ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ದೈವೀ ಹ್ಯೇಷಾ ಗುಣಮಯೀ ಮಮ ಮಾಯಾ ದುರತ್ಯಯಾ
ಮಾಮೇವ ಯೇ ಪ್ರಪದ್ಯಂತೇ ಮಾಯಾಮೇತಾಂ ತರಂತಿ ತೇ ॥ ೧೪ ॥
ದೈವೀ ದೇವಸ್ಯ ಮಮ ಈಶ್ವರಸ್ಯ ವಿಷ್ಣೋಃ ಸ್ವಭಾವಭೂತಾ ಹಿ ಯಸ್ಮಾತ್ ಏಷಾ ಯಥೋಕ್ತಾ ಗುಣಮಯೀ ಮಮ ಮಾಯಾ ದುರತ್ಯಯಾ ದುಃಖೇನ ಅತ್ಯಯಃ ಅತಿಕ್ರಮಣಂ ಯಸ್ಯಾಃ ಸಾ ದುರತ್ಯಯಾತತ್ರ ಏವಂ ಸತಿ ಸರ್ವಧರ್ಮಾನ್ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಮಾಮೇವ ಮಾಯಾವಿನಂ ಸ್ವಾತ್ಮಭೂತಂ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ಯೇ ಪ್ರಪದ್ಯಂತೇ ತೇ ಮಾಯಾಮ್ ಏತಾಂ ಸರ್ವಭೂತಮೋಹಿನೀಂ ತರಂತಿ ಅತಿಕ್ರಾಮಂತಿ ; ತೇ ಸಂಸಾರಬಂಧನಾತ್ ಮುಚ್ಯಂತೇ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೧೪ ॥
ದೈವೀ ಹ್ಯೇಷಾ ಗುಣಮಯೀ ಮಮ ಮಾಯಾ ದುರತ್ಯಯಾ
ಮಾಮೇವ ಯೇ ಪ್ರಪದ್ಯಂತೇ ಮಾಯಾಮೇತಾಂ ತರಂತಿ ತೇ ॥ ೧೪ ॥
ದೈವೀ ದೇವಸ್ಯ ಮಮ ಈಶ್ವರಸ್ಯ ವಿಷ್ಣೋಃ ಸ್ವಭಾವಭೂತಾ ಹಿ ಯಸ್ಮಾತ್ ಏಷಾ ಯಥೋಕ್ತಾ ಗುಣಮಯೀ ಮಮ ಮಾಯಾ ದುರತ್ಯಯಾ ದುಃಖೇನ ಅತ್ಯಯಃ ಅತಿಕ್ರಮಣಂ ಯಸ್ಯಾಃ ಸಾ ದುರತ್ಯಯಾತತ್ರ ಏವಂ ಸತಿ ಸರ್ವಧರ್ಮಾನ್ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಮಾಮೇವ ಮಾಯಾವಿನಂ ಸ್ವಾತ್ಮಭೂತಂ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ಯೇ ಪ್ರಪದ್ಯಂತೇ ತೇ ಮಾಯಾಮ್ ಏತಾಂ ಸರ್ವಭೂತಮೋಹಿನೀಂ ತರಂತಿ ಅತಿಕ್ರಾಮಂತಿ ; ತೇ ಸಂಸಾರಬಂಧನಾತ್ ಮುಚ್ಯಂತೇ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೧೪ ॥

ಕಥಂ ದುರತ್ಯಯತ್ವೇನ ತದತ್ಯಯಃ ಸ್ಯಾತ್ ? ಇತಿ, ತತ್ರ ಆಹ -

ಮಾಮೇವೇೇತಿ ।

ಪ್ರಧಾನಸ್ಯೇವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಂ ಮಾಯಾಯಾ ವ್ಯುದಸ್ಯತಿ -

ದೇವಸ್ಯೇತಿ ।

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯೇ ಮಾಯಾತ್ವಾನುಪಪತ್ತಿಂ ಹಿಶಬ್ದದ್ಯೋತಿತಾಂ ಹೇತೂಕರೋತಿ -

ಯಸ್ಮಾದಿತಿ ।

ಅನುಭವಸಿದ್ಧಾ ಸಾ ನ ಅಕಸ್ಮಾತ್ ಅಪಲಾಪಮ್ ಅರ್ಹತಿ, ಇತ್ಯಾಹ -

ಏಷೇತಿ ।

ಜಗತಃ ತತ್ತ್ವಪ್ರತಿಪತ್ತಿಪ್ರತಿಬಂಧಭೂತಾಃ ಗುಣಾಃ ಸತ್ವಾದಯಃ ।

‘ಮಮ’ ಇತಿ ಪ್ರಾಗುಕ್ತಮೇವ ಮಾಯಾಯಾಃ ಸಂಬಂಧಮ್ ಅನೂದ್ಯವಿಧಿತ್ಸಿತಂ ದುರತ್ಯಯತ್ವಂ ವಿಭಜತೇ -

ದುಃಖೇನೇತಿ ।

‘ಮಾಮೇವ’ ಇತ್ಯಾದಿ ವ್ಯಾಚಷ್ಠೇ -

ತತ್ರೇತಿ ।

ತಸ್ಮಿನ್ ಮಾಯಾರೂಪೇ ಯಥೋಕ್ತರೀತ್ಯಾ ದುರತ್ಯಯೇ ಸತಿ, ಇತಿ ಯಾವತ್ । ‘ಮಾಮೇವ’ ಇತಿ ಏವಕಾರೇಣ ಮಾಯಾಯಾ ವೇದ್ಯಕೋಟಿನಿವೇಶಾಭಾವಃ ವಿವಕ್ಷ್ಯತೇ । ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ - ಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನಾದಿವ್ಯಗ್ರತಾಮಂತರೇಣ, ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಮಾಯಾತಿಕ್ರಮೇ ಮೋಹಾತಿಕ್ರಮೋ ಭವತಿ, ಇತಿ ಮತ್ವಾ ವಿಶಿನಷ್ಟಿ -

ಸರ್ವೇತಿ ।

ಮಾಯಾತತ್ಪ್ರಯುಕ್ತಮೋಹಯೋಃ ಅತಿಕ್ರಮೇಽಪಿ ಕಥಂ ಪುರುಷಾರ್ಥಸಿದ್ಧಿಃ? ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -

ಸಂಸಾರೇತಿ

॥ ೧೪ ॥