மாண்டூ³க்யோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (மாண்டூ³க்ய)
 
ஸ்வப்நநித்³ராயுதாவாத்³யௌ ப்ராஜ்ஞஸ்த்வஸ்வப்நநித்³ரயா ।
ந நித்³ராம் நைவ ச ஸ்வப்நம் துர்யே பஶ்யந்தி நிஶ்சிதா: ॥ 14 ॥
ஸ்வப்ந: அந்யதா²க்³ரஹணம் ஸர்ப இவ ரஜ்ஜ்வாம் , நித்³ரோக்தா தத்த்வாப்ரதிபோ³த⁴லக்ஷணம் தம இதி ; தாப்⁴யாம் ஸ்வப்நநித்³ராப்⁴யாம் யுதௌ விஶ்வதைஜஸௌ ; அதஸ்தௌ கார்யகாரணப³த்³தா⁴வித்யுக்தௌ । ப்ராஜ்ஞஸ்து ஸ்வப்நவர்ஜிதயா கேவலயைவ நித்³ரயா யுத இதி காரணப³த்³த⁴ இத்யுக்தம் । நோப⁴யம் பஶ்யந்தி துரீயே நிஶ்சிதா: ப்³ரஹ்மவித³ இத்யர்த²:, விருத்³த⁴த்வாத்ஸவிதரீவ தம: । அதோ ந கார்யகாரணப³த்³த⁴ இத்யுக்தஸ்துரீய: ॥

கார்யகாரணப³த்³தௌ⁴ தாவித்யாதி³ஶ்லோகோக்தமர்த²மநுப⁴வாவஷ்டம்பே⁴ந ப்ரபஞ்ஜயதி –

ஸ்வப்நேதி ।

நநு தைஜஸஸ்யைவ ஸ்வப்நயுக்தத்வம் யுக்தம் ந து விஶ்வஸ்ய ப்ரபு³த்³த்⁴யமாநஸ்ய தத்³யோகோ³ யுஜ்யதே ப்ரபு³த்⁴யமாநத்வாவ்யாகா⁴தாத் । கத²மவிஶேஷேண விஶ்வதைஜஸௌ ஸ்வப்நநித்³ராயுதாவிதி ।

தத்ர ஸ்வப்நஶப்³தா³ர்த²மாஹ –

ஸ்வப்ந இதி ।

யதா² ரஜ்ஜ்வாம் ஸர்போ க்³ருஹ்யமாணோ(அ)ந்யதா² க்³ருஹ்யதே ததா²(அ)(அ)த்மநி தே³ஹாதி³க்³ரஹணமந்யதா²க்³ரஹணம் । ஆத்மநோ தே³ஹாதி³வைலக்ஷண்யஸ்ய ஶ்ருதியுக்திஸித்³த⁴த்வாத், தேந ஸ்வப்நஶப்³தி³தேநாந்யதா²க்³ரஹணேந ஸம்ஸ்ருஷ்டத்வம் விஶ்வதைஜஸயோரவிஶிஷ்டமித்யர்த²: ।

ததா² நித்³ராணஸ்யைவ நித்³ரா யுக்தா ந து ப்ரபோ³த⁴வதோ விஶ்வஸ்யேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –

நித்³ரேதி ।

உக்தாப்⁴யாம் ஸ்வப்நநித்³ராப்⁴யாம் விஶ்வதைஜஸயோர்வைஶிஷ்ட்யம் நிக³மயதி –

தாப்⁴யாமிதி ।

தயோரந்யதா²க்³ரஹணேந அக்³ரஹணேந ச வைஶிஷ்ட்யம் ப்ராக³பி ஸூசிதமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ –

அத இதி ।

த்³விதீயம் பாத³ம் விப⁴ஜதே –

ப்ராஜ்ஞஸ்த்விதி ।

த்³விதீயார்த⁴ம் வ்யாசஷ்டே –

நோப⁴யமிதி ।

துரீயே நித்³ராஸ்வப்நயோரத³ர்ஶநே ஹேதுமாஹ –

விருத்³த⁴த்வாதி³தி ।

அஜ்ஞாநதத்கார்யயோர்நித்யவிஜ்ஞப்திரூபே துரீயே விருத்³த⁴த்வாத³நுபலப்³தி⁴ரித்யத்ர த்³ருஷ்டாந்தமாஹ –

ஸவிதரீவேதி ।

துரீயே வஸ்துதோ நாவித்³யாதத்கார்யயோ: ஸங்க³திரஸ்தீத்யங்கீ³க்ருத்ய ப்ராக³பி ஸூசிதமித்யாஹ –

அதோ நேதி ॥14॥