ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಅಷ್ಟಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಪೂರ್ವಪೃಷ್ಠಮ್      ಉತ್ತರಪೃಷ್ಠಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಸರ್ವದ್ವಾರಾಣಿ ಸಂಯಮ್ಯ ಮನೋ ಹೃದಿ ನಿರುಧ್ಯ ಚ ।
ಮೂರ್ಧ್ನ್ಯಾಧಾಯಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಾಣಮಾಸ್ಥಿತೋ ಯೋಗಧಾರಣಾಮ್ ॥ ೧೨ ॥
ಸರ್ವದ್ವಾರಾಣಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಚ ತಾನಿ ದ್ವಾರಾಣಿ ಚ ಸರ್ವದ್ವಾರಾಣಿ ಉಪಲಬ್ಧೌ, ತಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಸಂಯಮ್ಯ ಸಂಯಮನಂ ಕೃತ್ವಾ ಮನಃ ಹೃದಿ ಹೃದಯಪುಂಡರೀಕೇ ನಿರುಧ್ಯ ನಿರೋಧಂ ಕೃತ್ವಾ ನಿಷ್ಪ್ರಚಾರಮಾಪಾದ್ಯ, ತತ್ರ ವಶೀಕೃತೇನ ಮನಸಾ ಹೃದಯಾತ್ ಊರ್ಧ್ವಗಾಮಿನ್ಯಾ ನಾಡ್ಯಾ ಊರ್ಧ್ವಮಾರುಹ್ಯ ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಆಧಾಯ ಆತ್ಮನಃ ಪ್ರಾಣಮ್ ಆಸ್ಥಿತಃ ಪ್ರವೃತ್ತಃ ಯೋಗಧಾರಣಾಂ ಧಾರಯಿತುಮ್ ॥ ೧೨ ॥
ಸರ್ವದ್ವಾರಾಣಿ ಸಂಯಮ್ಯ ಮನೋ ಹೃದಿ ನಿರುಧ್ಯ ಚ ।
ಮೂರ್ಧ್ನ್ಯಾಧಾಯಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಾಣಮಾಸ್ಥಿತೋ ಯೋಗಧಾರಣಾಮ್ ॥ ೧೨ ॥
ಸರ್ವದ್ವಾರಾಣಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಚ ತಾನಿ ದ್ವಾರಾಣಿ ಚ ಸರ್ವದ್ವಾರಾಣಿ ಉಪಲಬ್ಧೌ, ತಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಸಂಯಮ್ಯ ಸಂಯಮನಂ ಕೃತ್ವಾ ಮನಃ ಹೃದಿ ಹೃದಯಪುಂಡರೀಕೇ ನಿರುಧ್ಯ ನಿರೋಧಂ ಕೃತ್ವಾ ನಿಷ್ಪ್ರಚಾರಮಾಪಾದ್ಯ, ತತ್ರ ವಶೀಕೃತೇನ ಮನಸಾ ಹೃದಯಾತ್ ಊರ್ಧ್ವಗಾಮಿನ್ಯಾ ನಾಡ್ಯಾ ಊರ್ಧ್ವಮಾರುಹ್ಯ ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಆಧಾಯ ಆತ್ಮನಃ ಪ್ರಾಣಮ್ ಆಸ್ಥಿತಃ ಪ್ರವೃತ್ತಃ ಯೋಗಧಾರಣಾಂ ಧಾರಯಿತುಮ್ ॥ ೧೨ ॥

ಶ್ರೋತ್ರಾದೀನಾಂ ಕುತ್ರ ದ್ವಾರತ್ವಮ್ ? ತತ್ರ ಆಹ -

ಉಪಲಬ್ಧಾವಿತಿ ।

ತೇಷಾಂ ಸಂಯಮನಮ್ - ವಿಷಯೇಷು ಪ್ರವೃತ್ತಾನಾಂ ದೋಷದರ್ಶನದ್ವಾರಾ ತೇಭ್ಯೋ ವೈಮುಖ್ಯಾಪಾದನಮ್ ।

ಕೋಽಯಂ ಮನಸೋ ಹೃದಯೇ ನಿರೋಧಃ ? ತತ್ರ ಆಹ -

ನಿಷ್ಪ್ರಚಾರಮಿತಿ ।

ಮನಸೋ ವಿಷಯಾಕಾರವೃತ್ತಿಂ ನಿರುಧ್ಯ ಹೃದಿ ವಶೀಕೃತಸ್ಯ ಕಾಯಂ ದರ್ಶಯತಿ -

ತತ್ರೇತಿ ।

‘ಊರ್ಧ್ವಮ್ ‘ ಇತ್ಯತ್ರಾಪಿ ಹೃದಯಾತ್ ಇತಿ ಸಂಬಧ್ಯತೇ । ಸರ್ವಾಣಿ ಉಪಲಬ್ಧಿದ್ವಾರಾಣಿ ಶ್ರೋತ್ರಾದೀನಿ ಸನ್ನಿರುಧ್ಯ, ವಾಯುಮಪಿ ಸರ್ವತೋ ನಿಗೃಹ್ಯ ಹೃದಯಮ್ ಆನೀಯ,ತತೋ ನಿರ್ಗತಯಾ ಸುಷುಮ್ನಯಾ ಕಂಠಭ್ರೂಮಧ್ಯಲಲಾಟಕ್ರಮೇಣ ಪ್ರಾಣಂ ಮೂರ್ಧನಿ ಆಧಾಯ ಯೋಗಧಾರಣಾಮ್ ಆರೂಢೋಬ್ರಹ್ಮ ವ್ಯಾಹರನ್ , ಮಾಂ ಚ ತದರ್ಥಮ್ ಅನುಸ್ಮರನ್ , ಪರಮಾಂ ಗತಿಂ ಯಾತಿ, ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ

॥ ೧೨ ॥