ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
த்ரயோத³ஶோ(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
க்ஷேத்ரஜ்ஞம் சாபி மாம் வித்³தி⁴ ஸர்வக்ஷேத்ரேஷு பா⁴ரத ।
க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞயோர்ஜ்ஞாநம் யத்தஜ்ஜ்ஞாநம் மதம் மம ॥ 2 ॥
நநு ப்ராக்ருதஸம்ப³ந்தா⁴பேக்ஷயா யுக்தைவ ப்ரதிபத்தி: ஶாஸ்த்ரார்த²விஷயா — ப²லஹேதுப்⁴யாம் அந்யாத்மவிஷயத³ர்ஶநே(அ)பி ஸதி — இஷ்டப²லஹேதௌ ப்ரவர்தித: அஸ்மி, அநிஷ்டப²லஹேதோஶ்ச நிவர்தித: அஸ்மீதி ; யதா² பித்ருபுத்ராதீ³நாம் இதரேதராத்மாந்யத்வத³ர்ஶநே ஸத்யபி அந்யோந்யநியோக³ப்ரதிஷேதா⁴ர்த²ப்ரதிபத்தி: । ந ; வ்யதிரிக்தாத்மத³ர்ஶநப்ரதிபத்தே: ப்ராகே³வ ப²லஹேத்வோ: ஆத்மாபி⁴மாநஸ்ய ஸித்³த⁴த்வாத் । ப்ரதிபந்நநியோக³ப்ரதிஷேதா⁴ர்தோ² ஹி ப²லஹேதுப்⁴யாம் ஆத்மந: அந்யத்வம் ப்ரதிபத்³யதே, ந பூர்வம் । தஸ்மாத் விதி⁴ப்ரதிஷேத⁴ஶாஸ்த்ரம் அவித்³வத்³விஷயம் இதி ஸித்³த⁴ம் ॥
க்ஷேத்ரஜ்ஞம் சாபி மாம் வித்³தி⁴ ஸர்வக்ஷேத்ரேஷு பா⁴ரத ।
க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞயோர்ஜ்ஞாநம் யத்தஜ்ஜ்ஞாநம் மதம் மம ॥ 2 ॥
நநு ப்ராக்ருதஸம்ப³ந்தா⁴பேக்ஷயா யுக்தைவ ப்ரதிபத்தி: ஶாஸ்த்ரார்த²விஷயா — ப²லஹேதுப்⁴யாம் அந்யாத்மவிஷயத³ர்ஶநே(அ)பி ஸதி — இஷ்டப²லஹேதௌ ப்ரவர்தித: அஸ்மி, அநிஷ்டப²லஹேதோஶ்ச நிவர்தித: அஸ்மீதி ; யதா² பித்ருபுத்ராதீ³நாம் இதரேதராத்மாந்யத்வத³ர்ஶநே ஸத்யபி அந்யோந்யநியோக³ப்ரதிஷேதா⁴ர்த²ப்ரதிபத்தி: । ந ; வ்யதிரிக்தாத்மத³ர்ஶநப்ரதிபத்தே: ப்ராகே³வ ப²லஹேத்வோ: ஆத்மாபி⁴மாநஸ்ய ஸித்³த⁴த்வாத் । ப்ரதிபந்நநியோக³ப்ரதிஷேதா⁴ர்தோ² ஹி ப²லஹேதுப்⁴யாம் ஆத்மந: அந்யத்வம் ப்ரதிபத்³யதே, ந பூர்வம் । தஸ்மாத் விதி⁴ப்ரதிஷேத⁴ஶாஸ்த்ரம் அவித்³வத்³விஷயம் இதி ஸித்³த⁴ம் ॥

விதி⁴நிஷேத⁴ஶாஸ்ரம் அவித்³வத்³விஷயம் இதி வத³தா ஶாஸ்த்ராநர்த²க்யம் ஸமாஹிதம் , ஸம்ப்ரதி ஶாஸ்த்ரஸ்ய வித்³வத்³விஷயத்வேநைவ அர்த²வத்வம் ஶக்யஸமர்த²நம் இதி ஶங்கதே -

நந்விதி ।

ப்ரக்ருதி: - அவத்³யா, ததோ ஜாதோ யோ தே³ஹாதௌ³ அபி⁴மாதாத்மா ஸம்ப³ந்த⁴: வித்³யோத³யாத் ப்ராக் அநுபூ⁴த:, தத³பேக்ஷயா விதி⁴நா ப்ரவர்திதோ(அ)ம்மி, நிபேதே⁴ந நவர்திதோ(அ)ஸ்மி, இதி விதி⁴நிஷேத⁴விஷயா ஸத்யாமபி வித்³யாயாம் தீ⁴: யுக்தைவ, இத்யர்த²: ।

விது³ஷோ(அ)பி பூர்வம் ஆவித்³யம் ஸம்ப³ந்த⁴ம் அபேக்ஷ்ய விதி⁴நிஷேத⁴விஷயாம் தி⁴யம் உக்தாமேவ வ்யக்தாகரோதி -

இஷ்டேதி ।

நநு, அவிது³ஷ: மித்²யாபி⁴மாநவத் ந விது³ஷ: ஸோ(அ)நுவர்ததே, ததா² ச அவித்³யாஸம்ப³ந்தா⁴பேக்ஷயா ந யுக்தா விது³ஷோ யதோ²க்தா தீ⁴: இதி தத்ராஹ -

யதே²தி ।

பிதா, புத்ரோ, ப்⁴ராதா, இத்யாதீ³நாம் மித²: அந்யத்வத்³ருஷ்டாவபி அந்யோந்யநியோகா³ர்த²ஸ்ய நிஷேதா⁴ர்யஸ்ய ச தீ⁴: இஷ்டா, ‘அதா²ந: ஸம்பத்திர்யதா³ பைஷ்யந்மந்யதே(அ)த² புத்ரமாஹ த்வம் ப்³ரஹ்ம த்வம் யஜ்ஞஸ்த்வம் லோக:’ (ப்³ரு. உ. 1-5-17) இத்யாதி³ஸம்ப்ரத்திஶ்ருத்யா அஶேஷாநுஷ்டா²நஸ்ய புவகார்யதா ப்ரதிபாத³நாத் । புத்ரஞ்ச அதி⁴க்ருத்ய விதி⁴நிஷேத⁴ ப்ரவ்ருத்தௌ தஸ்ய தத³ஶக்தௌ பிது: தத³ர்தா² தோ⁴: உபக³தா । ததா² ப்⁴ராத்ராதி³ஷ்வபி த்³ரஷ்டவ்யம் । ஏவம் விது³ஷ: ஹேதுப²லாப்⁴யாம்  அந்யத்வத³ர்ஶநே(அ)பி ப்ராக்காலீநாவித்³யதே³ஹாதி³ஸம்ப³ந்தா⁴த் அவிருத்³தா⁴ விதி⁴நிஷேதா⁴ தீ⁴:, இத்யர்த²: ।

புத்ராதீ³நாம் மித்²யாபி⁴மாநாத் மித²: நியோக³தீ⁴: யுக்தா, தத்த்வத³ர்ஶிநஸ்து தத³பா⁴வாத் ந தே³ஹாதி³ஸம்ப³ந்தா⁴தீ⁴நா நியோக³தீ⁴: இதி பரஹரதி -

நேத்யாதி³நா ।

கிஞ்ச ‘ஸர்வாபேக்ஷா ச யஜ்ஞாதி³ஶ்ருதேரஶ்வவத் ‘ இதி ஸர்வாபேக்ஷாதி⁴கரணே ஸம்யக்³ஜ்ஞாநஸ்ய அத்³ருஷ்டஸாத்⁴யத்வோக்தே: விதி⁴நிஷேதா⁴ர்தா²நுஷ்டா²நம் ஸம்யக்³ஜ்ஞாநாத்பூர்வமிதி, குதோ விது³ஷ: தத³நுஷ்டா²நம் ? இத்யாஹ -

ப்ரதிபந்நேதி ।

ஸதி அத்³ருஷ்டே ஸம்யக்³தீ⁴த்³ருஷ்டே:, அஸதி ச அஶுத்³த⁴பு³த்³தே⁴: தத³பா⁴வாத் , அந்வயவ்யதிரேகாப்⁴யாம் , விவிதி³ஷாவாக்யாச்ச விதி⁴நிஷேதா⁴நுஷ்டா²நாத் பூர்வம் ந ஸம்யக்³தீ⁴:, இத்யாஹ -

ந பூர்வமிதி ।

விதி⁴நிஷேத⁴யோ: வித்³வத்³விஷயத்வாயோகே³ ப²லிதம் ஆஹ -

தஸ்மாதி³தி ।