ಅತೀತೇನ ಆಗಾಮಿನೋಽಧ್ಯಾಯಸ್ಯ ಅಗತಾರ್ಥತ್ವಂ ವಕ್ತುಂ ವೃತ್ತಮನುವದತಿ -
ಅಷ್ಟಮ ಇತಿ ।
ನಾಡೀ - ಸುಷುಮ್ನಾಖ್ಯಾ । ಧಾರಣಾಖ್ಯೇನ ಅಂಗೇನ ಯುಕ್ತಾ ಯೋಗೋ ಧಾರಣಾಯೋಗಃ । ಸಗುಣಃ - ಸರ್ವದ್ವಾರಸಂಯಮನಾದಿಗುಣಃ, ತೇನ ಸಹಿತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ತತ್ಫಲೋಕ್ತ್ಯರ್ಥಮ್ ಅನಂತರಾಧ್ಯಾಯಾರಂಭಮ್ ಆಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -
ತಸ್ಯ ಚೇತಿ ।
‘ಅಗ್ನಿರರ್ಚಿಃ’ ಇತ್ಯಾದಿನಾ ಉಪಲಕ್ಷಿತೇನ ಕ್ರಮವತಾ, ದೇವಯಾನೇನ ಪಥಾ ಇತಿ ಯಾವತ್ ।
ಜ್ಞಾನಾನಂತರಮೇವ ಯಥೋಕ್ತಫಲಲಾಭಾತ್ ಅಲಮ್ ಅನೇನ ಮಾರ್ಗೇಣ, ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -
ಕಾಲಾಂತರ ಇತಿ ।
ಅರ್ಚಿರಾದಿಮಾರ್ಗೇಣ ಬ್ರಹ್ಮಪ್ರಾಪ್ತೌ ಮುಕ್ತೇಃ ಮಾರ್ಗಾಯತ್ತತ್ವಾತ್ ‘ನ ತಸ್ಯ’ ಇತ್ಯಾದಿಶ್ರುತಿವಿರೋಧಃ ಸ್ಯಾತ್ , ಇತ್ಯಾಶಯೇನ ಶಂಕತೇ -
ತತ್ರೇತಿ ।
ವೃತ್ತೋಽರ್ಥಃ ಸಪ್ತಮ್ಯರ್ಥಃ ।
ಉಕ್ತಾಶಂಕಾನಿವೃತ್ತ್ಯರ್ಥಮ್ ಅನಂತರಾಧ್ಯಾಯಮ್ ಉತ್ಥಾಪಯತಿ -
ತದಾಶಂಕೇತಿ ।
ಸಂಪ್ರಯುಕ್ತತ್ವೇನ ಅಪರೋಕ್ಷತ್ವಾಭಾವೇಽಪಿ ಪೂರ್ವೋತ್ತರಗ್ರಂಥಾಲೋಚನಯಾ ಬುದ್ಧಿಸನ್ನಿಧಾನಾತ್ ಇದಂಶಬ್ದೇನ ಬ್ರಹ್ಮಜ್ಞಾನಂ ಗೃಹೀತಮ್ ; ಇತ್ಯಾಹ -
ತದ್ - ಬುದ್ಧಾವಿತಿ ।
ಪ್ರಕೃತಾತ್ ಧ್ಯಾನಾತ್ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಾವದ್ಯೋತೀ ತುಶಬ್ದಃ, ಇತ್ಯಾಹ -
ತುಶಬ್ದಇತಿ ।
ನಿಪಾತಾರ್ಥಮೇವ ಸ್ಫುಟಯತಿ -
ಇದಮೇವೇತಿ ।
ತಸ್ಮಿನ್ನರ್ಥೇ ಸಂವಾದಕತ್ವೇನ ಶ್ರೃತಿಸ್ಮೃತೀ ದರ್ಶಯತಿ -
ವಾಸುದೇವ ಇತಿ ।
ಅದ್ವೈತಜ್ಞಾನವತ್ ದ್ವೈತಜ್ಞಾನಮಪಿ ಕೇಷಾಂಚಿತ್ ಮೋಕ್ಷಹೇತುಃ, ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -
ನಾನ್ಯದಿತಿ ।
ದ್ವೈತಜ್ಞಾನಂ ಮೋಕ್ಷಾಯ ನ ಕ್ಷಮಮ್ , ಇತ್ಯತ್ರ ಶ್ರುತಿಮ್ ಉದಾಹರತಿ -
ಅಥೇತಿ ।
ಅವಿದ್ಯಾಪ್ರಕರಣೋಪಕ್ರಮಾರ್ಥಃ ಅಥಶಬ್ದಃ । ಅತಃ - ಅದ್ವೈತಾತ್ , ಅನ್ಯಥಾ - ಭಿನ್ನತ್ವೇನ, ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ವಿದುಃ, ತತ್ತ್ವಮಿತಿ ಶೇಷಃ । ದ್ವೈತಸ್ಯ ದುರ್ನಿರೂಪತ್ವೇನ ಕಲ್ಪಿತತ್ವಾತ್ ತಜ್ಜ್ಞಾನಂ ರಜ್ಜುಸರ್ಪಾದಿಜ್ಞಾನತುಲ್ಯತ್ವಾತ್ ನ ಕ್ಷೇಮಮಿತಿ ಶೇಷಃ । ದ್ವೈತಸ್ಯ ದುರ್ನಿರೂಪತ್ವೇನ ಕಲ್ಪಿತತ್ವಾತ್ ತಜ್ಜ್ಞಾನಂ ರಜ್ಜುಸರ್ಪಾದಿಜ್ಞಾನತುಲ್ಯತ್ವಾತ್ ನ ಕ್ಷೇಮಪ್ರಾಪ್ತಿಹೇತುಃ, ಇತಿ ಚಕಾರಾರ್ಥಃ । ಅಸೂಯಾ - ಗುಣೇಷು ದೋಷಾವಿಷ್ಕರಣಮ್ , ತದ್ರಹಿತಾಯ, ಜ್ಞಾನಾಧಿಕೃತಾಯ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಜ್ಞಾನಮ್ - ಬ್ರಹ್ಮಚೈತನ್ಯಂ, ತದ್ವಿಷಯಂ ವಾ ಪ್ರಮಾಣಜ್ಞಾನಮ್ , ತಸ್ಯ ತೇನೈವ ವಿಶೇಷಿತತ್ವಾನುಪಪತ್ತಿಮ್ ಆಶಂಕ್ಯ, ವ್ಯಾಕರೋತಿ -
ಅನುಭವೇತಿ ।
ವಿಜ್ಞಾನಮ್ - ಅನುಭವಃ - ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಃ, ತೇನ ಸಹಿತಮ್ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಉಕ್ತಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರಾಪ್ತಸ್ಯ ಕಿಂ ಸ್ಯಾತ್ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -
ಯಜ್ಜ್ಞಾನಮಿತಿ
॥ ೧ ॥