చేతనాచేతనాత్మకస్య జగతః సర్గే ప్రస్తుతే స్వమతవివేచనార్థం మతాన్తరముపన్యస్యతి –
విభూతిం ప్రసవమితి ।
ఈశ్వరస్య విభూతిర్విస్తారః స్వకీయైశ్వర్యఖ్యాపనం సృష్టిరితి పక్షే సృష్టేర్వస్తుత్వశఙ్కాయాం పక్షాన్తరమాహ –
స్వప్నేతి ।
కుతః సృష్టిచిన్తకానామేతన్మతం, తత్త్వవిదామేవ కిం న స్యాత్, తత్రాఽఽహ –
న త్వితి ।
సృష్టేరపి వస్తుత్వాద్ వస్తుచిన్తకానామపి తత్రాఽఽదరో భవిష్యతీత్యాశఙ్క్యాఽఽహ –
ఇన్ద్ర ఇతి ।
మాయామయీ సృష్టిరాదరవిషయా న భవతీత్యత్ర దృష్టాన్తమాహ –
న హీతి ।
మాయాదీత్యాదిశబ్దేన తత్కార్యం గృహ్యతే ।
దృష్టాన్తనివిష్టమర్థః దార్ష్టాన్తికే యోజయతి –
తథైవేతి ।
తర్హి పరమార్థచిన్తకానాం కుత్రాఽఽదర ఇత్యాశఙ్క్య సదృష్టాన్తముత్తరమాహ –
సూత్రేత్యాదినా ।
మాయాచ్ఛన్నత్వమదృశ్యమానత్వే హేతుః । తురీయాఖ్యం జాగ్రత్స్వప్నసుషుప్తేభ్యో విశ్వతైజసప్రాజ్ఞేభ్యశ్చాతిరిక్తం తదస్పృష్టమితి శేషః । పరమార్థతత్త్వచిన్తా హి సమ్యగ్ధీద్వారా ఫలవతీ, న సృష్టేః ।
తతః సృష్టావనాదరస్తత్త్వనిష్ఠానామిత్యాహ –
నేతి ।
పరమార్థచిన్తకానాం సృష్టావనాదరాదపరమార్థనిష్ఠానామేవ సృష్టౌ విశేషచిన్తేత్యుక్తేఽర్థే ద్వితీయార్థమవతారయతి –
ఇత్యత ఇతి ।
జాగ్రద్ గతానామర్థానామేవ స్వప్నే ప్రథనాత్ తస్య సత్యత్వం మాయాయాశ్చ మణ్యాదిలక్షణాయాః సత్యత్వాఙ్గీకారాదనయోర్వికల్పయోః సిద్ధాన్తాద్ వైషమ్యమున్నేయమ్ ॥౭॥