ಸಂಪ್ರತಿ ವಾಙ್ಮಯಂ ತಪೋ ವ್ಯಪದಿಶತಿ -
ಅನುದ್ವೇಗಕರಮಿತಿ ।
ಸತ್ಯಂ - ಯಥಾದೃಷ್ಟಾರ್ಥವಚನಂ, ಪ್ರಿಯಂ - ಶ್ರುತಿಸುಖಂ, ಹಿತಂ - ಪರಿಣಾಮಪಥ್ಯಮ್ । ಪ್ರಿಯಹಿತಯೋಃ ವಿಧಾಂತರೇಣ ವಿಭಾಗಮ್ ಆಹ -
ಪ್ರಿಯೇತಿ ।
ಕಥಮ್ ಅತ್ರ ವಿಶೇಷಣವಿಶೇಷ್ಯತ್ವಮ್ ? ತದಾಹ -
ಅನುದ್ವೇಗೇತಿ ।
ವಿಶೇಷಣಾನಾಂ ಧರ್ಮಾಣಾಮ್ ಅನುದ್ವೇಗಕರತ್ವಾದೀನಾಂ ವಿಶೇಷ್ಯೇಣ ವಾಕ್ಯೇನ ಸಮುದಿತಾನಾಂ ಪರಸ್ಪರಮಪಿ ಸಮುಚ್ಚಯದ್ಯೋತೀ ಚಕಾರಃ ಇತ್ಯಾಹ -
ವಿಶೇಷಣೇತಿ ।
ಕಿಮಿತಿ ವಾಕ್ಯಮ್ ಏತೈಃ ವಿಶೇಷ್ಯತೇ ? ಕಿಮಿತಿ ವಾ ತೇಷಾಂ ಮಿಥಃ ಸಮುಚ್ಚಯಃ ? ತತ್ರ ಆಹ -
ಪರೇತಿ ।
ಯದ್ಯಪಿ ವಾಕ್ಯಮಾತ್ರಸ್ಯ ಅವಿಶೇಷಿತಸ್ಯ ವಾಙ್ಮಯತಪಸ್ತ್ವಾನುಪಪತ್ತಿಃ, ತಥಾಪಿ ಸತ್ಯವಾಕ್ಯಸ್ಯ ವಾಕ್ಯವಿಶೇಷಣಾಂತರಾಭಾವೇಽಪಿ ವಾಙ್ಮಯತ್ವಮ್ ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ಆಹ -
ತಥೇತಿ ।
ತಥಾಪಿ ಪರಿಣಾಮಪಥ್ಯಂ ವಕ್ಯಮಾತ್ರಂ ತಥಾ ಭವಿಷ್ಯತಿ, ನ ಇತ್ಯಾಹ -
ತಥಾ ಹಿತೇತಿ ।
ಕೀದೃಕ್ ತರ್ಹಿ ತಪಃ ವಾಙ್ಮಯಮಿತಿ ಪ್ರಶ್ನಪೂರ್ವಕಂ ವಿಶದಯತಿ -
ಕಿಂ ಪುನರಿತಿ ।
ವಿಶಿಷ್ಟೇ ವಾಙ್ಮಯೇ ತಪಸಿ ದೃಷ್ಟಾಂತಮ್ ಆಹ -
ಯಥೇತಿ ।
ಪ್ರಾಙ್ಮುಖತ್ವಂ ಪವಿತ್ರಪಾಣಿತ್ವಮ್ ಇತ್ಯಾದಿವಿಧಾನಮ್ ಅನತಿಕ್ರಮ್ಯ ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಸ್ಯ ಆವರ್ತನಮಪಿ ವಾಙ್ಮಯೇ ತಪಸಿ ಅಂತರ್ಭವತಿ ಇತ್ಯಾಹ -
ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯೇತಿ ।
ವಾಕ್ ಪ್ರಾಚುರ್ಯೇಣ ಪ್ರಸ್ತುತಾ ಅಸ್ಮಿನ್ ಇತಿ ವಾಙ್ಮಯಂ ವಾಕಪ್ರಧಾನಮ್ ಇತ್ಯರ್ಥಃ
॥ ೧೫ ॥