भेददर्शिनमुपासकमद्वैतविरोधिनं निन्दित्वा सम्प्रत्यद्वैतप्रतिज्ञां करोति –

अत इति ।

जातिर्जन्म, तद्रहितमजाति।

तत्र हेतुमाह –

समतामिति ।

जन्मराहित्यं साधयति –

यथेति ।

अतः शब्दार्थमाह –

सबाह्येति ।

प्रतिज्ञाभागं विभजते –

अकृपणेति ।

तदेव व्यतिरेकमुखेण स्फोरयति –

तद्धीति ।

दर्शनादिविशेषव्यवहारगोचरीभूतं कार्यजातं परिच्छिन्नं नाशि चोच्यते। तदेव कृपणत्वालम्बनमित्यर्थः।

तच्च मिथ्याभूतमित्यत्र प्रमाणमाह –

वाचारम्भणमिति ।

कार्पण्यमुक्त्वा तदभावरूपमकार्पण्यं प्रकटयति –

तद्विपरीतमिति ।

प्राप्य ज्ञात्वेति यावत्।

द्वितीयपादं व्याचष्टे –

तदजातीत्यादिना ।

सर्वात्मना साम्यं निर्विशेषत्वं गतमित्यत्र हेतुं पृच्छति –

कस्मादिति ।

निर्विशेषत्वे हेतुमाह –

अवयवेति ।

हेतुमेव प्रकटयन् व्यतिरेकमुखेणाजत्वं प्रपञ्चयति –

यद्धीत्यादिना ।

समन्तत इति पूर्णत्वसङ्कीर्तनम्।

द्वितीयार्धं व्याचष्टे –

यथेत्यादिना ।

यथा रज्ज्वां सर्पो भ्रान्त्या जायते तथा सर्वं भ्रान्तिदृष्ट्या जायमानत्वेन भासमानमपि यथा येन प्रकारेण वस्तुतो न जायते किं तु सर्वतो देशतः कालतो वस्तुतश्च पूर्णं कूटस्थमेव वस्तु भवति तथा तं प्रकारमिति सम्बन्धः॥२॥