శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
జ్ఞేయం యత్తత్ప్రవక్ష్యామి యజ్జ్ఞాత్వామృతమశ్నుతే
అనాదిమత్పరం బ్రహ్మ సత్తన్నాసదుచ్యతే ॥ ౧౨ ॥
నను సర్వాః బుద్ధయః అస్తినాస్తిబుద్ధ్యనుగతాః ఎవతత్ర ఎవం సతి జ్ఞేయమపి అస్తిబుద్ధ్యనుగతప్రత్యయవిషయం వా స్యాత్ , నాస్తిబుద్ధ్యనుగతప్రత్యయవిషయం వా స్యాత్, అతీన్ద్రియత్వేన ఉభయబుద్ధ్యనుగతప్రత్యయావిషయత్వాత్యద్ధి ఇన్ద్రియగమ్యం వస్తు ఘటాదికమ్ , తత్ అస్తిబుద్ధ్యనుగతప్రత్యయవిషయం వా స్యాత్ , నాస్తిబుద్ధ్యనుగతప్రత్యయవిషయం వా స్యాత్ఇదం తు జ్ఞేయమ్ అతీన్ద్రియత్వేన శబ్దైకప్రమాణగమ్యత్వాత్ ఘటాదివత్ ఉభయబుద్ధ్యనుగతప్రత్యయవిషయమ్ ఇత్యతః సత్తన్నాసత్ఇతి ఉచ్యతే
జ్ఞేయం యత్తత్ప్రవక్ష్యామి యజ్జ్ఞాత్వామృతమశ్నుతే
అనాదిమత్పరం బ్రహ్మ సత్తన్నాసదుచ్యతే ॥ ౧౨ ॥
నను సర్వాః బుద్ధయః అస్తినాస్తిబుద్ధ్యనుగతాః ఎవతత్ర ఎవం సతి జ్ఞేయమపి అస్తిబుద్ధ్యనుగతప్రత్యయవిషయం వా స్యాత్ , నాస్తిబుద్ధ్యనుగతప్రత్యయవిషయం వా స్యాత్, అతీన్ద్రియత్వేన ఉభయబుద్ధ్యనుగతప్రత్యయావిషయత్వాత్యద్ధి ఇన్ద్రియగమ్యం వస్తు ఘటాదికమ్ , తత్ అస్తిబుద్ధ్యనుగతప్రత్యయవిషయం వా స్యాత్ , నాస్తిబుద్ధ్యనుగతప్రత్యయవిషయం వా స్యాత్ఇదం తు జ్ఞేయమ్ అతీన్ద్రియత్వేన శబ్దైకప్రమాణగమ్యత్వాత్ ఘటాదివత్ ఉభయబుద్ధ్యనుగతప్రత్యయవిషయమ్ ఇత్యతః సత్తన్నాసత్ఇతి ఉచ్యతే

నాస్తిబుద్ధివిషయత్వమేవ అవస్తుత్వే నిమిత్తమ్ । అతః తదభావాత్ బ్రహ్మణః నావస్తుతా, ఇత్యేతదేవ వ్యక్తీకర్తుం చోదయతి -

నన్వితి ।

సర్వాసాం ధియాం అస్తిధీత్వేన నాస్తిధీత్వేన వా అऩుగతత్వే అన్యతరధీగోచరత్వాభావే బ్రహ్మణోఽనిర్వాచ్యత్వమ్ దుర్వారమ్ , ఇతి ఫలితమాహ -

తత్రేతి ।

బ్రహ్మణో ఘటాదివైలక్షణ్యాత్ - ఉభయబుద్ధ్యవిషయత్వేఽపి న అనిర్వాచ్యతా, ఇత్యాహ -

నేత్యాదినా ।

ఘటాదేః । ఇన్ద్రియగ్రాహ్యస్య ఉభయబుద్ధివిషయత్వేఽపి బ్రహ్మణః తదగ్రాహ్యస్య ऩోభయధీవిషయత్వమ్ తథాఽపి నానిర్వాచ్యత్వమ్ , సచ్చిదేకతానస్య శబ్దప్రమాణాత్ అవిషయత్వేన దృష్టత్వాత్ , ఇతి ఉక్తమేవ ప్రపఞ్చయతి -

యద్ధీతి ।