ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ப்³ராஹ்மணக்ஷத்ரியவிஶாம் ஶூத்³ராணாம் பரந்தப
கர்மாணி ப்ரவிப⁴க்தாநி ஸ்வபா⁴வப்ரப⁴வைர்கு³ணை: ॥ 41 ॥
ப்³ராஹ்மணாஶ்ச க்ஷத்ரியாஶ்ச விஶஶ்ச ப்³ராஹ்மணக்ஷத்ரியவிஶ:, தேஷாம் ப்³ராஹ்மணக்ஷத்ரியவிஶாம் ஶூத்³ராணாம் ஶூத்³ராணாம் அஸமாஸகரணம் ஏகஜாதித்வே ஸதி வேதா³நதி⁴காராத்ஹே பரந்தப, கர்மாணி ப்ரவிப⁴க்தாநி இதரேதரவிபா⁴கே³ந வ்யவஸ்தா²பிதாநிகேந ? ஸ்வபா⁴வப்ரப⁴வை: கு³ணை:, ஸ்வபா⁴வ: ஈஶ்வரஸ்ய ப்ரக்ருதி: த்ரிகு³ணாத்மிகா மாயா ஸா ப்ரப⁴வ: யேஷாம் கு³ணாநாம் தே ஸ்வபா⁴வப்ரப⁴வா:, தை:, ஶமாதீ³நி கர்மாணி ப்ரவிப⁴க்தாநி ப்³ராஹ்மணாதீ³நாம்அத²வா ப்³ராஹ்மணஸ்வபா⁴வஸ்ய ஸத்த்வகு³ண: ப்ரப⁴வ: காரணம் , ததா² க்ஷத்ரியஸ்வபா⁴வஸ்ய ஸத்த்வோபஸர்ஜநம் ரஜ: ப்ரப⁴வ:, வைஶ்யஸ்வபா⁴வஸ்ய தமஉபஸர்ஜநம் ரஜ: ப்ரப⁴வ:, ஶூத்³ரஸ்வபா⁴வஸ்ய ரஜஉபஸர்ஜநம் தம: ப்ரப⁴வ:, ப்ரஶாந்த்யைஶ்வர்யேஹாமூட⁴தாஸ்வபா⁴வத³ர்ஶநாத் சதுர்ணாம்அத²வா, ஜந்மாந்தரக்ருதஸம்ஸ்கார: ப்ராணிநாம் வர்தமாநஜந்மநி ஸ்வகார்யாபி⁴முக²த்வேந அபி⁴வ்யக்த: ஸ்வபா⁴வ:, ஸ: ப்ரப⁴வோ யேஷாம் கு³ணாநாம் தே ஸ்வபா⁴வப்ரப⁴வா: கு³ணா: ; கு³ணப்ராது³ர்பா⁴வஸ்ய நிஷ்காரணத்வாநுபபத்தே: । ‘ஸ்வபா⁴வ: காரணம்இதி காரணவிஶேஷோபாதா³நம்ஏவம் ஸ்வபா⁴வப்ரப⁴வை: ப்ரக்ருதிப⁴வை: ஸத்த்வரஜஸ்தமோபி⁴: கு³ணை: ஸ்வகார்யாநுரூபேண ஶமாதீ³நி கர்மாணி ப்ரவிப⁴க்தாநி
ப்³ராஹ்மணக்ஷத்ரியவிஶாம் ஶூத்³ராணாம் பரந்தப
கர்மாணி ப்ரவிப⁴க்தாநி ஸ்வபா⁴வப்ரப⁴வைர்கு³ணை: ॥ 41 ॥
ப்³ராஹ்மணாஶ்ச க்ஷத்ரியாஶ்ச விஶஶ்ச ப்³ராஹ்மணக்ஷத்ரியவிஶ:, தேஷாம் ப்³ராஹ்மணக்ஷத்ரியவிஶாம் ஶூத்³ராணாம் ஶூத்³ராணாம் அஸமாஸகரணம் ஏகஜாதித்வே ஸதி வேதா³நதி⁴காராத்ஹே பரந்தப, கர்மாணி ப்ரவிப⁴க்தாநி இதரேதரவிபா⁴கே³ந வ்யவஸ்தா²பிதாநிகேந ? ஸ்வபா⁴வப்ரப⁴வை: கு³ணை:, ஸ்வபா⁴வ: ஈஶ்வரஸ்ய ப்ரக்ருதி: த்ரிகு³ணாத்மிகா மாயா ஸா ப்ரப⁴வ: யேஷாம் கு³ணாநாம் தே ஸ்வபா⁴வப்ரப⁴வா:, தை:, ஶமாதீ³நி கர்மாணி ப்ரவிப⁴க்தாநி ப்³ராஹ்மணாதீ³நாம்அத²வா ப்³ராஹ்மணஸ்வபா⁴வஸ்ய ஸத்த்வகு³ண: ப்ரப⁴வ: காரணம் , ததா² க்ஷத்ரியஸ்வபா⁴வஸ்ய ஸத்த்வோபஸர்ஜநம் ரஜ: ப்ரப⁴வ:, வைஶ்யஸ்வபா⁴வஸ்ய தமஉபஸர்ஜநம் ரஜ: ப்ரப⁴வ:, ஶூத்³ரஸ்வபா⁴வஸ்ய ரஜஉபஸர்ஜநம் தம: ப்ரப⁴வ:, ப்ரஶாந்த்யைஶ்வர்யேஹாமூட⁴தாஸ்வபா⁴வத³ர்ஶநாத் சதுர்ணாம்அத²வா, ஜந்மாந்தரக்ருதஸம்ஸ்கார: ப்ராணிநாம் வர்தமாநஜந்மநி ஸ்வகார்யாபி⁴முக²த்வேந அபி⁴வ்யக்த: ஸ்வபா⁴வ:, ஸ: ப்ரப⁴வோ யேஷாம் கு³ணாநாம் தே ஸ்வபா⁴வப்ரப⁴வா: கு³ணா: ; கு³ணப்ராது³ர்பா⁴வஸ்ய நிஷ்காரணத்வாநுபபத்தே: । ‘ஸ்வபா⁴வ: காரணம்இதி காரணவிஶேஷோபாதா³நம்ஏவம் ஸ்வபா⁴வப்ரப⁴வை: ப்ரக்ருதிப⁴வை: ஸத்த்வரஜஸ்தமோபி⁴: கு³ணை: ஸ்வகார்யாநுரூபேண ஶமாதீ³நி கர்மாணி ப்ரவிப⁴க்தாநி

ஸம்ப்ரதி வர்ணசதுஷ்டயஸ்ய அநுஷ்டே²யம் த⁴ர்மஜாதம் அஸங்கீர்ணம் இதி ஸூத்ரம் உபந்யஸ்யதி-

ப்³ராஹ்மணேதி ।

உபநயநஸம்ஸ்காரவத்த்வே ஸதி வேதா³தி⁴காரித்வம் ஸமாநம் இதி த்ரயாணாம் ஸமாஸகரணம் ।

இதரேஷாம் அஸமாஸே ஹேதும் ஆஹ -

ஶூத்³ராணாம் இதி ।

ஏகஜாதித்வம் உபநயநவர்ஜிதத்வம் ।

கர்மணாம் அஸங்கீர்ணத்வேந வ்யவஸ்தா²பகம் ப்ரஶ்நபூர்வகம் ப்ரகடயதி -

கேந இத்யாதி³நா ।

ஸ்வபா⁴வப்ரப⁴வை: கு³ணை: இத்யஸ்ய அர்தா²ந்தரம் ஆஹ -

அத²வேதி ।

உக்தவ்யவஸ்தா²யாம் கார்யத³ர்ஶநம் ப்ரமாணயதி -

ப்ரஶாந்தீதி ।

ஸ்வபா⁴வஶப்³த³ஸ்ய அர்தா²ந்தரம் ஆஹ -

அத²வேதி ।

கிமிதி கு³ணாபி⁴வ்யக்தே: உக்தவாஸநாதீ⁴நத்வம் ? தத்ர ஆஹ -

கு³ணேதி ।

நநு ऩாஸ்தி கு³ணப்ராது³ர்பா⁴வஸ்ய நிஷ்காரணத்வம், ப்ரக்ருதிஜை: கு³ணை: இதி ப்ரக்ருதே: கு³ணகாரணத்வாபி⁴தா⁴நாத் , அத: ஆஹ -

ஸ்வபா⁴வ இதி ।

வாஸநா காரணம் இதி கு³ணவ்யக்தே: நிமித்தகாரணத்வம் விவக்ஷிதம் । ப்ரக்ருதிஸ்து உபாதா³ந இதி பா⁴வ: ।

உக்தம் உபஸம்ஹரதி -

ஏவமிதி ।