శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
తతః పదం తత్పరిమార్గితవ్యం
యస్మిన్గతా నివర్తన్తి భూయః
తమేవ చాద్యం పురుషం ప్రపద్యే
యతః ప్రవృత్తిః ప్రసృతా పురాణీ ॥ ౪ ॥
తతః పశ్చాత్ యత్ పదం వైష్ణవం తత్ పరిమార్గితవ్యమ్ , పరిమార్గణమ్ అన్వేషణం జ్ఞాతవ్యమిత్యర్థఃయస్మిన్ పదే గతాః ప్రవిష్టాః నివర్తన్తి ఆవర్తన్తే భూయః పునః సంసారాయకథం పరిమార్గితవ్యమితి ఆహతమేవ యః పదశబ్దేన ఉక్తః ఆద్యమ్ ఆదౌ భవమ్ ఆద్యం పురుషం ప్రపద్యే ఇత్యేవం పరిమార్గితవ్యం తచ్ఛరణతయా ఇత్యర్థఃకః అసౌ పురుషః ఇతి, ఉచ్యతేయతః యస్మాత్ పురుషాత్ సంసారమాయావృక్షప్రవృత్తిః ప్రసృతా నిఃసృతా, ఐన్ద్రజాలికాదివ మాయా, పురాణీ చిరన్తనీ ॥ ౪ ॥
తతః పదం తత్పరిమార్గితవ్యం
యస్మిన్గతా నివర్తన్తి భూయః
తమేవ చాద్యం పురుషం ప్రపద్యే
యతః ప్రవృత్తిః ప్రసృతా పురాణీ ॥ ౪ ॥
తతః పశ్చాత్ యత్ పదం వైష్ణవం తత్ పరిమార్గితవ్యమ్ , పరిమార్గణమ్ అన్వేషణం జ్ఞాతవ్యమిత్యర్థఃయస్మిన్ పదే గతాః ప్రవిష్టాః నివర్తన్తి ఆవర్తన్తే భూయః పునః సంసారాయకథం పరిమార్గితవ్యమితి ఆహతమేవ యః పదశబ్దేన ఉక్తః ఆద్యమ్ ఆదౌ భవమ్ ఆద్యం పురుషం ప్రపద్యే ఇత్యేవం పరిమార్గితవ్యం తచ్ఛరణతయా ఇత్యర్థఃకః అసౌ పురుషః ఇతి, ఉచ్యతేయతః యస్మాత్ పురుషాత్ సంసారమాయావృక్షప్రవృత్తిః ప్రసృతా నిఃసృతా, ఐన్ద్రజాలికాదివ మాయా, పురాణీ చిరన్తనీ ॥ ౪ ॥

ఉద్ధృత్య కిం కర్తవ్యమ్ ? తదాహ -

తత ఇతి ।

పశ్చాత్ - అశ్వత్థాత్ ఊర్ధ్వం వ్యవస్థితమ్ ఇత్యర్థః ।

కిం తత్పదమ్ ? యదన్విష్య జ్ఞాతవ్యమ్ , తదాహ -

యస్మిన్నితి ।

యేన సర్వం పూర్ణం పూర్షు వా శయానం పురుషం, ప్రపద్యే - శరణం గతోఽస్మి, ఇత్యర్థః ।

వివర్తవాదానురోధినం దృష్టాన్తమ్ ఆహ -

ఐన్ద్రేతి

॥ ౪ ॥