శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
ధృత్యా యయా ధారయతే
మనఃప్రాణేన్ద్రియక్రియాః
యోగేనావ్యభిచారిణ్యా
ధృతిః సా పార్థ సాత్త్వికీ ॥ ౩౩ ॥
ధృత్యా యయాఅవ్యభిచారిణ్యా ఇతి వ్యవహితేన సమ్బన్ధః, ధారయతే ; కిమ్ ? మనఃప్రాణేన్ద్రియక్రియాః మనశ్చ ప్రాణాశ్చ ఇన్ద్రియాణి మనఃప్రాణేన్ద్రియాణి, తేషాం క్రియాః చేష్టాః, తాః ఉచ్ఛాస్త్రమార్గప్రవృత్తేః ధారయతే ధారయతిధృత్యా హి ధార్యమాణాః ఉచ్ఛాస్త్రమార్గవిషయాః భవన్తియోగేన సమాధినా, అవ్యభిచారిణ్యా, నిత్యసమాధ్యనుగతయా ఇత్యర్థఃఎతత్ ఉక్తం భవతిఅవ్యభిచారిణ్యా ధృత్యా మనఃప్రాణేన్ద్రియక్రియాః ధార్యమాణాః యోగేన ధారయతీతియా ఎవంలక్షణా ధృతిః, సా పార్థ, సాత్త్వికీ ॥ ౩౩ ॥
ధృత్యా యయా ధారయతే
మనఃప్రాణేన్ద్రియక్రియాః
యోగేనావ్యభిచారిణ్యా
ధృతిః సా పార్థ సాత్త్వికీ ॥ ౩౩ ॥
ధృత్యా యయాఅవ్యభిచారిణ్యా ఇతి వ్యవహితేన సమ్బన్ధః, ధారయతే ; కిమ్ ? మనఃప్రాణేన్ద్రియక్రియాః మనశ్చ ప్రాణాశ్చ ఇన్ద్రియాణి మనఃప్రాణేన్ద్రియాణి, తేషాం క్రియాః చేష్టాః, తాః ఉచ్ఛాస్త్రమార్గప్రవృత్తేః ధారయతే ధారయతిధృత్యా హి ధార్యమాణాః ఉచ్ఛాస్త్రమార్గవిషయాః భవన్తియోగేన సమాధినా, అవ్యభిచారిణ్యా, నిత్యసమాధ్యనుగతయా ఇత్యర్థఃఎతత్ ఉక్తం భవతిఅవ్యభిచారిణ్యా ధృత్యా మనఃప్రాణేన్ద్రియక్రియాః ధార్యమాణాః యోగేన ధారయతీతియా ఎవంలక్షణా ధృతిః, సా పార్థ, సాత్త్వికీ ॥ ౩౩ ॥

ఇదనీం ధృతిత్రైవిధ్యం వ్యుత్పిపాదయిషుః ఆదౌ సాత్వికీం ధృతిం వ్యుత్పాదయతి -

ధృత్యేతి ।

నిర్దిష్టానాం చేష్టానాం కథం ధృత్యా ధారణమ్ ? తత్ర ఆహ-

తాః ఇతి ।

తదేవ అనుభవేన సాధయతి -

ధృత్యా హీతి ।

ధ్రియతే అనయా ఇతి ధృతిః - యత్నవిశేషః తయా ధృత్యా ధార్యమాణాః మిథోపదిష్టాః చేష్టాః శాస్త్రమ్ అతిక్రమ్య న అర్థాన్తరావగాహిన్యః భవన్తి ఇతి అర్థః ।

ధృతిమేవ సమాధ్యవినాభూతత్వేన విశినష్టి -

యోగేనేతి ।

నను ధృతేః నియమేన సమాధ్యనుగతత్వం కథమ్ ఉక్తక్రియాధారణోపయోగీ ? ఇతి ఆశఙ్క్య ఆహ -

ఎతదితి ।

ఉక్తక్రియాః ధారయమాణో యోగేన బ్రహ్మణి సమాధానేన ఐకాగ్ర్యేణ అవ్యభిచారిణ్యా అవినాభూతయా ధృత్యా ధారయతి । అన్యథా తదవినాభావాభావే నియమేన తద్ధారణాసిద్ధేః ఇత్యర్థః  

॥ ౩౩ ॥