ಔಪದೇಶಿಕೈಕ್ಯಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಸರ್ವಕರ್ಮಸಂನ್ಯಾಸಸಹಿತಸ್ಯ ಸ್ವರೂಪಾವಸ್ಥಾನಾತ್ಮಕಸ್ಯ ಪರಮಪುರುಷಾರ್ಥೌಪಯಿಕತ್ವಮ್ ಇತಿ ಅಸ್ಮಿನ್ ಅರ್ಥೇ ಮಾನಮ್ ಆಹ -

ಅತ್ರ ಚೇತಿ ।

ತದೇವ ಶಾಸ್ತ್ರಮ್ ಉದಾಹರತಿ -

ವಿದಿತ್ವೇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ದರ್ಶಿತಾನಿ ವಾಕ್ಯಾನಿ - ‘ಸರ್ವಕರ್ಮಾಣಿ ಮನಸಾ’ (ಭ. ಗೀ. ೫-೧೩) ಇತ್ಯಾದೀನಿ ।

ನನು ಏಷಾಂ ವಾಕ್ಯಾನಾಮ್ ಅವಿವಕ್ಷಿತಾರ್ಥತ್ವತ್ ನಾಸ್ತಿ ಸ್ವಾರ್ಥೇ ಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಮ್ ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ಅಧ್ಯಯನವಿಧ್ಯುಪಾತ್ತತ್ವಾತ್ ವೇದವಾಕ್ಯಾಂತಂ ತದನುರೋಧಿತ್ವಾಚ್ಚ ಇತರೇಷಾಂ ನೈವಮ್ ಇತ್ಯಾಹ -

ನ ಚೇತಿ ।

ತಥಾಪಿ ‘ಸೋಽರೋದೀತ್ ‘  ಇತ್ಯಾದಿವತ್ ನ ಸ್ವಾರ್ಥೇ ಮಾನತಾ ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ ಆಹ -

ನ ಚಾರ್ಥವಾದತ್ವಮಿತಿ ।

ಇತಶ್ಚ ಮುಮುಕ್ಷೋಃ ಅಪೇಕ್ಷಿತಮೋಕ್ಷೌಪಯಿಕಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಸ್ಯ ಸಂನ್ಯಾಸೇ ಅಧಿಕಾರಃ, ನ ಕರ್ಮನಿಷ್ಠಾಯಾಮ್ ಇತ್ಯಾಹ -

ಪ್ರತ್ಯಗಿತಿ ।

ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಸ್ಯ ಕರ್ಮನಿಷ್ಠಾ ವಿರುದ್ಧಾ ಇತ್ಯತ್ರ ದೃಷ್ಟಾಂತಮ್ ಆಹ -

ನ ಹೀತಿ ।

ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾಸ್ವರೂಪಾನುವಾದಪೂರ್ವಕಂ ಕರ್ಮನಿಷ್ಠಯಾ ತಸ್ಯಾಃ ಸಹಭಾವಿತ್ವಂ ವಿರುದ್ಧಮ್ ಇತಿ ದಾರ್ಷ್ಟಾಂತಿಕಮ್ ಆಹ -

ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮೇತಿ ।

ಕಥಂ ಜ್ಞಾನಕರ್ಮಣೋಃ ವಿರೋಧಧೀಃ ? ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ, ಕರ್ಮಣಾಂ ಜ್ಞಾನನಿವರ್ತ್ಯತ್ವಸ್ಯ ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತಿಸಿದ್ಧತ್ವಾತ್ ಇತ್ಯಾಹ -

ಪರ್ವತೇತಿ ।

ಅಂತರವಾನ್ ಉಭಯೋಃ ಏಕಧರ್ಮಿನಿಷ್ಠತ್ವೇನ ಸಾಂಕರ್ಯಾಭಾವಸಂಪಾದಕಭೇದವಾನ್ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಜ್ಞಾನಕರ್ಮಣೋಃ ಅಸಮುಚ್ಚಯೇ ಫಲಿತಮ್ ಉಪಸಂಹರತಿ -

ತಸ್ಮಾದಿತಿ

॥ ೫೫ ॥