ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
த்ரயோத³ஶோ(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
தத்ர ஸப்தமே ஈஶ்வரஸ்ய த்³வே ப்ரக்ருதீ உபந்யஸ்தே, பராபரே க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞலக்ஷணே ; ‘ஏதத்³யோநீநி பூ⁴தாநி’ (ப⁴. கீ³. 7 । 6) இதி ச உக்தம் । க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞப்ரக்ருதித்³வயயோநித்வம் கத²ம் பூ⁴தாநாமிதி அயமர்த²: அது⁴நா உச்யதே —
தத்ர ஸப்தமே ஈஶ்வரஸ்ய த்³வே ப்ரக்ருதீ உபந்யஸ்தே, பராபரே க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞலக்ஷணே ; ‘ஏதத்³யோநீநி பூ⁴தாநி’ (ப⁴. கீ³. 7 । 6) இதி ச உக்தம் । க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞப்ரக்ருதித்³வயயோநித்வம் கத²ம் பூ⁴தாநாமிதி அயமர்த²: அது⁴நா உச்யதே —

‘ப்ரக்ருதிம் ‘இத்யாதி³ வக்ஷ்யமாணம் அநந்தரபூர்வக்³ரந்த²ஸம்ப³ந்தி⁴, இத்யாஶங்க்ய வ்யவஹிதேந ஸம்ப³ந்த⁴ர்த²ம் வ்யவஹிதமநுவத³தி -

தத்ரேதி ।

தயோஶ்ச ப்ரக்ருத்யோ: உக்தம் பூ⁴தகாரணத்வம் இத்யாஹ -

ஏததி³தி ।

பூ⁴தாநாமிவ ப்ரக்ருத்யோரபி ப்ரக்ருத்யந்தராபேக்ஷயா அநவஸ்தா²நாத் , ந பூ⁴தயோநிதா, இதி ஶங்க்தே -

க்ஷேத்ரேதி ।

தத்ர அக்ருதாப்⁴யாக³மாதி³வாரணாய ப³ந்த⁴ஸ்ய நிதா³நஜ்ஞாநார்த²ம் ஆத்மநோ விக்ரியாவத்வாதி³தோ³ஷநிராஸார்த²ம் ச ப்ரக்ருதிபுருஷயோ: அநாதி³த்வம் க்ஷேத்ரத்வேநோக்தாநாம் ப்ரக்ருதிம் ப்ரதி  விகாரபா⁴வம் ச த³ர்ஶயதி -

அயமர்த² இதி ।