ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
க்ஷேத்ரஜ்ஞம் சாபி மாம் வித்³தி⁴ ஸர்வக்ஷேத்ரேஷு பா⁴ரத
க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞயோர்ஜ்ஞாநம் யத்தஜ்ஜ்ஞாநம் மதம் மம ॥ 2 ॥
நநு ஆத்மந: ப³ந்த⁴முக்தாவஸ்தே² பரமார்த²த ஏவ வஸ்துபூ⁴தே த்³வைதிநாம் ஸர்வேஷாம்அத: ஹேயோபாதே³யதத்ஸாத⁴நஸத்³பா⁴வே ஶாஸ்த்ராத்³யர்த²வத்த்வம் ஸ்யாத்அத்³வைதிநாம் புந:, த்³வைதஸ்ய அபரமார்த²த்வாத் , அவித்³யாக்ருதத்வாத் ப³ந்தா⁴வஸ்தா²யாஶ்ச ஆத்மந: அபரமார்த²த்வே நிர்விஷயத்வாத் , ஶாஸ்த்ராத்³யாநர்த²க்யம் இதி சேத் , ; ஆத்மந: அவஸ்தா²பே⁴தா³நுபபத்தே:யதி³ தாவத் ஆத்மந: ப³ந்த⁴முக்தாவஸ்தே², யுக³பத் ஸ்யாதாம் , க்ரமேண வாயுக³பத் தாவத் விரோதா⁴த் ஸம்ப⁴வத: ஸ்தி²திக³தீ இவ ஏகஸ்மிந்க்ரமபா⁴வித்வே , நிர்நிமித்தத்வே அநிர்மோக்ஷப்ரஸங்க³:அந்யநிமித்தத்வே ஸ்வத: அபா⁴வாத் அபரமார்த²த்வப்ரஸங்க³:ததா² ஸதி அப்⁴யுபக³மஹாநி:கிஞ்ச, ப³ந்த⁴முக்தாவஸ்த²யோ: பௌர்வாபர்யநிரூபணாயாம் ப³ந்தா⁴வஸ்தா² பூர்வம் ப்ரகல்ப்யா, அநாதி³மதீ அந்தவதீ ; தச்ச ப்ரமாணவிருத்³த⁴ம்ததா² மோக்ஷாவஸ்தா² ஆதி³மதீ அநந்தா ப்ரமாணவிருத்³தை⁴வ அப்⁴யுபக³ம்யதே அவஸ்தா²வத: அவஸ்தா²ந்தரம் க³ச்ச²த: நித்யத்வம் உபபாத³யிதும் ஶக்யம்அத² அநித்யத்வதோ³ஷபரிஹாராய ப³ந்த⁴முக்தாவஸ்தா²பே⁴தோ³ கல்ப்யதே, அத: த்³வைதிநாமபி ஶாஸ்த்ராநர்த²க்யாதி³தோ³ஷ: அபரிஹார்ய ஏவ ; இதி ஸமாநத்வாத் அத்³வைதவாதி³நா பரிஹர்தவ்ய: தோ³ஷ:
க்ஷேத்ரஜ்ஞம் சாபி மாம் வித்³தி⁴ ஸர்வக்ஷேத்ரேஷு பா⁴ரத
க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞயோர்ஜ்ஞாநம் யத்தஜ்ஜ்ஞாநம் மதம் மம ॥ 2 ॥
நநு ஆத்மந: ப³ந்த⁴முக்தாவஸ்தே² பரமார்த²த ஏவ வஸ்துபூ⁴தே த்³வைதிநாம் ஸர்வேஷாம்அத: ஹேயோபாதே³யதத்ஸாத⁴நஸத்³பா⁴வே ஶாஸ்த்ராத்³யர்த²வத்த்வம் ஸ்யாத்அத்³வைதிநாம் புந:, த்³வைதஸ்ய அபரமார்த²த்வாத் , அவித்³யாக்ருதத்வாத் ப³ந்தா⁴வஸ்தா²யாஶ்ச ஆத்மந: அபரமார்த²த்வே நிர்விஷயத்வாத் , ஶாஸ்த்ராத்³யாநர்த²க்யம் இதி சேத் , ; ஆத்மந: அவஸ்தா²பே⁴தா³நுபபத்தே:யதி³ தாவத் ஆத்மந: ப³ந்த⁴முக்தாவஸ்தே², யுக³பத் ஸ்யாதாம் , க்ரமேண வாயுக³பத் தாவத் விரோதா⁴த் ஸம்ப⁴வத: ஸ்தி²திக³தீ இவ ஏகஸ்மிந்க்ரமபா⁴வித்வே , நிர்நிமித்தத்வே அநிர்மோக்ஷப்ரஸங்க³:அந்யநிமித்தத்வே ஸ்வத: அபா⁴வாத் அபரமார்த²த்வப்ரஸங்க³:ததா² ஸதி அப்⁴யுபக³மஹாநி:கிஞ்ச, ப³ந்த⁴முக்தாவஸ்த²யோ: பௌர்வாபர்யநிரூபணாயாம் ப³ந்தா⁴வஸ்தா² பூர்வம் ப்ரகல்ப்யா, அநாதி³மதீ அந்தவதீ ; தச்ச ப்ரமாணவிருத்³த⁴ம்ததா² மோக்ஷாவஸ்தா² ஆதி³மதீ அநந்தா ப்ரமாணவிருத்³தை⁴வ அப்⁴யுபக³ம்யதே அவஸ்தா²வத: அவஸ்தா²ந்தரம் க³ச்ச²த: நித்யத்வம் உபபாத³யிதும் ஶக்யம்அத² அநித்யத்வதோ³ஷபரிஹாராய ப³ந்த⁴முக்தாவஸ்தா²பே⁴தோ³ கல்ப்யதே, அத: த்³வைதிநாமபி ஶாஸ்த்ராநர்த²க்யாதி³தோ³ஷ: அபரிஹார்ய ஏவ ; இதி ஸமாநத்வாத் அத்³வைதவாதி³நா பரிஹர்தவ்ய: தோ³ஷ:

த்³வைேதிபி⁴: அத்³வைதிநாம் ந ஸாம்யம் , இதி ஶம்கதே -

நந்விதி ।

அவஸ்த²யோ: வஸ்துத்வே தந்மதே ஶாஸ்த்ராத்³யர்த²வத்த்வம் ப²லிதம் ஆஹ -

அத இதி ।

ஸித்³தா⁴ந்தே து ந அவஸ்த²யோ: வஸ்துதா, இதி வைஷம்யம் ஆஹ -

அத்³வைதிநாமிதி ।

வ்யாவஹாரிகம் த்³வைதம் தந்மதே(அ)பி ஸ்வீக்ருதம் , இத்யாஶங்க்ய, ஆஹ -

அவித்³யேதி ।

கல்பிதத்³வைதேந வ்யவஹாராத்  ந தஸ்ய வஸ்துதா, இத்யர்த²: ।

ப³ந்தா⁴வஸ்தா²யா: வஸ்துத்த்வாபா⁴வே தோ³ஷாந்தரம் ஆஹ-

ப³ந்தே⁴தி ।

ஆத்மந: தத்வத: அவஸ்தா²பே⁴த³: த்³வைதிநாமபி நாஸ்தி, இதி பரிஹரதி -

நேதி ।

அநுபபத்திம் த³ர்ஶயிதம் விகல்பயதி -

யதீ³தி ।

தத்ர அத்³யம் தூ³ஷயதி -

யுக³பதி³தி ।

த்³விதீயே(அ)பி க்ரமபா⁴விந்யோ: அவஸ்த²யோ: நிர்நிமித்தத்வம் ஸநிமித்தத்வம் வா, இதி விகல்ப்ய, அத்³யே ஸதா³ ப்ரஸங்கா³த் ப³ந்த⁴மோக்ஷயோ: அவ்யவஸ்தா² ஸ்யாத் ; இத்யாஹ -

க்ரமேதி ।

கல்பாந்தரம் நிரஸ்யதி -

அந்யேதி ।

ப³ந்த⁴மோக்ஷாவஸ்தே², ந பரமார்தே², அஸ்வாபா⁴விகத்வாத் , ஸ்ப²டிகலௌஹித்யவத் , இதி ஸ்தி²தே, ப²லிதம் ஆஹ -

ததா² சேதி ।

வஸ்துத்வம் இச்ச²தா அவஸ்த²யோ: வஸ்துத்வோபக³மாத் , இத்யர்த²: ।

இதஶ்ச அவஸ்த²யோ: ந வஸ்துத்வம் , இத்யாஹ -

கிஞ்சேேதி ।

அவஸ்த²யோ: வஸ்துத்த்வம் இச்ச²தா தயோ: யௌக³பத்³யாயோகா³த் வாச்யே க்ரமே, ப³ந்த⁴ஸ்ய பூர்வத்வம் முக்தேஶ்ச பாஶ்சாத்யம் இதி ஸ்தி²தே, ப³ந்த⁴ஸ்ய ஆதி³த்வக்ருதம் தோ³ஷம் ஆஹ -

ப³ந்தே⁴தி ।

தஸ்யாஶ்ச அக்ருதாப்⁴யாக³மக்ருதவிநாஶநிவ்ருத்தயே அநாதி³த்வம் ஏஷ்டவ்யம் அந்தவத்த்வஞ்ச முக்த்யர்த²ம் ஆஸ்தே²யம் ; தச்ச யத் அநாதி³பா⁴வரூபம் தத் நித்யம் , யதா² ஆத்மா, இதி வ்யாப்திவிருத்³த⁴ம் , இத்யர்த²: ।

மோக்ஷஸ்ய பாஶ்சாத்யக்ருதம் தோ³ஷம் ஆஹ -

ததே²தி ।

ஸா ஹி ஜ்ஞாநாதி³ஸாத்⁴யாத்வாத் ஆதி³மதீ, புநராவ்ருத்த்யநங்கீ³காராத் அநந்தா ச । தச்ச யத்³ ஸாதி³பா⁴வரூபம் தத்³ அந்தவத் , யதா² படாதி³, இதி வ்யாப்த்யந்தரவிருத்³த⁴ம் , இத்யர்த²: ।

கிஞ்ச, க்ரமபா⁴விநீப்⁴யாம் அவஸ்தா²ப்⁴யாம் ஆத்மா ஸம்ப³த்⁴யதே, ந வா, ப்ரத²மே, பூர்வாவஸ்த²யா ஸஹைவ உத்தராவஸ்தா²ம் க³ச்ச²தி சேத்³ , உத்தராவஸ்தா²யாமபி பூர்வாவஸ்தா²வஸ்தா²நாத்³ அநிர்மோக்ஷ: ; யதி³ பூர்வாவஸ்தா²ம் த்யக்த்வா உத்தராவஸ்தா²ம் க³ச்ச²தி, ததா³ பூர்வத்யாகோ³த்தராப்த்யோ: ஆத்மந: ஸாதிஶயத்வாத் நித்யத்வாநுபபத்தி:, இத்யாஹ -

ந சேதி ।

ஆத்மந: அவஸ்தா²த்³வயஸம்ப³ந்தோ⁴ நாஸ்தி இதி, த்³விதீயம் அநூத்³ய தூ³ஷயதி -

அதே²த்யாதி³நா ।