యథోపక్రమం వ్యాఖ్యాయ యథాశ్రుతం వ్యాఖ్యాతి -
అథవేతి ।
కథం తర్హి దేవతానాం అతినేత్రీణాం గ్రహణే కాలప్రాధాన్యేన నిర్దేశః శ్లిష్యతే ? తత్ర ఆహ -
భూయసాం త్వితి ।
మార్గద్వయేఽపి కాలాద్యభిమానిన్యో దేవతాః కాలశబ్దేన ఉచ్యన్తే । కాలాభిమానినీనాం భూయస్త్వాత్ కాలశబ్దేన సర్వాసాం దేవతానామ్ ఉపలక్షణత్వం వివక్షిత్వా కాలకథనమ్ ఇత్యర్థః ।
యథా ఆమ్రాణాం భూయస్త్వాత్ విద్యమానేష్వపి ద్రుమాన్తరేషు ఆమ్రైరేవ వనం నిర్దిశ్యతే, తద్వత్ ఇతి ఉదాహరణమ్ ఆహ -
ఆమ్రేతి ।
నను మార్గచిహ్నానాం భోగభూమీనాం వా తత్తచ్ఛబ్దైః ఉపాదానసమ్భవే కిమితి దేవతాగ్రహణమ్ ? ఇత్యాశఙ్క్య, ‘అతివాహికస్తల్లిఙ్గాత్’ (బ్ర.సూ. ౪-౩-౪) ఇతి న్యాయేన ఉత్తరమ్ ఆహ -
ఇతి స్థిత ఇతి ।
తేషామ్ అగ్న్యాదీనాం సమీపమ్ , ఇతి సామీప్యే ‘తత్ర’ ఇతి సప్తమీ । బ్రహ్మ కార్యోపాధికమ్ , పరం వా బ్రహ్మ పరమ్పరయా ముక్త్యాలమ్బనమ్ । అత ఎవ ‘క్రమేణ’ ఇత్యుక్తమ్ ।
నిర్గుణమ్ అప్రపఞ్చం బ్రహ్మస్మి, ఇతి విద్యావతో వ్యవచ్ఛినత్తి -
బ్రహ్మోపాసనేతి ।
నను బ్రహ్మశబ్దస్య ముఖ్యార్థత్వార్థం పరబ్రహ్మవిదామేవ ఇయం గతిః ఉచ్యతే, న బాదర్యధికరణవిరోధాత్ ఇత్యాహ -
న హీతి
॥ ౨౪ ॥