పరమేశ్వరస్య వక్ష్యమాణవిశేషణత్వం సకలజగదాయతనత్వాదినానావిధవిభూతిభాగిత్వమ్ , తత్ర ఆసక్తిః - మనసః విషయాన్తరపరిహారేణ తన్నిష్ఠత్వమ్ । మనసః భగవత్యేవ ఆసక్తౌ హేతుమాహ -
యోగమితి ।
విషయాన్తరపరిహారే హి గోచరమ్ ఆలోచ్యమానే భగవత్యేవ ప్రతిష్ఠితం భవతి ఇత్యర్థః ।
తథాపి స్వాశ్రయే పురుషః మనః స్థాపయతి, నాన్యత్ర, ఇత్యాశఙ్క్య, అాహ -
మదాశ్రయ ఇతి ।
యోగినః యద్ ఈశ్వరాశ్రయత్వేన తస్మిన్నేవ ఆసక్తమనసస్త్వమ్ ఉపన్యస్తమ్ , తద్ ఉపపాదయతి -
యో హీతి ।
ఈశ్వరాఖ్యాశ్రయస్య ప్రతిపత్తిమేవ ప్రకటయతి -
హిత్వేతి ।
అస్తు యోగినః త్వదాశ్రయప్రతిపత్త్యా మనసః త్వయ్యేవ ఆసక్తిః, తథాపి మమ కిమాయాతమ్ ? ఇత్యాశఙ్క్య, ద్వితీయార్ధం వ్యాచష్టే -
యస్త్వమేవమితి ।
ఎవంభూతః - యథోక్తధ్యాననిష్ఠపురుషవదేవ మయ్యాసక్తమనాః యః త్వం, స త్వం తథావిధస్సన్ , అసంశయమ్ - అవిద్యమానః సంశయః యత్ర జ్ఞానే తద్ యథా స్యాత్ , తథా, మాం సమగ్రం జ్ఞాస్యసి ఇతి సమ్బన్ధః ।
సమగ్రం ఇత్యస్య అర్థమాహ -
సమస్తమితి ।
విభూతిః - నానావిధైశ్వర్యోపాయసమ్పత్తిః, బలం - శరీరగతం సామర్థ్యమ్ , శక్తిః - మనోగతం ప్రాగల్భ్యం, ఐశ్వర్యమ్ - ఈశితవ్యవిషయమ్ ఈశనసామర్థ్యమ్ , ఆదిశబ్దేన జ్ఞానేచ్ఛాదయః గృహ్యన్తే ।
అసంశయమితి పదస్య క్రియావిశేషణత్వం విశదయన్ క్రియాపదేన సమ్బన్ధం కథయతి -
సంశయమితి ।
వినా సంశయం భగవత్తత్త్వపరిజ్ఞానమేవ స్ఫోరయతి -
ఎవమేవేతి ।
భగవత్తత్త్వే జ్ఞాతవ్యే, కథం మమ జ్ఞానముదేష్యతి? న హి త్వామృతే తదుపదేష్టా కశ్చిదస్తి, ఇత్యాశఙక్య, ఆహ -
తచ్ఛృణ్వితి
॥ ౧ ॥