ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
அஷ்டாத³ஶோ(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
த்யாஜ்யம் தோ³ஷவதி³த்யேகே கர்ம ப்ராஹுர்மநீஷிண: ।
யஜ்ஞதா³நதப:கர்ம ந த்யாஜ்யமிதி சாபரே ॥ 3 ॥
ஸர்வகர்மஸம்ந்யாஸாஸம்ப⁴வே ச ‘ந ஹி தே³ஹப்⁴ருதா’ (ப⁴. கீ³. 18 । 11) இதி ஹேதுவசநாத் முக்²ய ஏவ இதி சேத் , ந ; ஹேதுவசநஸ்ய ஸ்துத்யர்த²த்வாத் । யதா² ‘த்யாகா³ச்சா²ந்திரநந்தரம்’ (ப⁴. கீ³. 12 । 12) இதி கர்மப²லத்யாக³ஸ்துதிரேவ யதோ²க்தாநேகபக்ஷாநுஷ்டா²நாஶக்திமந்தம் அர்ஜுநம் அஜ்ஞம் ப்ரதி விதா⁴நாத் ; ததா² இத³மபி ‘ந ஹி தே³ஹப்⁴ருதா ஶக்யம்’ (ப⁴. கீ³. 18 । 11) இதி கர்மப²லத்யாக³ஸ்துத்யர்த²ம் ; ந ‘ஸர்வகர்மாணி மநஸா ஸம்ந்யஸ்ய நைவ குர்வந்ந காரயந்நாஸ்தே’ (ப⁴. கீ³. 5 । 13) இத்யஸ்ய பக்ஷஸ்ய அபவாத³: கேநசித் த³ர்ஶயிதும் ஶக்ய: । தஸ்மாத் கர்மணி அதி⁴க்ருதாந் ப்ரத்யேவ ஏஷ: ஸம்ந்யாஸத்யாக³விகல்ப: । யே து பரமார்த²த³ர்ஶிந: ஸாங்க்²யா:, தேஷாம் ஜ்ஞாநநிஷ்டா²யாமேவ ஸர்வகர்மஸம்ந்யாஸலக்ஷணாயாம் அதி⁴கார:, ந அந்யத்ர, இதி ந தே விகல்பார்ஹா: । தச்ச உபபாதி³தம் அஸ்மாபி⁴: ‘வேதா³விநாஶிநம்’ (ப⁴. கீ³. 2 । 21) இத்யஸ்மிந்ப்ரதே³ஶே, த்ருதீயாதௌ³ ச ॥ 3 ॥
த்யாஜ்யம் தோ³ஷவதி³த்யேகே கர்ம ப்ராஹுர்மநீஷிண: ।
யஜ்ஞதா³நதப:கர்ம ந த்யாஜ்யமிதி சாபரே ॥ 3 ॥
ஸர்வகர்மஸம்ந்யாஸாஸம்ப⁴வே ச ‘ந ஹி தே³ஹப்⁴ருதா’ (ப⁴. கீ³. 18 । 11) இதி ஹேதுவசநாத் முக்²ய ஏவ இதி சேத் , ந ; ஹேதுவசநஸ்ய ஸ்துத்யர்த²த்வாத் । யதா² ‘த்யாகா³ச்சா²ந்திரநந்தரம்’ (ப⁴. கீ³. 12 । 12) இதி கர்மப²லத்யாக³ஸ்துதிரேவ யதோ²க்தாநேகபக்ஷாநுஷ்டா²நாஶக்திமந்தம் அர்ஜுநம் அஜ்ஞம் ப்ரதி விதா⁴நாத் ; ததா² இத³மபி ‘ந ஹி தே³ஹப்⁴ருதா ஶக்யம்’ (ப⁴. கீ³. 18 । 11) இதி கர்மப²லத்யாக³ஸ்துத்யர்த²ம் ; ந ‘ஸர்வகர்மாணி மநஸா ஸம்ந்யஸ்ய நைவ குர்வந்ந காரயந்நாஸ்தே’ (ப⁴. கீ³. 5 । 13) இத்யஸ்ய பக்ஷஸ்ய அபவாத³: கேநசித் த³ர்ஶயிதும் ஶக்ய: । தஸ்மாத் கர்மணி அதி⁴க்ருதாந் ப்ரத்யேவ ஏஷ: ஸம்ந்யாஸத்யாக³விகல்ப: । யே து பரமார்த²த³ர்ஶிந: ஸாங்க்²யா:, தேஷாம் ஜ்ஞாநநிஷ்டா²யாமேவ ஸர்வகர்மஸம்ந்யாஸலக்ஷணாயாம் அதி⁴கார:, ந அந்யத்ர, இதி ந தே விகல்பார்ஹா: । தச்ச உபபாதி³தம் அஸ்மாபி⁴: ‘வேதா³விநாஶிநம்’ (ப⁴. கீ³. 2 । 21) இத்யஸ்மிந்ப்ரதே³ஶே, த்ருதீயாதௌ³ ச ॥ 3 ॥

நேத³ம் ஹேதுவசநம் ஸர்வகர்மஸந்யாம்ஸஸம்ப⁴வஸாத⁴கம், கர்மப²லத்யாக³ஸ்துதிபரத்வாத் இதி பரிஹரதி -

நேத்யாதி³நா ।

ஏததே³வ த்³ருஷ்டாந்தேந ஸ்பஷ்டயதி -

யதே²தி ।

த்³ருஷ்டாந்தே(அ)பி யதா²ஶ்ருதார்த²த்வம் கிம் ந ஸ்யாத் ? இதி ஆஶங்க்ய ஆஹ -

யதோ²க்தேதி ।

ந ஹி ப²லத்யாகா³தே³வ ஜ்ஞாநம்  விநா முக்தி: யுக்தா, முக்தே: ஜ்ஞாநைகாதீ⁴நத்வாஸாத⁴கஶ்ருதிஸ்ம்ருதிவிரோதா⁴த் , ‘அத்³வேஷ்டா’ (ப⁴. கீ³. 12-13) இத்யாதி³நா ச அநந்தரமேவ ஜ்ஞாநஸாத⁴நவிதா⁴நாநர்த²க்யாத் । அத: த்யாக³ஸ்துதிரேவ அத்ர க்³ராஹ்யா இத்யர்த²: । த்³ருஷ்டாந்தக³தம் அர்த²ம் தா³ர்ஷ்டாந்திகே யோஜயதி -

ததே²தி ।

ப்ராகு³க்தபக்ஷாபவாத³விவக்ஷயா ஹேதூக்தே: முக்²யார்த²த்வமேவ கிம் ந ஸ்யாத் ? இதி ஆஶங்க்ய தத³பவாதே³ ஹேத்வபா⁴வாத் மைவம் இத்யாஹ -

ந ஸர்வேதி ।

ந ச இயமேவ ஹேதூக்தி: தத³பவாதி³கா, அந்யதா²ஸித்³தே⁴: உக்தத்வாத் இதி பா⁴வ: ।

முக்²யஸம்ந்யாஸாபவாதா³ஸம்ப⁴வே ஸம்ந்யாஸத்யாக³விகல்பஸ்ய கத²ம் ஸாவகாஶதா ? இதி ஆஶங்க்ய ஆஹ -

தஸ்மாதி³தி ।

ஜ்ஞாநநிஷ்டா²ந் ப்ரதி உக்தவிகல்பாநுபபத்தௌ, குத்ர தேஷாம் அதி⁴கார: ? தத்ர ஆஹ -

யே த்விதி ।

ஸம்ந்யாஸிநாம் விகல்பாநர்ஹத்வேந ஜ்ஞாநநிஷ்ட²யாம் ஏவ அதி⁴காரஸ்ய பூ⁴யஸ்ஸு ப்ரதே³ஶேஷு ஸாதி⁴தத்வாத் ந ஸாத⁴தீயத்வாபேக்ஷா இத்யாஹ -

ததே²தி

॥ 3 ॥