यदोङ्कारस्य प्रत्यगात्मत्वमापन्नस्य तुरीयस्यापूर्वत्वमनन्तरत्वमित्यादिविशेषणमुक्तम्, तत्र हेतुमाह –

सर्वस्येति ।

यथोक्तविशेषणं प्रणवं प्रत्यञ्चं प्रतिपद्य कृतकृत्यो भवतीत्याह –

एवं हीति ।

पूर्वार्धं व्याकरोति –

आदीति ।

सर्वस्यैवोत्पद्यमानस्योत्पत्तिस्थितिलया यथोक्तप्रणवाधीना भवन्ति । अतस्तस्योक्तं विशेषणं युक्तमित्यर्थः ।

तत्र परिणामवादं व्यावर्त्य विवर्तवादं द्योतयितुमुदाहरति –

मायेति ।

अनेकोदाहरणमुत्पद्यमानस्यानेकविधात्वबोधनार्थम् ।

प्रणवस्य प्रत्यगात्मत्वं प्राप्तस्याविकृतस्यैव स्वमायाशक्तिवशाज्जगद्धेतुत्वमित्यत्र दृष्टान्तमाह –

यथेति ।

यथा मायावी स्वगतविकारमन्तरेण मायाहस्त्यादेरिन्द्रजालस्य स्वमायावशादेव हेतुः, यथा वा रज्ज्वादयः स्वगतविकारविरहिणः स्वाज्ञानादेव सर्पादिहेतवस्तथाऽयमात्मा प्रणवभूतो व्यवहारदशायां स्वाविद्यया सर्वस्य हेतुर्भवति । अतो युक्तं तस्य परमार्थावस्थायां पूर्वोक्तविशेषणवत्त्वमित्यर्थः ।

द्वितीयार्धं विभजते –

एवं हीति ।

पूर्वोक्तविशेषणसम्पन्नमिति यावत् ।

ज्ञानस्य मुक्तिहेतोः सहायान्तरापेक्षा नास्तीति सूचयति –

तत्क्षणादेवेति ।

तदात्मभावमित्यत्र तच्छब्देनापूर्वादिविशेषणं परमार्थवस्तु परामृश्यते ॥२७॥