ಮಾಂಡೂಕ್ಯೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಮಾಂಡೂಕ್ಯ)
 
ಸೋಽಯಮಾತ್ಮಾಧ್ಯಕ್ಷರಮೋಂಕಾರೋಽಧಿಮಾತ್ರಂ ಪಾದಾ ಮಾತ್ರಾ ಮಾತ್ರಾಶ್ಚ ಪಾದಾ ಅಕಾರ ಉಕಾರೋ ಮಕಾರ ಇತಿ ॥ ೮ ॥
ಅಭಿಧೇಯಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನ ಓಂಕಾರಶ್ಚತುಷ್ಪಾದಾತ್ಮೇತಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತೋ ಯಃ, ಸೋಽಯಮ್ ಆತ್ಮಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಮ್ ಅಕ್ಷರಮಧಿಕೃತ್ಯ ಅಭಿಧಾನಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನ ವರ್ಣ್ಯಮಾನೋಽಧ್ಯಕ್ಷರಮ್ । ಕಿಂ ಪುನಸ್ತದಕ್ಷರಮಿತ್ಯಾಹ — ಓಂಕಾರಃ । ಸೋಽಯಮೋಂಕಾರಃ ಪಾದಶಃ ಪ್ರವಿಭಜ್ಯಮಾನಃ, ಅಧಿಮಾತ್ರಂ ಮಾತ್ರಾಮಧಿಕೃತ್ಯ ವರ್ತತ ಇತ್ಯಧಿಮಾತ್ರಮ್ । ಕಥಮ್ ? ಆತ್ಮನೋ ಯೇ ಪಾದಾಃ, ತೇ ಓಂಕಾರಸ್ಯ ಮಾತ್ರಾಃ । ಕಾಸ್ತಾಃ ? ಅಕಾರ ಉಕಾರೋ ಮಕಾರ ಇತಿ ॥

ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಸಮರ್ಥಾನಾಂ ಮಧ್ಯಮಾನಾಮುತ್ತಮಾನಾಂ ಚಾಧಿಕಾರಿಣಾಮಧ್ಯಾರೋಪಾಪವಾದಾಭ್ಯಾಂ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಂ ತತ್ತ್ವಮುಪದಿಷ್ಟಮ್ । ಇದಾನೀಂ ತತ್ತ್ವಗ್ರಹಣಾಸಮರ್ಥಾನಾಮಧಮಾಧಿಕಾರಿಣಾಮಾಧ್ಯಾನವಿಧಾನಾಯಾಽಽರೋಪದೃಷ್ಟಿಮೇವಾವಷ್ಟಭ್ಯ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ –

ಅಭಿಧೇಯೇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಅಧ್ಯಕ್ಷರಮಿತ್ಯೇತದ್ ವ್ಯಾಕರೋತಿ –

ಅಕ್ಷರಮಿತಿ ।

ಅಧ್ಯಕ್ಷರಮಿತ್ಯತ್ರ ಕಿಂ ಪುನಸ್ತದಕ್ಷರಮಿತಿ ಪ್ರಶ್ನಪೂರ್ವಕಂ ವ್ಯುತ್ಪಾದಯತಿ –

ಕಿಂ ಪುನರಿತ್ಯಾದಿನಾ ।

ತಸ್ಯ ವಿಶೇಷಣಾಂತರಂ ದರ್ಶಯತಿ –

ಸೋಽಯಮಿತಿ ।

ಆತ್ಮಾ ಹಿ ಪಾದಶೋ ವಿಭಾಜ್ಯತೇ; ಮಾತ್ರಾಮಧಿಕೃತ್ಯ ಪುನರೋಂಕಾರೋ ವ್ಯವತಿಷ್ಠತೇ, ತತ್ಕಥಂ ಪಾದಶೋ ವಿಭಜ್ಯಮಾನಸ್ಯಾಧಿಮಾತ್ರತ್ವಮಿತಿ ಪೃಚ್ಛತಿ –

ಕಥಮಿತಿ ।

ಪಾದಾನಾಂ ಮಾತ್ರಾಣಾಂ ಚೈಕತ್ವಾದೇತದವಿರುದ್ಧಮಿತ್ಯಾಹ –

ಆತ್ಮನ ಇತಿ ॥೮॥