శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
రూపమస్యేహ తథోపలభ్యతే నాన్తో చాదిర్న సమ్ప్రతిష్ఠా
అశ్వత్థమేనం సువిరూఢమూలమసఙ్గశస్త్రేణ దృఢేన ఛిత్త్వా ॥ ౩ ॥
రూపమ్ అస్య ఇహ యథా ఉపవర్ణితం తథా నైవ ఉపలభ్యతే, స్వప్నమరీచ్యుదకమాయాగన్ధర్వనగరసమత్వాత్ ; దృష్టనష్టస్వరూపో హి ఇతి అత ఎవ అన్తః పర్యన్తః నిష్ఠా పరిసమాప్తిర్వా విద్యతేతథా ఆదిః, ‘ఇతః ఆరభ్య అయం ప్రవృత్తఃఇతి కేనచిత్ గమ్యతే సమ్ప్రతిష్ఠా స్థితిః మధ్యమ్ అస్య కేనచిత్ ఉపలభ్యతేఅశ్వత్థమ్ ఎనం యథోక్తం సువిరూఢమూలం సుష్ఠు విరూఢాని విరోహం గతాని సుదృఢాని మూలాని యస్య తమ్ ఎనం సువిరూఢమూలమ్ , అసఙ్గశస్త్రేణ అసఙ్గః పుత్రవిత్తలోకైషణాభ్యః వ్యుత్థానం తేన అసఙ్గశస్త్రేణ దృఢేన పరమాత్మాభిముఖ్యనిశ్చయదృఢీకృతేన పునః పునః వివేకాభ్యాసాశ్మనిశితేన చ్ఛిత్వా సంసారవృక్షం సబీజమ్ ఉద్ధృత్య ॥ ౩ ॥
రూపమస్యేహ తథోపలభ్యతే నాన్తో చాదిర్న సమ్ప్రతిష్ఠా
అశ్వత్థమేనం సువిరూఢమూలమసఙ్గశస్త్రేణ దృఢేన ఛిత్త్వా ॥ ౩ ॥
రూపమ్ అస్య ఇహ యథా ఉపవర్ణితం తథా నైవ ఉపలభ్యతే, స్వప్నమరీచ్యుదకమాయాగన్ధర్వనగరసమత్వాత్ ; దృష్టనష్టస్వరూపో హి ఇతి అత ఎవ అన్తః పర్యన్తః నిష్ఠా పరిసమాప్తిర్వా విద్యతేతథా ఆదిః, ‘ఇతః ఆరభ్య అయం ప్రవృత్తఃఇతి కేనచిత్ గమ్యతే సమ్ప్రతిష్ఠా స్థితిః మధ్యమ్ అస్య కేనచిత్ ఉపలభ్యతేఅశ్వత్థమ్ ఎనం యథోక్తం సువిరూఢమూలం సుష్ఠు విరూఢాని విరోహం గతాని సుదృఢాని మూలాని యస్య తమ్ ఎనం సువిరూఢమూలమ్ , అసఙ్గశస్త్రేణ అసఙ్గః పుత్రవిత్తలోకైషణాభ్యః వ్యుత్థానం తేన అసఙ్గశస్త్రేణ దృఢేన పరమాత్మాభిముఖ్యనిశ్చయదృఢీకృతేన పునః పునః వివేకాభ్యాసాశ్మనిశితేన చ్ఛిత్వా సంసారవృక్షం సబీజమ్ ఉద్ధృత్య ॥ ౩ ॥

యథా పూర్వం వర్ణితం, యథా చ లోకే ప్రసిద్ధమ్ తథా అస్య రూపమిహ శాస్త్రాత్ అనుమీయతే । తథా చ అస్య జ్ఞానాపనోద్యత్వం యుక్తమ్ ఇత్యాహ -

యథేతి ।

తస్య అప్రమితత్వే హేతుం ఆహ -

స్వప్నేతి ।

తస్య స్వప్నదిసమత్వే దృష్టనష్టస్వరూపత్వం హేతుం కరోతి -

దృష్టేతి ।

ఇతి అమేయతా ఇతి శేషః ।

తమేవ అమేయత్వం హేతుం కృత్వా అవసానమపి తస్య న భాతి ఇత్యాహ -

అత ఎవేతి ।

జ్ఞానం వినా భ్రాన్తివాసనాకర్మణామ్ అన్యోన్యనిమిత్తత్వాత్ న అవసానమస్తి ఇత్యర్థః ।

ఇదమ్ప్రథమత్వమపి నాస్య పరిచ్ఛేత్తుం శక్యమ్ ఇత్యాహ -

తథేతి ।

ఆద్యన్తవత్ మధ్యమపి నాస్య ప్రామాణికమ్ ఇత్యాహ -

మధ్యమితి ।

సంసారవృక్షస్య అశ్వత్థశబ్దితస్య క్షణభఙ్గురస్య స్వయమేవ ఉచ్ఛేదసమ్భవాత్ తదుచ్ఛేదార్థం న ప్రయతితవ్యమ్ , ఇత్యాశఙ్క్య ఆహ -

అశ్వత్థమితి ।

వ్యుత్థానం - వైరాగ్యపూర్వకం పారివ్రాజ్యమ్ । దృఢీకృతత్వమేవ వివేకపూర్వకత్వేన స్ఫుటయతి -

పునః పునరితి

॥ ౩ ॥