ ಮಯಾ ॥ ೧ ॥

ಪರಮೇಶ್ವರಸ್ಯ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣವಿಶೇಷಣತ್ವಂ ಸಕಲಜಗದಾಯತನತ್ವಾದಿನಾನಾವಿಧವಿಭೂತಿಭಾಗಿತ್ವಮ್ , ತತ್ರ ಆಸಕ್ತಿಃ - ಮನಸಃ ವಿಷಯಾಂತರಪರಿಹಾರೇಣ ತನ್ನಿಷ್ಠತ್ವಮ್ । ಮನಸಃ ಭಗವತ್ಯೇವ ಆಸಕ್ತೌ ಹೇತುಮಾಹ -

ಯೋಗಮಿತಿ ।

ವಿಷಯಾಂತರಪರಿಹಾರೇ ಹಿ ಗೋಚರಮ್ ಆಲೋಚ್ಯಮಾನೇ ಭಗವತ್ಯೇವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ ಭವತಿ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ತಥಾಪಿ ಸ್ವಾಶ್ರಯೇ ಪುರುಷಃ ಮನಃ ಸ್ಥಾಪಯತಿ, ನಾನ್ಯತ್ರ, ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಅಾಹ -

ಮದಾಶ್ರಯ ಇತಿ ।

ಯೋಗಿನಃ ಯದ್ ಈಶ್ವರಾಶ್ರಯತ್ವೇನ ತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಆಸಕ್ತಮನಸಸ್ತ್ವಮ್ ಉಪನ್ಯಸ್ತಮ್ , ತದ್ ಉಪಪಾದಯತಿ -

ಯೋ ಹೀತಿ ।

ಈಶ್ವರಾಖ್ಯಾಶ್ರಯಸ್ಯ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿಮೇವ ಪ್ರಕಟಯತಿ -

ಹಿತ್ವೇತಿ ।

ಅಸ್ತು ಯೋಗಿನಃ ತ್ವದಾಶ್ರಯಪ್ರತಿಪತ್ತ್ಯಾ ಮನಸಃ ತ್ವಯ್ಯೇವ ಆಸಕ್ತಿಃ, ತಥಾಪಿ ಮಮ ಕಿಮಾಯಾತಮ್ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ದ್ವಿತೀಯಾರ್ಧಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ -

ಯಸ್ತ್ವಮೇವಮಿತಿ ।

ಏವಂಭೂತಃ - ಯಥೋಕ್ತಧ್ಯಾನನಿಷ್ಠಪುರುಷವದೇವ ಮಯ್ಯಾಸಕ್ತಮನಾಃ ಯಃ ತ್ವಂ, ಸ ತ್ವಂ ತಥಾವಿಧಸ್ಸನ್ , ಅಸಂಶಯಮ್ - ಅವಿದ್ಯಮಾನಃ ಸಂಶಯಃ ಯತ್ರ ಜ್ಞಾನೇ ತದ್ ಯಥಾ ಸ್ಯಾತ್ , ತಥಾ, ಮಾಂ ಸಮಗ್ರಂ ಜ್ಞಾಸ್ಯಸಿ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।

ಸಮಗ್ರಂ ಇತ್ಯಸ್ಯ ಅರ್ಥಮಾಹ -

ಸಮಸ್ತಮಿತಿ ।

ವಿಭೂತಿಃ - ನಾನಾವಿಧೈಶ್ವರ್ಯೋಪಾಯಸಂಪತ್ತಿಃ, ಬಲಂ - ಶರೀರಗತಂ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಮ್ , ಶಕ್ತಿಃ - ಮನೋಗತಂ ಪ್ರಾಗಲ್ಭ್ಯಂ, ಐಶ್ವರ್ಯಮ್ - ಈಶಿತವ್ಯವಿಷಯಮ್ ಈಶನಸಾಮರ್ಥ್ಯಮ್ , ಆದಿಶಬ್ದೇನ ಜ್ಞಾನೇಚ್ಛಾದಯಃ ಗೃಹ್ಯಂತೇ ।

ಅಸಂಶಯಮಿತಿ ಪದಸ್ಯ ಕ್ರಿಯಾವಿಶೇಷಣತ್ವಂ ವಿಶದಯನ್ ಕ್ರಿಯಾಪದೇನ ಸಂಬಂಧಂ ಕಥಯತಿ -

ಸಂಶಯಮಿತಿ ।

ವಿನಾ ಸಂಶಯಂ ಭಗವತ್ತತ್ತ್ವಪರಿಜ್ಞಾನಮೇವ ಸ್ಫೋರಯತಿ -

ಏವಮೇವೇತಿ ।

ಭಗವತ್ತತ್ತ್ವೇ ಜ್ಞಾತವ್ಯೇ, ಕಥಂ ಮಮ ಜ್ಞಾನಮುದೇಷ್ಯತಿ? ನ ಹಿ ತ್ವಾಮೃತೇ ತದುಪದೇಷ್ಟಾ ಕಶ್ಚಿದಸ್ತಿ, ಇತ್ಯಾಶಙಕ್ಯ, ಆಹ -

ತಚ್ಛೃಣ್ವಿತಿ

॥ ೧ ॥