ಏಷ ದೇವ ಇತಿ ।
ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣಾಭಿವದನಾದಿವ್ಯವಹಾರಸಿದ್ಧ್ಯರ್ಥಂ ಚೇತನತ್ವಂ ಸಂಭಾವಯಿತುಂ ದೇವ ಇತಿ ವಿಶೇಷಣಮ್ “ಅಭಿಮಾನಿವ್ಯಪದೇಶಸ್ತು ವಿಶೇಷಾನುಗತಿಭ್ಯಾಮ್”(ಬ್ರ.ಸೂ. ೨।೧।೫) ಇತಿ ನ್ಯಾಯೇನಾಽಽಕಾಶಾದ್ಯಭಿಮಾನಿದೇವತಾಗ್ರಹಣಾರ್ಥಮ್ । ತಚ್ಚ ವಿಶೇಷಣಂ ವಾಯ್ವಾದಿಷ್ವಪಿ ಸರ್ವತ್ರ ಸಂಬಧ್ಯತೇ ।
ವಾಗ್ಗ್ರಹಣಂ ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯೋಪಲಕ್ಷಣಾರ್ಥಂ ಚಕ್ಷುರಾದಿಗ್ರಹಣಂ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯೋಪಲಕ್ಷಣಾರ್ಥಮಿತಿ ಮತ್ವಾಽಽಹ –
ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯೇತಿ ।
ಕಾರ್ಯಲಕ್ಷಣಾಃ ಶರೀರಾಕಾರೇಣ ಪರಿಣತಾ ಆಕಾಶಾದಯಃ । ಕರಣಲಕ್ಷಣಾನೀಂದ್ರಿಯಾಣಿ ।
ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಮಿತಿ ।
ಆಕಾಶಾದೀನಾಮವಕಾಶದಾನಾದಿರೂಪಂ ಶರೀರಧಾರಣೈಕದೇಶಾತ್ಮಕಂ ಪ್ರಕಾಶ್ಯಂ ಸ್ವಕಾರ್ಯಂ ಪ್ರಕಾಶ್ಯ ಸರ್ವಲೋಕಪ್ರಕಟಂ ಯಥಾ ತಥಾ ಕೃತ್ವಾಽಭಿವದಂತಿ, ಅಭಿತಃ ಸರ್ವತಃ ಕೃತ್ಸ್ನಂ ಶರೀರಧಾರಣಂ ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ವಯಮೇವ ಕುರ್ಮ ಇತಿ ವದಂತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಬಾಣಮಿತಿ ।
ಬವಯೋರಭೇದದ್ವಾತಿ ಕುತ್ಸಿತಂ ಗಂಧಂ ವಹತೀತಿ ವಾ, ವಿನಾಶಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವಾ ದೇಶಾದ್ದೇಶಾಂತರಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವಾ ಬಣಂ ಬಣಮೇವ ಬಾಣಂ ಕಾರ್ಯಕರಣಸಂಘಾತಂ ಶರೀರಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೨ ॥