ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ದೇವದ್ವಿಜಗುರುಪ್ರಾಜ್ಞಪೂಜನಂ ಶೌಚಮಾರ್ಜವಮ್
ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಮಹಿಂಸಾ ಶಾರೀರಂ ತಪ ಉಚ್ಯತೇ ॥ ೧೪ ॥
ದೇವಾಶ್ಚ ದ್ವಿಜಾಶ್ಚ ಗುರವಶ್ಚ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಶ್ಚ ದೇವದ್ವಿಜಗುರುಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ತೇಷಾಂ ಪೂಜನಂ ದೇವದ್ವಿಜಗುರುಪ್ರಾಜ್ಞಪೂಜನಮ್ , ಶೌಚಮ್ , ಆರ್ಜವಮ್ ಋಜುತ್ವಮ್ , ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಮ್ ಅಹಿಂಸಾ ಶರೀರನಿರ್ವರ್ತ್ಯಂ ಶಾರೀರಂ ಶರೀರಪ್ರಧಾನೈಃ ಸರ್ವೈರೇವ ಕಾರ್ಯಕರಣೈಃ ಕರ್ತ್ರಾದಿಭಿಃ ಸಾಧ್ಯಂ ಶಾರೀರಂ ತಪಃ ಉಚ್ಯತೇಪಂಚೈತೇ ತಸ್ಯ ಹೇತವಃ’ (ಭ. ಗೀ. ೧೮ । ೧೫) ಇತಿ ಹಿ ವಕ್ಷ್ಯತಿ ॥ ೧೪ ॥
ದೇವದ್ವಿಜಗುರುಪ್ರಾಜ್ಞಪೂಜನಂ ಶೌಚಮಾರ್ಜವಮ್
ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಮಹಿಂಸಾ ಶಾರೀರಂ ತಪ ಉಚ್ಯತೇ ॥ ೧೪ ॥
ದೇವಾಶ್ಚ ದ್ವಿಜಾಶ್ಚ ಗುರವಶ್ಚ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಶ್ಚ ದೇವದ್ವಿಜಗುರುಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ತೇಷಾಂ ಪೂಜನಂ ದೇವದ್ವಿಜಗುರುಪ್ರಾಜ್ಞಪೂಜನಮ್ , ಶೌಚಮ್ , ಆರ್ಜವಮ್ ಋಜುತ್ವಮ್ , ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಮ್ ಅಹಿಂಸಾ ಶರೀರನಿರ್ವರ್ತ್ಯಂ ಶಾರೀರಂ ಶರೀರಪ್ರಧಾನೈಃ ಸರ್ವೈರೇವ ಕಾರ್ಯಕರಣೈಃ ಕರ್ತ್ರಾದಿಭಿಃ ಸಾಧ್ಯಂ ಶಾರೀರಂ ತಪಃ ಉಚ್ಯತೇಪಂಚೈತೇ ತಸ್ಯ ಹೇತವಃ’ (ಭ. ಗೀ. ೧೮ । ೧೫) ಇತಿ ಹಿ ವಕ್ಷ್ಯತಿ ॥ ೧೪ ॥

ತತ್ರ ಶಾರೀರಂ ತಪಃ ನಿರ್ದಿಶತಿ -

ದೇವೇತಿ ।

ದೇವಾಃ - ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುಶಿವಾದಯಃ, ದ್ವಿಜಾಃ - ಪೂಜ್ಯತ್ವಾತ್ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮಾಃ, ಗುರವಃ - ಪಿತ್ರಾದಯಃ, ಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ - ಪಂಡಿತಾಃ ವಿದಿತವೇದಿತವ್ಯಾಃ, ತೇಷಾಂ ಪೂಜನಂ -  ಪ್ರಣಾಮಶುಶ್ರೂಷಾದಿ । ಶೌಚಂ - ಮೃಜ್ಜಲಾಭ್ಯಾಂ ಶರೀರಶೋಧನಮ್ । ಆರ್ಜವಂ - ಋಜುತ್ವಂ, ವಿಹಿತಪ್ರತಿಷಿದ್ಧಯೋಃ ಏಕರೂಪಪ್ರವೃತ್ತಿನಿವೃತ್ತಿಮತ್ವಂ, ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ - ಮೈಥುನಾಸಮಾಚರಣಂ, ಅಹಿಂಸಾ - ಪ್ರಾಣಿನಾಮ್ ಅಪೀಡನಮ್ । ಶರೀರಮಾತ್ರನಿರ್ವರ್ತ್ಯತ್ವಮ್ ಅಸ್ಯ ತಪಸಃ ಸಂಭವತಿ ಇತಿ ಮತ್ವಾ ವಿಶಿನಷ್ಟಿ -

ಶರೀರೇತಿ ।

ಕಥಂ ಕರ್ತ್ರಾದಿ - ಸಾಧ್ಯತ್ವೇ ತಪಸಃ ಶಾರೀರತ್ವಮ್ ? ಶಾರೀರತ್ವೇ ವಾ ಕಥಂ ಕರ್ತ್ರಾದಿಸಾಧ್ಯತ್ವಮ್ ? ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ಆಹ -

ಪಂಚೇತಿ

॥ ೧೪ ॥