வ்யாக்²யாதமிதி ।
ஶாஸ்த்ராந்நிஶ்சிதாவஸ்த²ம் த³ர்ஶாதி³கர்மஜாதம்ருதஶப்³த³வாச்யமிதி ருதம் வதி³ஷ்யாமீத்யத்ர வ்யாக்²யாதமித்யர்த²: ।
உபாஸகஸ்யாத்⁴யாபநே ப்ரவ்ருத்தாவுபாஸநாநுஷ்டா²நாஸம்ப⁴வாத³த்⁴யாபநஸ்ய காம்யத்வேந தத³கரணே ப்ரத்யவாயாபா⁴வாச்ச ப்ரவசநமத்⁴யாபநமிதி வ்யாக்²யாநமயுக்தமித்யஸ்வரஸாதா³ஹ —
ப்³ரஹ்மயஜ்ஞோ வேதி ।
யதா²வ்யாக்²யாதார்த²ம் வேதி ।
ஶாஸ்த்ராத்கர்தவ்யதயா பு³த்³தௌ⁴ விநிஶ்சிதமேவ கர்ம வாக்காயாப்⁴யாம் ஸம்பாத்³யமாநம் ஸத் ஸத்யஶப்³த³வாச்யமிதி ஸத்யம் வதி³ஷ்யாமீத்யத்ர வ்யாக்²யாதார்த²கம் வாத்ர ஸத்யபத³மித்யர்த²: ।
க்ருச்ச்²ராதீ³தி ।
ஆதி³பத³ம் சாந்த்³ராயணாதி³ஸங்க்³ரஹார்த²ம் । ந சாஶநபரித்யாக³ப்ரதா⁴நே க்ருச்ச்²ராதௌ³ ப்ரவ்ருத்தஸ்ய கத²ம் ஸ்வாராஜ்யப²லகோபாஸநாநுஷ்டா²நம் ஸம்ப⁴வதீதி வாச்யம் ; ஶக்தஸ்ய தது³ப⁴யாநுஷ்டா²நஸம்ப⁴வாத் , அஶக்தஸ்ய து த⁴நிநோ த⁴நதா³நரூபம் ஸர்வஸாதா⁴ரண்யேந மிதாஶநாதி³ரூபம் வா தபோ ப⁴விஷ்யதி । ததா² ச ஶ்ருதி: - ‘ஏதத்க²லு வாவ தப இத்யாஹுர்ய: ஸ்வம் த³தா³தி’ இதி । ‘ஹிதமிதமேத்⁴யாஶநம் தப:’ இதி யோக³ஶாஸ்த்ரே மிதாஶநாதி³தபஸோ(அ)ப்யுக்தத்வாத் । விவாஹாதௌ³ ப³ந்த்⁴வாத்³யுபசாரோ லௌகிக: ஸம்வ்யவஹார: ।
ப்ரஜாஶ்சோத்பாத்³யா இதி ।
ப்ரஜோத்பத்த்யர்தா²: புத்ரகாமேஷ்ட்யாத³ய: கர்தவ்யா இத்யர்த²: ।
நிவேஶயிதவ்ய இதி ।
நிவேஶோ விவாஹ: ।
புந: புந: ஸ்வாத்⁴யாயக்³ரஹணஸ்ய தாத்பர்யமாஹ —
ஸர்வைரித்யாதி³நா ।
யத்நதோ(அ)நுஷ்டே²யே இத்யத்ர ஹேதுமாஹ —
ஸ்வாத்⁴யாயாதீ⁴நாம் ஹீதி ।
அத்⁴யயநாதீ⁴நமித்யர்த²: அத்⁴யயநஸ்யார்த²ஜ்ஞாநபர்யந்தத்வம் பூர்வதந்த்ரப்ரஸித்³த⁴மிதி த்³யோதநார்தோ² ஹி-ஶப்³த³: ।
அர்த²ஜ்ஞாநாயத்தம் சேதி ।
ப்ரணாட்³யா கர்மகாண்டா³ர்த²ஜ்ஞாநாயத்தம் பரம் ஶ்ரேய:, ஸாக்ஷாதே³வ ஜ்ஞாநகாண்டா³ர்த²ஜ்ஞாநாயத்தம் பரம் ஶ்ரேய இதி விபா⁴க³ஸூசநார்த²ஶ்சகார: ।
அத இதி ।
ஸ்வாத்⁴யாயஸ்யார்த²ஜ்ஞாநத்³வாரா பரமஶ்ரேய:ஸாத⁴நத்வாத்ப்ரவசநஸ்யாவிஸ்மரணாதி³ஸாத⁴நத்வாச்சேத்யர்த²: ।
ஸத்யமேவேதி ।
அநுஷ்டே²யாநாம் மத்⁴யே ஸத்யமேவ ப்ரஶஸ்தம் கர்மேதி ராதீ²தரஸ்ய மதமிதி பா⁴வ: । ததா² ச வசநம் - ‘அஶ்வமேத⁴ஸஹஸ்ரம் ச ஸத்யம் ச துலயா த்⁴ருதம் । அஶ்வமேத⁴ஸஹஸ்ராத்து ஸத்யமேவ விஶிஷ்யதே’ இதி । அத்ர த்³விதீயநாமஶப்³த³: ப்ரஸித்³தி⁴த்³யோதக: ।
தப ஏவேதி ।
க்ருச்ச்²ரசாந்த்³ராயணாதி³மிதாஶநத⁴நதா³நரூபம் தப ஏவ ப்ரஶஸ்தம் கர்மேதி பௌருஶிஷ்டேர்மதம் । தஸ்ய ப்ராஶஸ்த்யம் சோத்தமலோகப்ராப்திஸாத⁴நத்வாத் । ததா² ச ஶ்ருதி: - ‘தபஸர்ஷய: ஸுவரந்வவிந்த³ந்’ இதி ।
மௌத்³க³ல்யாபி⁴மதே ஸ்வாத்⁴யயப்ரவசநயோருத்தமகர்மத்வே ஹேதுமாஹ ஶ்ருதி: —
தத்³தி⁴ தப இதி ।
ஹி-ஶப்³தா³ர்த²கத²நம் —
யஸ்மாதி³தி ।
தத்ர ஸ்வாத்⁴யாயஶப்³தி³தஸ்யாத்⁴யயநஸ்ய நியமோபேதத்வாத்தப:ஶப்³த³வாச்யத்வம் । தது³க்தம் - ‘நியமேஷு தப:ஶப்³த³:’ இதி । ப்ரவசநஶப்³தி³தஸ்ய ச ப்³ரஹ்மயஜ்ஞஸ்ய தபஸ்த்வம் ‘தபோ ஹி ஸ்வாத்⁴யாய:’ இத்யாதி³ஶ்ருதிப்ரஸித்³த⁴மிதி மத்வா தபஸ்த்வம் தயோருத்தமகர்மத்வே ஹேதுதயோக்தமித்யநுஸந்தே⁴யம் ।
உக்தாநாமபீதி ।
‘ஸத்யம் ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச தபஶ்ச ஸ்வாத்⁴யாயவசநே ச’ இத்யத்ரோக்தாநாமபீத்யர்த²: ।
ஆத³ரார்த²மிதி ।
ஆத³ரஸூசநத்³வாரா மதபே⁴தே³நோத்தமகர்மத்வக்²யாபநார்த²மித்யர்த²: ॥