ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕ್ಷತ್ರಿಯವಿಶಾಂ ಶೂದ್ರಾಣಾಂ ಪರಂತಪ
ಕರ್ಮಾಣಿ ಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನಿ ಸ್ವಭಾವಪ್ರಭವೈರ್ಗುಣೈಃ ॥ ೪೧ ॥
ನನು ಶಾಸ್ತ್ರಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೇಣ ವಿಹಿತಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದೀನಾಂ ಶಮಾದೀನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ; ಕಥಮ್ ಉಚ್ಯತೇ ಸತ್ತ್ವಾದಿಗುಣಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನಿ ಇತಿ ? ನೈಷ ದೋಷಃ ; ಶಾಸ್ತ್ರೇಣಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದೀನಾಂ ಸತ್ತ್ವಾದಿಗುಣವಿಶೇಷಾಪೇಕ್ಷಯೈವ ಶಮಾದೀನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನಿ, ಗುಣಾನಪೇಕ್ಷಯಾ, ಇತಿ ಶಾಸ್ತ್ರಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನ್ಯಪಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಗುಣಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನಿ ಇತಿ ಉಚ್ಯತೇ ॥ ೪೧ ॥
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕ್ಷತ್ರಿಯವಿಶಾಂ ಶೂದ್ರಾಣಾಂ ಪರಂತಪ
ಕರ್ಮಾಣಿ ಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನಿ ಸ್ವಭಾವಪ್ರಭವೈರ್ಗುಣೈಃ ॥ ೪೧ ॥
ನನು ಶಾಸ್ತ್ರಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೇಣ ವಿಹಿತಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದೀನಾಂ ಶಮಾದೀನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ; ಕಥಮ್ ಉಚ್ಯತೇ ಸತ್ತ್ವಾದಿಗುಣಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನಿ ಇತಿ ? ನೈಷ ದೋಷಃ ; ಶಾಸ್ತ್ರೇಣಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದೀನಾಂ ಸತ್ತ್ವಾದಿಗುಣವಿಶೇಷಾಪೇಕ್ಷಯೈವ ಶಮಾದೀನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನಿ, ಗುಣಾನಪೇಕ್ಷಯಾ, ಇತಿ ಶಾಸ್ತ್ರಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನ್ಯಪಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಗುಣಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನಿ ಇತಿ ಉಚ್ಯತೇ ॥ ೪೧ ॥

ಸ್ವಭಾವಪ್ರಭವೈಃ ಸತ್ತ್ವಾದಿಗುಣೈಃ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದೀನಾಂ ಕರ್ಮಾಣಿ ಪ್ರವಿಭಕ್ತಾನಿ ಇತಿ ಉಕ್ತಮ್ ಆಕ್ಷಿಪತಿ-

ನನ್ವಿತಿ ।

ಶಾಸ್ತ್ರಸ್ಯ ಧರ್ಮವಿಭಾಗಹೇತೋಃ ಸತ್ತ್ವಾದಿವಿಶೇಷಾಪೇಕ್ಷಯೈವ ವಿಭಾಗಜ್ಞಾಪಕತ್ವಾತ್ ಉಭಯತ್ರ ವಿಭಾಗಹೇತುತ್ವೋಕ್ತಿಃ ಅವಿರುದ್ಧಾ ಇತಿ ಪರಿಹರತಿ -

ನೈಷ ದೋಷ ಇತಿ

॥ ೪೧ ॥