ಋತಂ ಪಿಬಂತೌ ಸುಕೃತಸ್ಯ ಲೋಕೇ ಗುಹಾಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟೌ ಪರಮೇ ಪರಾರ್ಧೇ ।
ಛಾಯಾತಪೌ ಬ್ರಹ್ಮವಿದೋ ವದಂತಿ ಪಂಚಾಗ್ನಯೋ ಯೇ ಚ ತ್ರಿಣಾಚಿಕೇತಾಃ ॥ ೧ ॥
ಋತಂ ಪಿಬಂತಾವಿತ್ಯಸ್ಯಾ ವಲ್ಲ್ಯಾಃ ಸಂಬಂಧಃ — ವಿದ್ಯಾವಿದ್ಯೇ ನಾನಾ ವಿರುದ್ಧಫಲೇ ಇತ್ಯುಪನ್ಯಸ್ತೇ, ನ ತು ಸಫಲೇ ತೇ ಯಥಾವನ್ನಿರ್ಣೀತೇ । ತನ್ನಿರ್ಣಯಾರ್ಥಾ ರಥರೂಪಕಕಲ್ಪನಾ, ತಥಾ ಚ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿಸೌಕರ್ಯಮ್ । ಏವಂ ಚ ಪ್ರಾಪ್ತೃಪ್ರಾಪ್ಯಗಂತೃಗಂತವ್ಯವಿವೇಕಾರ್ಥಂ ರಥರೂಪಕದ್ವಾರಾ ದ್ವಾವಾತ್ಮಾನಾವುಪನ್ಯಸ್ಯೇತೇ — ಋತಂ ಸತ್ಯಮ್ ಅವಶ್ಯಂಭಾವಿತ್ವಾತ್ಕರ್ಮಫಲಂ ಪಿಬಂತೌ ; ಏಕಸ್ತತ್ರ ಕರ್ಮಫಲಂ ಪಿಬತಿ ಭುಂಕ್ತೇ ನೇತರಃ, ತಥಾಪಿ ಪಾತೃಸಂಬಂಧಾತ್ಪಿಬಂತಾವಿತ್ಯುಚ್ಯೇತೇ ಚ್ಛತ್ರಿನ್ಯಾಯೇನ । ಸುಕೃತಸ್ಯ ಸ್ವಯಂಕೃತಸ್ಯ ಕರ್ಮಣಃ ಋತಮಿತಿ ಪೂರ್ವೇಣ ಸಂಬಂಧಃ । ಲೋಕೇ ಅಸ್ಮಿಞ್ಶರೀರೇ, ಗುಹಾಂ ಗುಹಾಯಾಂ ಬುದ್ಧೌ ಪ್ರವಿಷ್ಟೌ, ಪರಮೇ, ಬಾಹ್ಯಪುರುಷಾಕಾಶಸಂಸ್ಥಾನಾಪೇಕ್ಷಯಾ ಪರಮಮ್ , ಪರಾರ್ಧೇ ಪರಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽರ್ಧಂ ಸ್ಥಾನಂ ಪರಾರ್ಧಂ ಹಾರ್ದಾಕಾಶಮ್ । ತಸ್ಮಿನ್ಹಿ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮೋಪಲಭ್ಯತೇ । ತತಃ ತಸ್ಮಿನ್ಪರಮೇ ಪರಾರ್ಧೇ ಹಾರ್ದಾಕಾಶೇ ಪ್ರವಿಷ್ಟಾವಿತ್ಯರ್ಥಃ । ತೌ ಚ ಚ್ಛಾಯಾತಪಾವಿವ ವಿಲಕ್ಷಣೌ ಸಂಸಾರಿತ್ವಾಸಂಸಾರಿತ್ವೇನ ಬ್ರಹ್ಮವಿದೋ ವದಂತಿ ಕಥಯಂತಿ । ನ ಕೇವಲಮಕರ್ಮಿಣ ಏವ ವದಂತಿ । ಪಂಚಾಗ್ನಯೋ ಗೃಹಸ್ಥಾಃ । ಯೇ ಚ ತ್ರಿಣಾಚಿಕೇತಾಃ ತ್ರಿಃಕೃತ್ವೋ ನಾಚಿಕೇತೋಽಗ್ನಿಶ್ಚಿತೋ ಯೈಸ್ತೇ ತ್ರಿಣಾಚಿಕೇತಾಃ ॥