தத்ர ப்ரஶ்நத்ரயம் நிர்ணேதும் ப⁴க³வத்³வசநம் உதா³ஹரதி -
அக்ஷரமிதி ।
‘கிம் தத் ப்³ரஹ்ம’ (ப⁴. கீ³. 8-1) இதி ப்ரஶ்நஸ்ய ப்ரதிவசநம் -
அக்ஷரம் ப்³ரஹ்ம பரமமிதி ।
தத்ர அக்ஷரஶப்³த³ஸ்ய நிருபாதி⁴கே பரஸ்மிந் ஆத்மநி அவிநாஶித்வவ்யாப்திமத்வஸம்ப³ந்தா⁴த் ப்ரவ்ருத்திம் வ்யுத்பாத³யதி -
அக்ஷரமித்யாதி³நா ।
கத²ம் புந: அக்ஷரஶப்³த³ஸ்ய யதோ²க்தே பரமாத்மநி வ்ருத்³த⁴ப்ரயோக³ம் அந்தரேண வ்யுத்பத்த்யா ப்ரவ்ருத்தி: ஆஶ்ரீயதே ? வ்யுத்பத்தே: அர்தா²ந்தரே(அ)பி ஸம்ப⁴வாத் , இத்யாஶங்க்ய, த்³யாவாப்ருதி²வ்யாதி³விஷயநிரங்குஶப்ரஶாஸநஸ்ய பரஸ்மாத் அந்யஸ்மிந் அஸம்ப⁴வாத் ததா²வித⁴ப்ரஶாஸநகர்த்ருத்வேந ஶ்ருதம் அக்ஷரம் ப்³ரஹ்மைவ, இத்யாஹ -
ஏதஸ்யேதி ।
‘ரூடி⁴ர்யோக³ம் அபஹரதி’ இதி ந்யாயாத் ஓங்காரே வர்ணஸமுதா³யாத்மநி அக்ஷரஶப்³த³ஸ்ய ரூட்⁴யா ப்ரவ்ருத்தி: ஆஶ்ரயிதும் உசிதா, இத்யாஶங்க்ய, ஆஹ -
ஓங்காரஸ்யேதி ।
ப்ரதிவசநோபக்ரமே ப்ரக்ராந்தம் அோங்காராக்²யம் அக்ஷரமேவ உத்தரத்ர விஶேஷிதம் ப⁴விஷ்யதி, இத்யாஶங்க்ய, பரமவிஶேஷணவிரோதா⁴த் ந தஸ்ய ப்ரக்ரம: ஸம்ப⁴வதி, இத்யாஹ -
பரமமிதி சேதி ।
கிம் அத்⁴யாத்மம் இதி ப்ரஶ்நஸ்ய, உத்தரம் ‘ஸ்வபா⁴வோ(அ)த்⁴யாத்மம்’ இத்யாதி³ । தத்³வ்யாசஷ்டே -
தஸ்யைவேதி ।
ஸ்வகீயோ பா⁴வ: - ஸ்வபா⁴வ: ஶ்ரோத்ராதி³கரணக்³ராம:, ஸ ச ஆத்மநி தே³ஹே, அஹம்ப்ரத்யயவேத்³யோ வர்ததே, இதி அமும் ப்ரதிபா⁴ஸம் வ்யாவர்த்ய, ஸ்வபா⁴வபத³ம் க்³ருஹ்ணாதி -
ஸ்வோ பா⁴வ இதி ।
ஏவம் விக்³ரஹபரிக்³ரஹே ‘ஸ்வபா⁴வோ(அ)த்⁴யாத்மம் உச்யதே’ இத்யஸ்ய அயம் அர்தோ² நிஷ்பந்நோ ப⁴வதி, இதி அநுவாத³பூர்வகம் கத²யதி -
ஸ்வபா⁴வ இதி ।
தஸ்யைவ பரஸ்ய இத்யாதி³நா உக்தம் ந விஸ்மர்தவ்யம் , இதி விஶிநஷ்டி -
பரமார்தே²தி ।
பரமேவ ஹி ப்³ரஹ்ம தே³ஹாதௌ³ ப்ரவிஶ்ய ப்ரத்யகா³த்மபா⁴வம் அநுப⁴வதி ‘தத்ஸ்ருஷ்ட்வா ததே³வாநுப்ராவிஶத் ‘ (தை.உ. 2 - 6 - 1) இதி ஶ்ருதே:. இத்யர்த²: ।
‘கிம் கர்ம’ இதி ப்ரஶ்நஸ்ய உத்தரம் உபாத³த்தே -
பூ⁴தேதி ।
பூ⁴தாந்யேவ பா⁴வா:, தேஷாம் உத்³ப⁴வ: - ஸமுத்பத்தி:, தாம் கரோதீதி, வ்யுத்பத்திம் ஸித்³த⁴வத்க்ருத்ய, விதா⁴ந்தரேண வ்யுத்பாத³யதி -
பூ⁴தாநாமிதி ।
பா⁴வ: - ஸத்³பா⁴வ: - வஸ்துபா⁴வ: । அத ஏவ பூ⁴தவஸ்தூத்பத்திகர இதி வக்ஷ்யதி ।
வைதி³கம் கர்ம அத்ரஉக்தவிஶேஷணம் கர்மஶப்³தி³தம் இதி விஸர்க³ஶப்³தா³ர்த²ம் த³ர்ஶயந் விஶத³யதி -
விஸர்க³ இத்யாதி³நா ।
கத²ம் புந: யதோ²க்தஸ்ய யஜ்ஞஸ்ய ஸர்வேஷு பூ⁴தேஷு ஸ்ருஷ்டிஸ்தி²திப்ரலயஹேதுத்வேந தது³த்³ப⁴வகரத்வம் ? இத்யாஶங்க்ய, ‘அக்³நௌ ப்ராஸ்தாஹுதி:’ (மநு. 3-76) இத்யாதி³ஸ்ம்ருதிம் அநுஸ்ம்ருத்ய, ஆஹ -
ஏதஸ்மாத்³தீ⁴தி
॥ 3 ॥