శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
సర్వద్వారాణి సంయమ్య మనో హృది నిరుధ్య
మూర్ధ్న్యాధాయాత్మనః ప్రాణమాస్థితో యోగధారణామ్ ॥ ౧౨ ॥
సర్వద్వారాణి సర్వాణి తాని ద్వారాణి సర్వద్వారాణి ఉపలబ్ధౌ, తాని సర్వాణి సంయమ్య సంయమనం కృత్వా మనః హృది హృదయపుణ్డరీకే నిరుధ్య నిరోధం కృత్వా నిష్ప్రచారమాపాద్య, తత్ర వశీకృతేన మనసా హృదయాత్ ఊర్ధ్వగామిన్యా నాడ్యా ఊర్ధ్వమారుహ్య మూర్ధ్ని ఆధాయ ఆత్మనః ప్రాణమ్ ఆస్థితః ప్రవృత్తః యోగధారణాం ధారయితుమ్ ॥ ౧౨ ॥
సర్వద్వారాణి సంయమ్య మనో హృది నిరుధ్య
మూర్ధ్న్యాధాయాత్మనః ప్రాణమాస్థితో యోగధారణామ్ ॥ ౧౨ ॥
సర్వద్వారాణి సర్వాణి తాని ద్వారాణి సర్వద్వారాణి ఉపలబ్ధౌ, తాని సర్వాణి సంయమ్య సంయమనం కృత్వా మనః హృది హృదయపుణ్డరీకే నిరుధ్య నిరోధం కృత్వా నిష్ప్రచారమాపాద్య, తత్ర వశీకృతేన మనసా హృదయాత్ ఊర్ధ్వగామిన్యా నాడ్యా ఊర్ధ్వమారుహ్య మూర్ధ్ని ఆధాయ ఆత్మనః ప్రాణమ్ ఆస్థితః ప్రవృత్తః యోగధారణాం ధారయితుమ్ ॥ ౧౨ ॥

శ్రోత్రాదీనాం కుత్ర ద్వారత్వమ్ ? తత్ర ఆహ -

ఉపలబ్ధావితి ।

తేషాం సంయమనమ్ - విషయేషు ప్రవృత్తానాం దోషదర్శనద్వారా తేభ్యో వైముఖ్యాపాదనమ్ ।

కోఽయం మనసో హృదయే నిరోధః ? తత్ర ఆహ -

నిష్ప్రచారమితి ।

మనసో విషయాకారవృత్తిం నిరుధ్య హృది వశీకృతస్య కాయం దర్శయతి -

తత్రేతి ।

‘ఊర్ధ్వమ్ ‘ ఇత్యత్రాపి హృదయాత్ ఇతి సమ్బధ్యతే । సర్వాణి ఉపలబ్ధిద్వారాణి శ్రోత్రాదీని సన్నిరుధ్య, వాయుమపి సర్వతో నిగృహ్య హృదయమ్ ఆనీయ,తతో నిర్గతయా సుషుమ్నయా కణ్ఠభ్రూమధ్యలలాటక్రమేణ ప్రాణం మూర్ధని ఆధాయ యోగధారణామ్ ఆరూఢోబ్రహ్మ వ్యాహరన్ , మాం చ తదర్థమ్ అనుస్మరన్ , పరమాం గతిం యాతి, ఇతి సమ్బన్ధః

॥ ౧౨ ॥