అతీతేన ఆగామినోఽధ్యాయస్య అగతార్థత్వం వక్తుం వృత్తమనువదతి -
అష్టమ ఇతి ।
నాడీ - సుషుమ్నాఖ్యా । ధారణాఖ్యేన అఙ్గేన యుక్తా యోగో ధారణాయోగః । సగుణః - సర్వద్వారసంయమనాదిగుణః, తేన సహిత ఇత్యర్థః ।
తత్ఫలోక్త్యర్థమ్ అనన్తరాధ్యాయారమ్భమ్ ఆశఙ్క్య, ఆహ -
తస్య చేతి ।
‘అగ్నిరర్చిః’ ఇత్యాదినా ఉపలక్షితేన క్రమవతా, దేవయానేన పథా ఇతి యావత్ ।
జ్ఞానానన్తరమేవ యథోక్తఫలలాభాత్ అలమ్ అనేన మార్గేణ, ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -
కాలాన్తర ఇతి ।
అర్చిరాదిమార్గేణ బ్రహ్మప్రాప్తౌ ముక్తేః మార్గాయత్తత్వాత్ ‘న తస్య’ ఇత్యాదిశ్రుతివిరోధః స్యాత్ , ఇత్యాశయేన శఙ్కతే -
తత్రేతి ।
వృత్తోఽర్థః సప్తమ్యర్థః ।
ఉక్తాశఙ్కానివృత్త్యర్థమ్ అనన్తరాధ్యాయమ్ ఉత్థాపయతి -
తదాశఙ్కేతి ।
సమ్ప్రయుక్తత్వేన అపరోక్షత్వాభావేఽపి పూర్వోత్తరగ్రన్థాలోచనయా బుద్ధిసన్నిధానాత్ ఇదంశబ్దేన బ్రహ్మజ్ఞానం గృహీతమ్ ; ఇత్యాహ -
తద్ - బుద్ధావితి ।
ప్రకృతాత్ ధ్యానాత్ జ్ఞానస్య వైశిష్ట్యావద్యోతీ తుశబ్దః, ఇత్యాహ -
తుశబ్దఇతి ।
నిపాతార్థమేవ స్ఫుటయతి -
ఇదమేవేతి ।
తస్మిన్నర్థే సంవాదకత్వేన శ్రృతిస్మృతీ దర్శయతి -
వాసుదేవ ఇతి ।
అద్వైతజ్ఞానవత్ ద్వైతజ్ఞానమపి కేషాఞ్చిత్ మోక్షహేతుః, ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -
నాన్యదితి ।
ద్వైతజ్ఞానం మోక్షాయ న క్షమమ్ , ఇత్యత్ర శ్రుతిమ్ ఉదాహరతి -
అథేతి ।
అవిద్యాప్రకరణోపక్రమార్థః అథశబ్దః । అతః - అద్వైతాత్ , అన్యథా - భిన్నత్వేన, ఇత్యర్థః । విదుః, తత్త్వమితి శేషః । ద్వైతస్య దుర్నిరూపత్వేన కల్పితత్వాత్ తజ్జ్ఞానం రజ్జుసర్పాదిజ్ఞానతుల్యత్వాత్ న క్షేమమితి శేషః । ద్వైతస్య దుర్నిరూపత్వేన కల్పితత్వాత్ తజ్జ్ఞానం రజ్జుసర్పాదిజ్ఞానతుల్యత్వాత్ న క్షేమప్రాప్తిహేతుః, ఇతి చకారార్థః । అసూయా - గుణేషు దోషావిష్కరణమ్ , తద్రహితాయ, జ్ఞానాధికృతాయ ఇత్యర్థః ।
జ్ఞానమ్ - బ్రహ్మచైతన్యం, తద్విషయం వా ప్రమాణజ్ఞానమ్ , తస్య తేనైవ విశేషితత్వానుపపత్తిమ్ ఆశఙ్క్య, వ్యాకరోతి -
అనుభవేతి ।
విజ్ఞానమ్ - అనుభవః - సాక్షాత్కారః, తేన సహితమ్ ఇత్యర్థః ।
ఉక్తజ్ఞానం ప్రాప్తస్య కిం స్యాత్ ? ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -
యజ్జ్ఞానమితి
॥ ౧ ॥