ಪ್ರಶ್ನೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಪ್ರಥಮಃ ಪ್ರಶ್ನಃ
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಪ್ರಶ್ನ)
 
ಮಂತ್ರೋಕ್ತಸ್ಯಾರ್ಥಸ್ಯ ವಿಸ್ತರಾನುವಾದೀದಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಾರಭ್ಯತೇ । ಋಷಿಪ್ರಶ್ನಪ್ರತಿವಾಚನಾಖ್ಯಾಯಿಕಾ ತು ವಿದ್ಯಾಸ್ತುತಯೇ । ಏವಂ ಸಂವತ್ಸರಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಸಂವಾಸಾದಿತಪೋಯುಕ್ತೈರ್ಗ್ರಾಹ್ಯಾ, ಪಿಪ್ಪಲಾದವತ್ಸರ್ವಜ್ಞಕಲ್ಪೈರಾಚಾರ್ಯೈಃ ವಕ್ತವ್ಯಾ ಚ, ನ ಯೇನ ಕೇನಚಿದಿತಿ ವಿದ್ಯಾಂ ಸ್ತೌತಿ । ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಾದಿಸಾಧನಸೂಚನಾಚ್ಚ ತತ್ಕರ್ತವ್ಯತಾ ಸ್ಯಾತ್ —

ಆಥರ್ವಣೇ ಬ್ರಹ್ಮಾ ದೇವಾನಾಮಿತ್ಯಾದಿಮಂತ್ರೈರೇವಾಽಽತ್ಮತತ್ತ್ವಸ್ಯ ನಿರ್ಣೀತತ್ವಾತ್ತತ್ರೈವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ತದಭಿಧಾನಂ ಪುನರುಕ್ತಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ತಸ್ಯೈವೇಹ ವಿಸ್ತರೇಣ ಪ್ರಾಣೋಪಾಸನಾದಿಸಾಧನಸಾಹಿತ್ಯೇನಾಭಿಧಾನಾನ್ನ ಪೌನರುಕ್ತ್ಯಮಿತಿ ವದನ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮವತಾರಯತಿ –

ಮಂತ್ರೇತಿ ।

ವಿಸ್ತರೇತಿ ।

ಮಂತ್ರೇ ಹಿ ದ್ವೇ ವಿದ್ಯೇ ವೇದಿತವ್ಯೇ ಪರಾ ಚಿವಾಪರಾ ಚೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ತತ್ರಾಪರರ್ಗ್ವೇದಾದ್ಯಭಿಧೇಯೇತ್ಯುಕ್ತಮ್ । ಸಾ ಚ ವಿದ್ಯಾ ಕರ್ಮರೂಪೋಪಾಸನಾರೂಪಾ ಚ । ತತ್ರ ದ್ವಿತೀಯಾ ದ್ವಿತೀಯತೃತೀಯಪ್ರಶ್ನಾಭ್ಯಾಂ ವಿವ್ರೀಯತೇ । ಆದ್ಯಾ ಕರ್ಮಕಾಂಡೇ ವಿವೃತೇತಿ ನೇಹ ವಿವ್ರೀಯತೇ । ಉಭಯೋಃ ಫಲಂ ತು ತತೋ ವೈರಾಗ್ಯಾರ್ಥಂ ಪ್ರಥಮಪ್ರಶ್ನೇ ಸ್ಪಷ್ಟೀಕ್ರಿಯತೇ । ಪರವಿದ್ಯಾ ಚಾಥ ಪರಾ ಯಯಾ ತದಕ್ಷರಮಧಿಗಮ್ಯತ ಇತ್ಯುಪಕ್ರಮ್ಯ ಕೃತ್ಸ್ನೇನ ಮುಂಡಕೇನ ಪ್ರತಿಪಾದಿತಾ । ತತ್ರಾಪಿ ಯಥಾ ಸುದೀಪ್ತಾದಿತ್ಯಾದಿಮಂತ್ರದ್ವಯೋಕ್ತಾರ್ಥಸ್ಯ ವಿಸ್ತರಾರ್ಥಂ ಚತುರ್ಥಃ ಪ್ರಶ್ನಃ । ಪ್ರಣವೋ ಧನುರಿತ್ಯತ್ರೋಕ್ತಪ್ರಣವೋಪಾಸನವಿವರಣಾರ್ಥಂ ಪಂಚಮಃ ಪ್ರಶ್ನಃ । ಏತಸ್ಮಾಜ್ಜಾಯತೇ ಪ್ರಾಣ ಇತ್ಯಾದಿನಾ ಶೇಷೇಣ ಮುಂಡಕೇನೋಕ್ತಸ್ಯಾರ್ಥಸ್ಯ ಸ್ಪಷ್ಟೀಕರಣಾರ್ಥಃ ಷಷ್ಠಃ ಪ್ರಶ್ನ ಇತೀದಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ತದ್ವಿಸ್ತರಾನುವಾದೀತ್ಯರ್ಥಃ । ಅತ ಏವ ವಿಷಯಪ್ರಯೋಜನಾದಿಕಂ ತತ್ರೈವೋಕ್ತಮಿತಿ ನೇಹ ಪುನರುಚ್ಯತ ಇತಿ ಬೋಧ್ಯಮ್ ।

ಆಖ್ಯಾಯಿಕಾಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯತಪಆದಿಸಾಧನವಿಧಾನಂ ಪುರಾಕಲ್ಪಸ್ವರೂಪೇಣ ಪ್ರಯೋಜನಾಂತರಂ ಚಾಸ್ತೀತ್ಯಾಹ –

ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಾದಿಸಾಧನೇತಿ ।