अद्वैतशारदा | दक्षिणाम्नाय श्रीशारदापीठम्, शृङ्गेरी

यथोक्तेन ज्ञानेन ज्ञातव्यं किम् इत्याकाङ्क्षायामाह — ‘ज्ञेयं यत्तत्’ इत्यादि । ननु यमाः नियमाश्च अमानित्वादयः । न तैः ज्ञेयं ज्ञायते । न हि अमानित्वादि कस्यचित् वस्तुनः परिच्छेदकं दृष्टम् । सर्वत्रैव च यद्विषयं ज्ञानं तदेव तस्य ज्ञेयस्य परिच्छेदकं दृश्यते । न हि अन्यविषयेण ज्ञानेन अन्यत् उपलभ्यते, यथा घटविषयेण ज्ञानेन अग्निः । नैष दोषः, ज्ञाननिमित्तत्वात् ज्ञानमुच्यते इति हि अवोचाम ; ज्ञानसहकारिकारणत्वाच्च —

यथोक्तेति ; नन्विति ; नहीति ; सर्वत्रेति ; नहीति ; यथेति ; नैष दोष इति ; ज्ञानेति ; ज्ञानेति ;

उत्तरग्रन्थमवतारयति -

यथोक्तेति ।

अमानित्वादीनां ज्ञानत्वम् आक्षिपति -

नन्विति ।

वस्तुपरिच्छेदकत्वात् ज्ञानत्वम् आशङ्क्य, आह -

नहीति ।

परिच्छेदकत्वात् ज्ञानत्वम् , ज्ञानत्वात् परिच्छेदकत्वम् , इति अन्योन्याश्रयात् , इत्यभिप्रेत्य, आह -

सर्वत्रेति ।

स्वार्थस्यैव ज्ञानं परिच्छेदकम् , इत्येतत् व्यतिरेकद्वारा विशदयति -

नहीति ।

त्र्यतिरेकदृष्टान्तमाह -

यथेति ।

अमानित्वादीनां ज्ञानत्वमाक्षिप्तं प्रतिक्षिपति -

नैष दोष इति ।

तत्र हेतुत्वेन उक्तं स्मारयति -

ज्ञानेति ।

तेषु ज्ञानशब्दे हेत्वन्तरमाहृ -

ज्ञानेति ।