ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಇಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇಷು ವೈರಾಗ್ಯಮನಹಂಕಾರ ಏವ
ಜನ್ಮಮೃತ್ಯುಜರಾವ್ಯಾಧಿದುಃಖದೋಷಾನುದರ್ಶನಮ್ ॥ ೮ ॥
ಇಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇಷು ಶಬ್ದಾದಿಷು ದೃಷ್ಟಾದೃಷ್ಟೇಷು ಭೋಗೇಷು ವಿರಾಗಭಾವೋ ವೈರಾಗ್ಯಮ್ ಅನಹಂಕಾರಃ ಅಹಂಕಾರಾಭಾವಃ ಏವ ಜನ್ಮಮೃತ್ಯುಜರಾವ್ಯಾಧಿದುಃಖದೋಷಾನುದರ್ಶನಂ ಜನ್ಮ ಮೃತ್ಯುಶ್ಚ ಜರಾ ವ್ಯಾಧಯಶ್ಚ ದುಃಖಾನಿ ತೇಷು ಜನ್ಮಾದಿದುಃಖಾಂತೇಷು ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ದೋಷಾನುದರ್ಶನಮ್ಜನ್ಮನಿ ಗರ್ಭವಾಸಯೋನಿದ್ವಾರನಿಃಸರಣಂ ದೋಷಃ, ತಸ್ಯ ಅನುದರ್ಶನಮಾಲೋಚನಮ್ತಥಾ ಮೃತ್ಯೌ ದೋಷಾನುದರ್ಶನಮ್ತಥಾ ಜರಾಯಾಂ ಪ್ರಜ್ಞಾಶಕ್ತಿತೇಜೋನಿರೋಧದೋಷಾನುದರ್ಶನಂ ಪರಿಭೂತತಾ ಚೇತಿತಥಾ
ಇಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇಷು ವೈರಾಗ್ಯಮನಹಂಕಾರ ಏವ
ಜನ್ಮಮೃತ್ಯುಜರಾವ್ಯಾಧಿದುಃಖದೋಷಾನುದರ್ಶನಮ್ ॥ ೮ ॥
ಇಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇಷು ಶಬ್ದಾದಿಷು ದೃಷ್ಟಾದೃಷ್ಟೇಷು ಭೋಗೇಷು ವಿರಾಗಭಾವೋ ವೈರಾಗ್ಯಮ್ ಅನಹಂಕಾರಃ ಅಹಂಕಾರಾಭಾವಃ ಏವ ಜನ್ಮಮೃತ್ಯುಜರಾವ್ಯಾಧಿದುಃಖದೋಷಾನುದರ್ಶನಂ ಜನ್ಮ ಮೃತ್ಯುಶ್ಚ ಜರಾ ವ್ಯಾಧಯಶ್ಚ ದುಃಖಾನಿ ತೇಷು ಜನ್ಮಾದಿದುಃಖಾಂತೇಷು ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ದೋಷಾನುದರ್ಶನಮ್ಜನ್ಮನಿ ಗರ್ಭವಾಸಯೋನಿದ್ವಾರನಿಃಸರಣಂ ದೋಷಃ, ತಸ್ಯ ಅನುದರ್ಶನಮಾಲೋಚನಮ್ತಥಾ ಮೃತ್ಯೌ ದೋಷಾನುದರ್ಶನಮ್ತಥಾ ಜರಾಯಾಂ ಪ್ರಜ್ಞಾಶಕ್ತಿತೇಜೋನಿರೋಧದೋಷಾನುದರ್ಶನಂ ಪರಿಭೂತತಾ ಚೇತಿತಥಾ

ದೃಷ್ಟಾದೃಷ್ಟೇಷು ಅನೇಕಾರ್ಥೇಷು ರಾಗೇ ತತ್ಪ್ರತಿಬದ್ಧಂ ಜ್ಞಾನಂ ನೋತ್ಪದ್ಯೇತ, ಇತಿ ಮತ್ವಾ ವ್ಯಾಕರೋತಿ -

ಇಂದ್ರಿಯೇತಿ ।

ಆವಿರ್ಭೂತೋ ಗರ್ವಃ ಅಹಂಕಾರಃ, ತದಭಾವೋಽಪಿ ಜ್ಞಾನಹೇತುಃ, ಇತ್ಯಾಹ -

ಅನಹಂಕಾರ ಇತಿ ।

ಇಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇಷು ವೈರಾಗ್ಯಮ್ ಉಕ್ತಮ್ ಉಪಪಾದಯತಿ -

ಜನ್ಮೇತಿ ।

ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ದೋಷೋನುದರ್ಶನಮಿತ್ಯುಕ್ತಮ್ , ತತ್ರ ಜನ್ಮನಿ ದೋಷಾನುದರ್ಶನಂ ವಿಶದಯತಿ -

ಜನ್ಮನೀತಿ ।

ಯಥಾ ಜನ್ಮನಿ ದೋಷಾನುಸಧಾನಮ್ , ತಥಾ ಮೃತ್ಯೌ ದೋಷಸ್ಯ ಸರ್ವಮರ್ಮನಿಕೃಂತನಾದೇಃ ಆಲೋಚನಂ ಕಾರ್ಯಮ್ , ಇತ್ಯಾಹ -

ತಥೇತಿ ।

ಜನ್ಮನಿ ಮೃತ್ಯೌ ಚ ದೋಷಾನುಸಂಧಾನವತ್ , ಜರಾದಿಷ್ವಪಿ ದೋಷಾನುಸಂಧಾನಂ ಕರ್ತವ್ಯಮ್ , ಇತ್ಯಾಹ -

ತಥೇತಿ ।