మతాన్తరమాహ -
నేత్యాదినా ।
తయోర్మూలకారణత్వాభావే కస్య తదేష్టవ్యమ్ ? ఇత్యాశఙ్క్యా, ఆహ -
తేన హీతి ।
ప్రకృత్యోరేవ మూలకారణత్వే శ్రుతిస్మృతిసిద్ధమ్ ఈశ్వరస్య తథాత్వం న స్యాత్ , ఇత్యాహ -
యదీతి ।
ప్రకృతిద్బయస్య కార్యత్వపక్షం ప్రత్యాహ -
తదసదితి ।
కిం చ ప్రకృతిద్వయమనపేక్ష్య ఈశ్వరస్య సంసారహేతుత్వే స్వాతన్త్ర్యాత్ ముక్తానామపి తతః సంసారాప్తేః అనిషేధాత్ మోక్షశాస్త్రాప్రామాణ్యాత్ న తస్యైవ సంసారహేతుతా, ఇత్యాహ -
సంసారస్యేతి ।
నిర్నిమిత్తత్వం ప్రకృతిద్వయాపేక్షామృతే పరస్యైవ నిమిత్తత్వమ్ , ఇతి యావత్ ।
కిం చ కార్యత్వే ప్రకృత్యోః తదుదయాత్పూర్వం బన్ధాభావే తద్విశ్లేషాత్మనో మోక్షస్యాభావాత్ కదాచిత్ ఉభయాభావే పునస్తదప్రసఙ్గాత్ న ప్రకృతిద్వయస్య కార్యతా, ఇత్యాహ -
బన్ధేతి ।
ప్రకృత్యోః మూలకారణత్వే నానుపపత్తిః, ఇత్యాహ -
నిత్యత్వ ఇతి ।
స్వపక్షే దోషాభావం ప్రశ్నపూర్వకం ప్రపఞ్చయతి -
కథమిత్యాదినా ।
సఙ్క్షవః - సత్తాప్రాపకో హేతుః । ప్రకృతేరనాదిత్వే వికారాణాం గుణానాం చ తస్కార్యత్వాత్ ఆత్మనో నిర్వికారత్వం నిర్గుణత్వం చ సిధ్యతి, ఇతి భావః
॥ ౧౯ ॥