శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
ఇన్ద్రియార్థేషు వైరాగ్యమనహఙ్కార ఎవ
జన్మమృత్యుజరావ్యాధిదుఃఖదోషానుదర్శనమ్ ॥ ౮ ॥
ఇన్ద్రియార్థేషు శబ్దాదిషు దృష్టాదృష్టేషు భోగేషు విరాగభావో వైరాగ్యమ్ అనహఙ్కారః అహఙ్కారాభావః ఎవ జన్మమృత్యుజరావ్యాధిదుఃఖదోషానుదర్శనం జన్మ మృత్యుశ్చ జరా వ్యాధయశ్చ దుఃఖాని తేషు జన్మాదిదుఃఖాన్తేషు ప్రత్యేకం దోషానుదర్శనమ్జన్మని గర్భవాసయోనిద్వారనిఃసరణం దోషః, తస్య అనుదర్శనమాలోచనమ్తథా మృత్యౌ దోషానుదర్శనమ్తథా జరాయాం ప్రజ్ఞాశక్తితేజోనిరోధదోషానుదర్శనం పరిభూతతా చేతితథా
ఇన్ద్రియార్థేషు వైరాగ్యమనహఙ్కార ఎవ
జన్మమృత్యుజరావ్యాధిదుఃఖదోషానుదర్శనమ్ ॥ ౮ ॥
ఇన్ద్రియార్థేషు శబ్దాదిషు దృష్టాదృష్టేషు భోగేషు విరాగభావో వైరాగ్యమ్ అనహఙ్కారః అహఙ్కారాభావః ఎవ జన్మమృత్యుజరావ్యాధిదుఃఖదోషానుదర్శనం జన్మ మృత్యుశ్చ జరా వ్యాధయశ్చ దుఃఖాని తేషు జన్మాదిదుఃఖాన్తేషు ప్రత్యేకం దోషానుదర్శనమ్జన్మని గర్భవాసయోనిద్వారనిఃసరణం దోషః, తస్య అనుదర్శనమాలోచనమ్తథా మృత్యౌ దోషానుదర్శనమ్తథా జరాయాం ప్రజ్ఞాశక్తితేజోనిరోధదోషానుదర్శనం పరిభూతతా చేతితథా

దృష్టాదృష్టేషు అనేకార్థేషు రాగే తత్ప్రతిబద్ధం జ్ఞానం నోత్పద్యేత, ఇతి మత్వా వ్యాకరోతి -

ఇన్ద్రియేతి ।

ఆవిర్భూతో గర్వః అహఙ్కారః, తదభావోఽపి జ్ఞానహేతుః, ఇత్యాహ -

అనహఙ్కార ఇతి ।

ఇన్ద్రియార్థేషు వైరాగ్యమ్ ఉక్తమ్ ఉపపాదయతి -

జన్మేతి ।

ప్రత్యేకం దోషోనుదర్శనమిత్యుక్తమ్ , తత్ర జన్మని దోషానుదర్శనం విశదయతి -

జన్మనీతి ।

యథా జన్మని దోషానుసధానమ్ , తథా మృత్యౌ దోషస్య సర్వమర్మనికృన్తనాదేః ఆలోచనం కార్యమ్ , ఇత్యాహ -

తథేతి ।

జన్మని మృత్యౌ చ దోషానుసన్ధానవత్ , జరాదిష్వపి దోషానుసన్ధానం కర్తవ్యమ్ , ఇత్యాహ -

తథేతి ।