ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஸப்தத³ஶோ(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
அநுத்³வேக³கரம் வாக்யம் ஸத்யம் ப்ரியஹிதம் ச யத் ।
ஸ்வாத்⁴யாயாப்⁴யஸநம் சைவ வாங்மயம் தப உச்யதே ॥ 15 ॥
அநுத்³வேக³கரம் ப்ராணிநாம் அது³:க²கரம் வாக்யம் ஸத்யம் ப்ரியஹிதம் ச யத் ப்ரியஹிதே த்³ருஷ்டாத்³ருஷ்டார்தே² । அநுத்³வேக³கரத்வாதி³பி⁴: த⁴ர்மை: வாக்யம் விஶேஷ்யதே । விஶேஷணத⁴ர்மஸமுச்சயார்த²: ச—ஶப்³த³: । பரப்ரத்யயார்த²ம் ப்ரயுக்தஸ்ய வாக்யஸ்ய ஸத்யப்ரியஹிதாநுத்³வேக³கரத்வாநாம் அந்யதமேந த்³வாப்⁴யாம் த்ரிபி⁴ர்வா ஹீநதா ஸ்யாத்³யதி³, ந தத்³வாங்மயம் தப: । ததா² ஸத்யவாக்யஸ்ய இதரேஷாம் அந்யதமேந த்³வாப்⁴யாம் த்ரிபி⁴ர்வா விஹீநதாயாம் ந வாங்மயதபஸ்த்வம் । ததா² ப்ரியவாக்யஸ்யாபி இதரேஷாம் அந்யதமேந த்³வாப்⁴யாம் த்ரிபி⁴ர்வா விஹீநஸ்ய ந வாங்மயதபஸ்த்வம் । ததா² ஹிதவாக்யஸ்யாபி இதரேஷாம் அந்யதமேந த்³வாப்⁴யாம் த்ரிபி⁴ர்வா விஹீநஸ்ய ந வாங்மயதபஸ்த்வம் । கிம் புந: தத் தப: ? யத் ஸத்யம் வாக்யம் அநுத்³வேக³கரம் ப்ரியம் ஹிதம் ச, தத் தப: வாங்மயம் ; யதா² ‘ஶாந்தோ ப⁴வ வத்ஸ, ஸ்வாத்⁴யாயம் யோக³ம் ச அநுதிஷ்ட², ததா² தே ஶ்ரேயோ ப⁴விஷ்யதி’ இதி । ஸ்வாத்⁴யாயாப்⁴யஸநம் சைவ யதா²விதி⁴ வாங்மயம் தப: உச்யதே ॥ 15 ॥
அநுத்³வேக³கரம் வாக்யம் ஸத்யம் ப்ரியஹிதம் ச யத் ।
ஸ்வாத்⁴யாயாப்⁴யஸநம் சைவ வாங்மயம் தப உச்யதே ॥ 15 ॥
அநுத்³வேக³கரம் ப்ராணிநாம் அது³:க²கரம் வாக்யம் ஸத்யம் ப்ரியஹிதம் ச யத் ப்ரியஹிதே த்³ருஷ்டாத்³ருஷ்டார்தே² । அநுத்³வேக³கரத்வாதி³பி⁴: த⁴ர்மை: வாக்யம் விஶேஷ்யதே । விஶேஷணத⁴ர்மஸமுச்சயார்த²: ச—ஶப்³த³: । பரப்ரத்யயார்த²ம் ப்ரயுக்தஸ்ய வாக்யஸ்ய ஸத்யப்ரியஹிதாநுத்³வேக³கரத்வாநாம் அந்யதமேந த்³வாப்⁴யாம் த்ரிபி⁴ர்வா ஹீநதா ஸ்யாத்³யதி³, ந தத்³வாங்மயம் தப: । ததா² ஸத்யவாக்யஸ்ய இதரேஷாம் அந்யதமேந த்³வாப்⁴யாம் த்ரிபி⁴ர்வா விஹீநதாயாம் ந வாங்மயதபஸ்த்வம் । ததா² ப்ரியவாக்யஸ்யாபி இதரேஷாம் அந்யதமேந த்³வாப்⁴யாம் த்ரிபி⁴ர்வா விஹீநஸ்ய ந வாங்மயதபஸ்த்வம் । ததா² ஹிதவாக்யஸ்யாபி இதரேஷாம் அந்யதமேந த்³வாப்⁴யாம் த்ரிபி⁴ர்வா விஹீநஸ்ய ந வாங்மயதபஸ்த்வம் । கிம் புந: தத் தப: ? யத் ஸத்யம் வாக்யம் அநுத்³வேக³கரம் ப்ரியம் ஹிதம் ச, தத் தப: வாங்மயம் ; யதா² ‘ஶாந்தோ ப⁴வ வத்ஸ, ஸ்வாத்⁴யாயம் யோக³ம் ச அநுதிஷ்ட², ததா² தே ஶ்ரேயோ ப⁴விஷ்யதி’ இதி । ஸ்வாத்⁴யாயாப்⁴யஸநம் சைவ யதா²விதி⁴ வாங்மயம் தப: உச்யதே ॥ 15 ॥

ஸம்ப்ரதி வாங்மயம் தபோ வ்யபதி³ஶதி -

அநுத்³வேக³கரமிதி ।

ஸத்யம் - யதா²த்³ருஷ்டார்த²வசநம், ப்ரியம் - ஶ்ருதிஸுக²ம், ஹிதம் - பரிணாமபத்²யம் । ப்ரியஹிதயோ: விதா⁴ந்தரேண விபா⁴க³ம் ஆஹ -

ப்ரியேதி ।

கத²ம் அத்ர விஶேஷணவிஶேஷ்யத்வம் ? ததா³ஹ -

அநுத்³வேகே³தி ।

விஶேஷணாநாம் த⁴ர்மாணாம் அநுத்³வேக³கரத்வாதீ³நாம் விஶேஷ்யேண வாக்யேந ஸமுதி³தாநாம் பரஸ்பரமபி ஸமுச்சயத்³யோதீ சகார: இத்யாஹ -

விஶேஷணேதி ।

கிமிதி வாக்யம் ஏதை: விஶேஷ்யதே ? கிமிதி வா  தேஷாம் மித²: ஸமுச்சய: ? தத்ர ஆஹ -

பரேதி ।

யத்³யபி வாக்யமாத்ரஸ்ய அவிஶேஷிதஸ்ய வாங்மயதபஸ்த்வாநுபபத்தி:, ததா²பி ஸத்யவாக்யஸ்ய வாக்யவிஶேஷணாந்தராபா⁴வே(அ)பி வாங்மயத்வம் இதி ஆஶங்க்ய ஆஹ -

ததே²தி ।

ததா²பி பரிணாமபத்²யம் வக்யமாத்ரம் ததா² ப⁴விஷ்யதி, ந இத்யாஹ -

ததா² ஹிதேதி ।

கீத்³ருக் தர்ஹி தப: வாங்மயமிதி ப்ரஶ்நபூர்வகம் விஶத³யதி -

கிம் புநரிதி ।

விஶிஷ்டே வாங்மயே தபஸி த்³ருஷ்டாந்தம் ஆஹ -

யதே²தி ।

ப்ராங்முக²த்வம் பவித்ரபாணித்வம் இத்யாதி³விதா⁴நம் அநதிக்ரம்ய ஸ்வாத்⁴யாயஸ்ய ஆவர்தநமபி வாங்மயே தபஸி அந்தர்ப⁴வதி இத்யாஹ -

ஸ்வாத்⁴யாயேதி ।

வாக் ப்ராசுர்யேண ப்ரஸ்துதா அஸ்மிந் இதி வாங்மயம் வாகப்ரதா⁴நம் இத்யர்த²:

॥ 15 ॥