శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
దైవీ హ్యేషా గుణమయీ మమ మాయా దురత్యయా
మామేవ యే ప్రపద్యన్తే మాయామేతాం తరన్తి తే ॥ ౧౪ ॥
దైవీ దేవస్య మమ ఈశ్వరస్య విష్ణోః స్వభావభూతా హి యస్మాత్ ఎషా యథోక్తా గుణమయీ మమ మాయా దురత్యయా దుఃఖేన అత్యయః అతిక్రమణం యస్యాః సా దురత్యయాతత్ర ఎవం సతి సర్వధర్మాన్ పరిత్యజ్య మామేవ మాయావినం స్వాత్మభూతం సర్వాత్మనా యే ప్రపద్యన్తే తే మాయామ్ ఎతాం సర్వభూతమోహినీం తరన్తి అతిక్రామన్తి ; తే సంసారబన్ధనాత్ ముచ్యన్తే ఇత్యర్థః ॥ ౧౪ ॥
దైవీ హ్యేషా గుణమయీ మమ మాయా దురత్యయా
మామేవ యే ప్రపద్యన్తే మాయామేతాం తరన్తి తే ॥ ౧౪ ॥
దైవీ దేవస్య మమ ఈశ్వరస్య విష్ణోః స్వభావభూతా హి యస్మాత్ ఎషా యథోక్తా గుణమయీ మమ మాయా దురత్యయా దుఃఖేన అత్యయః అతిక్రమణం యస్యాః సా దురత్యయాతత్ర ఎవం సతి సర్వధర్మాన్ పరిత్యజ్య మామేవ మాయావినం స్వాత్మభూతం సర్వాత్మనా యే ప్రపద్యన్తే తే మాయామ్ ఎతాం సర్వభూతమోహినీం తరన్తి అతిక్రామన్తి ; తే సంసారబన్ధనాత్ ముచ్యన్తే ఇత్యర్థః ॥ ౧౪ ॥

కథం దురత్యయత్వేన తదత్యయః స్యాత్ ? ఇతి, తత్ర ఆహ -

మామేవేేతి ।

ప్రధానస్యేవ స్వాతన్త్ర్యం మాయాయా వ్యుదస్యతి -

దేవస్యేతి ।

స్వాతన్త్ర్యే మాయాత్వానుపపత్తిం హిశబ్దద్యోతితాం హేతూకరోతి -

యస్మాదితి ।

అనుభవసిద్ధా సా న అకస్మాత్ అపలాపమ్ అర్హతి, ఇత్యాహ -

ఎషేతి ।

జగతః తత్త్వప్రతిపత్తిప్రతిబన్ధభూతాః గుణాః సత్వాదయః ।

‘మమ’ ఇతి ప్రాగుక్తమేవ మాయాయాః సమ్బన్ధమ్ అనూద్యవిధిత్సితం దురత్యయత్వం విభజతే -

దుఃఖేనేతి ।

‘మామేవ’ ఇత్యాది వ్యాచష్ఠే -

తత్రేతి ।

తస్మిన్ మాయారూపే యథోక్తరీత్యా దురత్యయే సతి, ఇతి యావత్ । ‘మామేవ’ ఇతి ఎవకారేణ మాయాయా వేద్యకోటినివేశాభావః వివక్ష్యతే । సర్వాత్మనా - కర్మానుష్ఠానాదివ్యగ్రతామన్తరేణ, ఇత్యర్థః ।

మాయాతిక్రమే మోహాతిక్రమో భవతి, ఇతి మత్వా విశినష్టి -

సర్వేతి ।

మాయాతత్ప్రయుక్తమోహయోః అతిక్రమేఽపి కథం పురుషార్థసిద్ధిః? ఇతి ఆశఙ్క్య, ఆహ -

సంసారేతి

॥ ౧౪ ॥