ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
சதுர்த³ஶோ(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ஶ்ரீப⁴க³வாநுவாச —
ப்ரகாஶம் ச ப்ரவ்ருத்திம் ச மோஹமேவ ச பாண்ட³வ ।
ந த்³வேஷ்டி ஸம்ப்ரவ்ருத்தாநி ந நிவ்ருத்தாநி காங்க்ஷதி ॥ 22 ॥
ப்ரகாஶம் ச ஸத்த்வகார்யம் ப்ரவ்ருத்திம் ச ரஜ:கார்யம் மோஹமேவ ச தம:கார்யம் இத்யேதாநி ந த்³வேஷ்டி ஸம்ப்ரவ்ருத்தாநி ஸம்யக்³விஷயபா⁴வேந உத்³பூ⁴தாநி — ‘மம தாமஸ: ப்ரத்யயோ ஜாத:, தேந அஹம் மூட⁴: ; ததா² ராஜஸீ ப்ரவ்ருத்தி: மம உத்பந்நா து³:கா²த்மிகா, தேந அஹம் ரஜஸா ப்ரவர்தித: ப்ரசலித: ஸ்வரூபாத் ; கஷ்டம் மம வர்ததே ய: அயம் மத்ஸ்வரூபாவஸ்தா²நாத் ப்⁴ரம்ஶ: ; ததா² ஸாத்த்விகோ கு³ண: ப்ரகாஶாத்மா மாம் விவேகித்வம் ஆபாத³யந் ஸுகே² ச ஸஞ்ஜயந் ப³த்⁴நாதி’ இதி தாநி த்³வேஷ்டி அஸம்யக்³த³ர்ஶித்வேந । தத் ஏவம் கு³ணாதீதோ ந த்³வேஷ்டி ஸம்ப்ரவ்ருத்தாநி । யதா² ச ஸாத்த்விகாதி³புருஷ: ஸத்த்வாதி³கார்யாணி ஆத்மாநம் ப்ரதி ப்ரகாஶ்ய நிவ்ருத்தாநி காங்க்ஷதி, ந ததா² கு³ணாதீதோ நிவ்ருத்தாநி காங்க்ஷதி இத்யர்த²: । ஏதத் ந பரப்ரத்யக்ஷம் லிங்க³ம் । கிம் தர்ஹி ? ஸ்வாத்மப்ரத்யக்ஷத்வாத் ஆத்மார்த²மேவ ஏதத் லக்ஷணம் । ந ஹி ஸ்வாத்மவிஷயம் த்³வேஷமாகாங்க்ஷாம் வா பர: பஶ்யதி ॥ 22 ॥
ஶ்ரீப⁴க³வாநுவாச —
ப்ரகாஶம் ச ப்ரவ்ருத்திம் ச மோஹமேவ ச பாண்ட³வ ।
ந த்³வேஷ்டி ஸம்ப்ரவ்ருத்தாநி ந நிவ்ருத்தாநி காங்க்ஷதி ॥ 22 ॥
ப்ரகாஶம் ச ஸத்த்வகார்யம் ப்ரவ்ருத்திம் ச ரஜ:கார்யம் மோஹமேவ ச தம:கார்யம் இத்யேதாநி ந த்³வேஷ்டி ஸம்ப்ரவ்ருத்தாநி ஸம்யக்³விஷயபா⁴வேந உத்³பூ⁴தாநி — ‘மம தாமஸ: ப்ரத்யயோ ஜாத:, தேந அஹம் மூட⁴: ; ததா² ராஜஸீ ப்ரவ்ருத்தி: மம உத்பந்நா து³:கா²த்மிகா, தேந அஹம் ரஜஸா ப்ரவர்தித: ப்ரசலித: ஸ்வரூபாத் ; கஷ்டம் மம வர்ததே ய: அயம் மத்ஸ்வரூபாவஸ்தா²நாத் ப்⁴ரம்ஶ: ; ததா² ஸாத்த்விகோ கு³ண: ப்ரகாஶாத்மா மாம் விவேகித்வம் ஆபாத³யந் ஸுகே² ச ஸஞ்ஜயந் ப³த்⁴நாதி’ இதி தாநி த்³வேஷ்டி அஸம்யக்³த³ர்ஶித்வேந । தத் ஏவம் கு³ணாதீதோ ந த்³வேஷ்டி ஸம்ப்ரவ்ருத்தாநி । யதா² ச ஸாத்த்விகாதி³புருஷ: ஸத்த்வாதி³கார்யாணி ஆத்மாநம் ப்ரதி ப்ரகாஶ்ய நிவ்ருத்தாநி காங்க்ஷதி, ந ததா² கு³ணாதீதோ நிவ்ருத்தாநி காங்க்ஷதி இத்யர்த²: । ஏதத் ந பரப்ரத்யக்ஷம் லிங்க³ம் । கிம் தர்ஹி ? ஸ்வாத்மப்ரத்யக்ஷத்வாத் ஆத்மார்த²மேவ ஏதத் லக்ஷணம் । ந ஹி ஸ்வாத்மவிஷயம் த்³வேஷமாகாங்க்ஷாம் வா பர: பஶ்யதி ॥ 22 ॥

தாநி ஸம்யக்³த³ர்ஶீ ந த்³வேஷ்டி, இத்யுக்தமேவ ஸ்பஷ்டயிதும் நிஷேத்⁴யம் அஸம்யக்³த³ர்ஶிநோ த்³வேஷம் தேஷு ப்ரகடயதி -

மமேத்யாதி³நா ।

ஸம்யக்³த³ர்ஶிந: ஸம்ப்ரவ்ருத்தேஷு ப்ரகாஶாதி³ஷு த்³வேஷாபா⁴வம் உபஸம்ஹரதி -

ததே³வமிதி ।

ந நிவ்ருத்தாநி இத்யாதி³ வ்யாசஷ்டே -

யதா² சேதி ।

தேஷாம் அநாத்மீயத்வம் ஸம்யக் பஶ்யந் ஆத்மாநுகூலப்ரதிகூலதாரோபணேந ந உத்³விஜதே தேப்⁴யஶ்ச ந ஸ்ப்ருஹயதி, இத்யர்த²: ।

ஸ்வாநுப⁴வஸித்³த⁴ம் கு³ணாதீதஸ்ய லக்ஷணம் உக்தம் இத்யாஹ -

ஏதந்நேதி ।

பரப்ரத்யக்ஷத்வாபா⁴வம் ப்ரபஞ்சயதி -

ந ஹீதி ।

ஆஶ்ரயோ விஷய:

॥ 22 ॥