விதி⁴முகே²ந வஸ்துப்ரதிபாத³நப்ரக்ரியாமவலம்ப்³ய தத³ர்தே²நோபக்ரம்ய தஸ்ய த்வமர்த²ப்ரத்யகா³த்மமாத்ரத்வமுக்தம் । அபி⁴தே⁴யப²லோக்த்யா ஸம்ப³ந்தா⁴தி⁴காரிணௌ ச ஸூசிதௌ ।நிஷேத⁴த்³வாரா வஸ்துப்ரதிபாத³நப்ரக்ரியாமாஶ்ரித்ய த்வமர்தே²நோபக்ரம்ய தஸ்ய தத³ர்தா²ஸம்ஸாரிப்³ரஹ்மமாத்ரத்வம் ப்ரத்யாயயதி –

யோ விஶ்வாத்மேதி ।

தத்ர த்வமர்த²: ஸ்வத: ஸித்³த⁴ஶ்சித்³தா⁴து: ஸர்வநாம்நா பராம்ருஶ்யதே ।

தஸ்மிஞ்ஜாக³ரிதமாரோபிதம் தமுதா³ஹரதி –

விஶ்வாத்மேதி ।

விஶ்வம் பஞ்சீக்ருதபஞ்சமஹாபூ⁴ததத்கார்யாத்மகம் ஸ்தூ²லம் ஜக³த்³ வைராஜம் ஶரீரம் । தஸ்மிஞ்ஜாக³ரிதே சாஹம்மமேத்யபி⁴மாநவாநித்யர்த²: ।

தஸ்யார்த²க்ரியாமுபந்யஸ்யதி –

விதி⁴ஜேதி ।

விதீ⁴யத இதி விதி⁴த⁴ர்மோ நஞாநுப³ந்தே⁴ந ததோ வ்யதிரிக்தோ(அ)விதி⁴ரத⁴ர்மஸ்தாப்⁴யாம் த⁴ர்மாத⁴ர்மாப்⁴யாமவித்³யாகாமப்ரஸூதாப்⁴யாம் விஷயா: ஶப்³தா³த³யோ ஜந்யந்தே । தாந் போ⁴க³யோக்³யதயா போ⁴க³ஶப்³தி³தாநாதி³த்யாத்³யநுக்³ருஹீதபா³ஹ்யேந்த்³ரியத்³வாரகபு³த்³தி⁴பரிணாமகோ³சரதயா ஸ்தூ²லதமாந் ப்ராஶ்ய ஸாக்ஷாத³நுபூ⁴ய ஸ்தி²தோ(அ)யம் ப்ரத்யகா³த்மேத்யர்த²: ।

தத்ரைவ ஸ்வப்நாவஸ்தா²மத்⁴யஸ்யதி –

பஶ்சாச்சேதி ।

ஜாக்³ரத்³தே⁴துகர்மக்ஷயாநந்தரம் ஸ்வப்நஹேதுகர்மோத்³ப⁴வே ச ப்ரஸூதாநந்த:கரணாத்மநோ வாஸநாமயாநாதி³த்யாதி³ஜ்யோதிஷாமஸ்தமிதத்வாதா³த்மபூ⁴தேநைவ ஜ்யோதிஷா விஷயீக்ருதாநநுபூ⁴ய பஞ்சீக்ருதபஞ்சமஹாபூ⁴ததத்கார்யாத்மகம் ஸூக்ஷ்மப்ரபஞ்சம் ஹைரண்யக³ர்ப⁴ம் ஶரீரம் ஸ்வப்நஸ்தா²நம் சாபி⁴மந்யமாநஸ்தைஜஸோ ப⁴வதீத்யர்த²: ।

ஸுஷுப்தகல்பநாம் த³ர்ஶயதி –

ஸர்வாநிதி ।

ஸ்தூ²லஸூக்ஷ்மவிபா⁴கே³ந ஸ்தா²நத்³வயாவிச்சி²ந்நாந் ப்ரக்ருதாநேதாநஶேஷாநபி விஶேஷாநுபாதி⁴த்³வயபூ⁴தாநுபாதி⁴த்³வயத்³வாரகஸ்தா²நத்³வயஸஞ்சாரப்ரயுக்தஶ்ரமோத்³ப⁴வாநந்தரம் தஸ்யாபி பரிஜிஹீர்ஷாயாம் ஶநைரநுக்ரமேணாக்ரமேண வா ஸ்வாத்மந்யஜ்ஞாதே காரணாத்மநி ஸ்தா²பயித்வோபஸம்ஹ்ருத்யாவ்யாக்ருதப்ரதா⁴ந: ஸந் ப்ராஜ்ஞோ ப⁴வதீத்யர்த²: ।

தஸ்யைவ ப்ரத்யகா³த்மந: ஸ்தா²நத்ரயவிஶிஷ்டஸ்ய ‘நாந்த: ப்ரஜ்ஞம் ந ப³ஹி: ப்ரஜ்ஞம்’(மா.உ. 1। 7) இத்யாதி³ப்ரதிஷேத⁴ஶாஸ்த்ரப்ரஸூதப்ரமாணஜ்ஞாநஸமாரூட⁴ஸ்ய ஸர்வாநப்யநர்த²விஶேஷாந் கார்யகாரணரூபாந் ப்ரமாணஜ்ஞாநப்ரபா⁴வாதே³வ ஹித்வா நிருபாதி⁴கபரிபூர்ணபரிஜ்ஞாநபரமாத்மஸ்வரூபேண பரிநிஷ்பந்நம் தத்த்வம் கத²யதி –

ஹித்வேதி ।

ப்ரத²மஶ்லோகேந ப்ரத³ர்ஶிதப்ரணாமஸ்ய ப்ரத்யூஹப்ரவாஹப்ரஶமநாத்மகம் ப்ரயோஜநம் ஸ்தா²நத்ரயப்ரகல்பநாதீதபரவஸ்துப்ரயுக்தம் ப்ரார்த²யதே த்³விதீயோந –

பாத்விதி ।

நோ(அ)ஸ்மாந் வ்யாக்²யாத்ருத்வேந ஶ்ரோத்ருத்வேந ச வ்யவஸ்தி²தாந் புருஷார்த²பரிபந்தி²பூ⁴தகாரணநிராஸபுர:ஸரம் பரமாத்மா பராக்ருதாஶேஷகல்பநோ நித்யவிஜ்ஞப்திஸ்வபா⁴வோ மோக்ஷப்ரதா³நேந தத்³தே⁴துஜ்ஞாநப்ரதா³நேந ச பரிரக்ஷதாதி³த்யர்த²:। கேசித்து ப்ரகரணசதுஷ்டயாத்மநோ க்³ரந்த²ஸ்ய வேதா³ந்தைகதே³ஶஸம்ப³த்³த⁴த்வஜ்ஞாபநார்த²ம் நிஷ்ப்ரபஞ்சம் வாக்யப்ரதிபாத்³யம் ப்³ரஹ்ம ப்ரத²மஶ்லோகேந ஸூசிதம் । த்³விதீயேந மாண்டூ³க்யஶ்ருதிவ்யாக்²யாநரூபேணா(அ)(அ)த்³யப்ரகரணேந ப்ரணவமாத்ராணாமாத்மபாதா³நாம் சைகீகரணேந ப்ரதிபாத்³யம் ப்³ரஹ்ம ஸூசிதமிதி மந்யந்தே । ந ச த்³விதீயஶ்லோகே சதுர்த²பாதே³ வ்ருத்தலக்ஷணாபா⁴வாத³ஸாங்க³த்யமாஶங்கநீயம் । கா³தா²லக்ஷணஸ்ய தத்ர ஸுஸம்பாத³த்வாதி³தி த்³ரஷ்டவ்யம் । அந்யே த்வாத்³யஶ்லோகம் மூலஶ்லோகாந்தர்பூ⁴தமப்⁴யுபக³ச்ச²ந்தோ த்³விதீயஶ்லோகம் பா⁴ஷ்யகாரப்ரணீதமப்⁴யுபயந்தி । தத³ஸத் । உத்தரஶ்லோகேஷ்விவா(அ)(அ)த்³யே(அ)பி ஶ்லோகே பா⁴ஷ்யக்ருதோ வ்யாக்²யாநப்ரணயநப்ரஸங்கா³த் । ஓமித்யேதத³க்ஷரமித்யாதி³பா⁴ஷ்யவிரோதா⁴ச்ச । அபரே புநராத்³யேந ஶ்லோகேந ஶாஸ்த்ரப்ரதிபாத்³யபரதே³வதாதத்த்வாநுஸ்மரணத்³வாரேண நமநக்ரியாப்ரகரணப்ராரம்போ⁴பயோகி³த்வேந க்ரியதே । பரதே³வதாப⁴க்திவத³பரதே³வதாப⁴க்தேரபி வித்³யாப்ராப்தாவந்தரங்க³த்வஸ்ய ஶாஸ்த்ரீயஸ்ய ஶிஷ்யஶிக்ஷ்யாயை ஜ்ஞாபநார்த²மவஸ்தா²த்ரயாதீதாந்நித்யஸித்³த⁴விஜ்ஞாநமூர்தேராசார்யாந்மோக்ஷௌபயிகஜ்ஞாநப்ராப்தி: ‘ஆசார்யவாந்புருஷோ வேத³’(சா². உ. 6 । 14 । 2) இத்யாதி³ஶ்ருத்யவஷ்டம்பே⁴ந முமுக்ஷுணா ப்ரார்த்²யதே த்³விதீயஶ்லோகேநேதி கல்பயந்தி॥2॥