ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಮತ್ಕರ್ಮಕೃನ್ಮತ್ಪರಮೋ
ಮದ್ಭಕ್ತಃ ಸಂಗವರ್ಜಿತಃ
ನಿರ್ವೈರಃ ಸರ್ವಭೂತೇಷು
ಯಃ ಮಾಮೇತಿ ಪಾಂಡವ ॥ ೫೫ ॥
ಮತ್ಕರ್ಮಕೃತ್ ಮದರ್ಥಂ ಕರ್ಮ ಮತ್ಕರ್ಮ, ತತ್ ಕರೋತೀತಿ ಮತ್ಕರ್ಮಕೃತ್ಮತ್ಪರಮಃಕರೋತಿ ಭೃತ್ಯಃ ಸ್ವಾಮಿಕರ್ಮ, ತು ಆತ್ಮನಃ ಪರಮಾ ಪ್ರೇತ್ಯ ಗಂತವ್ಯಾ ಗತಿರಿತಿ ಸ್ವಾಮಿನಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ ; ಅಯಂ ತು ಮತ್ಕರ್ಮಕೃತ್ ಮಾಮೇವ ಪರಮಾಂ ಗತಿಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ ಇತಿ ಮತ್ಪರಮಃ, ಅಹಂ ಪರಮಃ ಪರಾ ಗತಿಃ ಯಸ್ಯ ಸೋಽಯಂ ಮತ್ಪರಮಃತಥಾ ಮದ್ಭಕ್ತಃ ಮಾಮೇವ ಸರ್ವಪ್ರಕಾರೈಃ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ಸರ್ವೋತ್ಸಾಹೇನ ಭಜತೇ ಇತಿ ಮದ್ಭಕ್ತಃಸಂಗವರ್ಜಿತಃ ಧನಪುತ್ರಮಿತ್ರಕಲತ್ರಬಂಧುವರ್ಗೇಷು ಸಂಗವರ್ಜಿತಃ ಸಂಗಃ ಪ್ರೀತಿಃ ಸ್ನೇಹಃ ತದ್ವರ್ಜಿತಃನಿರ್ವೈರಃ ನಿರ್ಗತವೈರಃ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಶತ್ರುಭಾವರಹಿತಃ ಆತ್ಮನಃ ಅತ್ಯಂತಾಪಕಾರಪ್ರವೃತ್ತೇಷ್ವಪಿಯಃ ಈದೃಶಃ ಮದ್ಭಕ್ತಃ ಸಃ ಮಾಮ್ ಏತಿ, ಅಹಮೇವ ತಸ್ಯ ಪರಾ ಗತಿಃ, ಅನ್ಯಾ ಗತಿಃ ಕಾಚಿತ್ ಭವತಿಅಯಂ ತವ ಉಪದೇಶಃ ಇಷ್ಟಃ ಮಯಾ ಉಪದಿಷ್ಟಃ ಹೇ ಪಾಂಡವ ಇತಿ ॥ ೫೫ ॥
ಮತ್ಕರ್ಮಕೃನ್ಮತ್ಪರಮೋ
ಮದ್ಭಕ್ತಃ ಸಂಗವರ್ಜಿತಃ
ನಿರ್ವೈರಃ ಸರ್ವಭೂತೇಷು
ಯಃ ಮಾಮೇತಿ ಪಾಂಡವ ॥ ೫೫ ॥
ಮತ್ಕರ್ಮಕೃತ್ ಮದರ್ಥಂ ಕರ್ಮ ಮತ್ಕರ್ಮ, ತತ್ ಕರೋತೀತಿ ಮತ್ಕರ್ಮಕೃತ್ಮತ್ಪರಮಃಕರೋತಿ ಭೃತ್ಯಃ ಸ್ವಾಮಿಕರ್ಮ, ತು ಆತ್ಮನಃ ಪರಮಾ ಪ್ರೇತ್ಯ ಗಂತವ್ಯಾ ಗತಿರಿತಿ ಸ್ವಾಮಿನಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ ; ಅಯಂ ತು ಮತ್ಕರ್ಮಕೃತ್ ಮಾಮೇವ ಪರಮಾಂ ಗತಿಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ ಇತಿ ಮತ್ಪರಮಃ, ಅಹಂ ಪರಮಃ ಪರಾ ಗತಿಃ ಯಸ್ಯ ಸೋಽಯಂ ಮತ್ಪರಮಃತಥಾ ಮದ್ಭಕ್ತಃ ಮಾಮೇವ ಸರ್ವಪ್ರಕಾರೈಃ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ಸರ್ವೋತ್ಸಾಹೇನ ಭಜತೇ ಇತಿ ಮದ್ಭಕ್ತಃಸಂಗವರ್ಜಿತಃ ಧನಪುತ್ರಮಿತ್ರಕಲತ್ರಬಂಧುವರ್ಗೇಷು ಸಂಗವರ್ಜಿತಃ ಸಂಗಃ ಪ್ರೀತಿಃ ಸ್ನೇಹಃ ತದ್ವರ್ಜಿತಃನಿರ್ವೈರಃ ನಿರ್ಗತವೈರಃ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಶತ್ರುಭಾವರಹಿತಃ ಆತ್ಮನಃ ಅತ್ಯಂತಾಪಕಾರಪ್ರವೃತ್ತೇಷ್ವಪಿಯಃ ಈದೃಶಃ ಮದ್ಭಕ್ತಃ ಸಃ ಮಾಮ್ ಏತಿ, ಅಹಮೇವ ತಸ್ಯ ಪರಾ ಗತಿಃ, ಅನ್ಯಾ ಗತಿಃ ಕಾಚಿತ್ ಭವತಿಅಯಂ ತವ ಉಪದೇಶಃ ಇಷ್ಟಃ ಮಯಾ ಉಪದಿಷ್ಟಃ ಹೇ ಪಾಂಡವ ಇತಿ ॥ ೫೫ ॥

ಮತ್ಕರ್ಮಕೃದಿತ್ಯುಕ್ತೇ, ಮತ್ಪರಮತ್ವಮ್ ಆರ್ಥಿಕಮಿತಿ ಪುನರುಕ್ತಿಃ, ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಆಹ-

ಕರೋತೀತಿ ।

ಭಗವಾನೇವ ಪರಮಾ ಗತಿಃ ಇತಿ ನಿಶ್ಚಯವತಃ ತತ್ರೈವ ನಿಷ್ಠಾ ಸಿಧ್ಯತಿ, ಇತ್ಯಾಹ-

ತಥೇತಿ ।

ನ ತತ್ರೈವ ಸರ್ವಪ್ರಕಾರೈಃ ಭಜನಮ್ , ಧನಾದಿಸ್ನೇಹಾಕೃಷ್ಟತ್ವಾತ್ , ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ಆಹ-

ಸಂಗೇತಿ ।

ದ್ವೇಷಪೂರ್ವಕಾನಿಷ್ಟಾಚರಣಂ ವೈರಮ್ , ಅನಪಕಾರಿಷು ತದಭಾವೇಽಪಿ ಭವತ್ಯೇವ ಅಪಕಾರಿಷು ಇತಿ ಶಂಕಿತ್ವಾ ಆಹ-

ಆತ್ಮನ ಇತಿ ।

ಏತಚ್ಚ ಸರ್ವಂ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ಯ ಅನುಷ್ಠಾನಾರ್ಥಮ್ ಉಕ್ತಮ್ । ಏವಮ್ ಅನುತಿಷ್ಠತೋ ಭಗವತ್ಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ಅವಶ್ಯಂ ಭಾವಿನೀ, ಇತ್ಯುಪಸಂಹರತಿ-

ಅಯಮಿತಿ ।

ತದೇವಂ ಭಗವತೋ ವಿಶ್ವರೂಪಸ್ಯ ಸರ್ವಾತ್ಮನಃ ಸರ್ವಜ್ಞಸ್ಯ ಸರ್ವೇಶ್ವರಸ್ಯ ಮತ್ಕರ್ಮಕೃದಿತ್ಯಾದಿನ್ಯಾಯೇನ ಕ್ರಮಮುಕ್ತಿಫಲಮ್ ಅಭಿಧ್ಯಾನಮ್ ಅಭಿವದತಾ ತತ್ಪದವಾಚ್ಯೋಽರ್ಥೋ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಿತಃ

॥ ೫೫ ॥

ಇತಿ ಶ್ರೀಮತ್ಪರಮಹಂಸ - ಪರಿವ್ರಜಕಾಚಾರ್ಯ - ಶ್ರೀಮಚ್ಛುದ್ಧಾನಂದಪೂಜ್ಯಪಾದಶಿಷ್ಯಾನಂದಜ್ಞಾನ - ವಿರಚಿತೇ ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಶಾಂಕರಭಾಷ್ಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನೇ ಏಕಾದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ ೧೧ ॥