తమస్తర్హి కింలక్షణమ్ ? కథం వా పురుషం నిబధ్నాతి ? తత్ర ఆహ -

తమస్త్వితి ।

గుణానాం ప్రకృతిసమ్భవత్వావిశేషేఽపి తమసో అజ్ఞానజత్వవిశేషణం, తద్విపరీతస్వభావానాపత్తేః, ఇతి మత్వా ఆహ -

అజ్ఞానాదితి ।

ముహ్యతి అనేన, ఇతి మోహనమ్ ; వివేకప్రతిబన్ధకమ్ ఇతి, కార్యద్వారా తమో నిర్దిశతి -

మోహనమిత్యాదినా ।

లక్షణమ్ ఉక్త్వా తమసో బన్ధనకరత్వం దర్శయతి -

ప్రమాదేతి ।

కార్యాన్తిరాసక్తతయా చికీర్షితస్య కర్తవ్యస్య అకరణం - ప్రమాదః, నిరీహతయా ఉత్సాహప్రతిబన్ధస్తు - ఆలస్యమ్ , స్వాపః - నిద్రా । తాభిః ఆత్మానమ్ అవికారమేవ తమోఽపి వికారయతి, ఇత్యర్థః

॥ ౮ ॥