அந்தர உபபத்தே: ।

நநு “அந்தஸ்தத்³த⁴ர்மோபதே³ஶாத்”(ப்³ர.ஸூ. 1-1-20) இத்யநேநைவைதத்³க³தார்த²ம் । ஸந்தி க²ல்வத்ராப்யம்ருதத்வாப⁴யத்வாத³யோ ப்³ரஹ்மத⁴ர்மா: ப்ரதிபி³ம்ப³ஜீவதே³வதாஸ்வஸம்ப⁴விந: । தஸ்மாத்³ப்³ரஹ்மத⁴ர்மோபதே³ஶாத்³ப்³ரஹ்மைவாத்ர விவக்ஷிதம் । ஸாக்ஷாச்ச ப்³ரஹ்மஶப்³தோ³பாதா³நாத் । உச்யதே - “ஏஷ த்³ருஶ்யத இத்யேதத்ப்ரத்யக்ஷே(அ)ர்தே² ப்ரயுஜ்யதே । பரோக்ஷம் ப்³ரஹ்ம ந ததா² ப்ரதிபி³ம்பே³ து யுஜ்யதே ॥ 1 ॥ உபக்ரமவஶாத்பூர்வமிதரேஷாம் ஹி வர்ணநம் । க்ருதம் ந்யாயேந யேநைவ ஸ க²ல்வத்ராநுஷஜ்யதே” ॥ 2 ॥ “ருதம் பிப³ந்தௌ” (க. உ. 1 । 3 । 1) இத்யத்ர ஹி ஜீவபரமாத்மாநௌ ப்ரத²மமவக³தாவிதி தத³நுரோதே⁴ந கு³ஹாப்ரவேஶாத³ய: பஶ்சாத³வக³தா வ்யாக்²யாதா:, தத்³வதி³ஹாபி “ய ஏஷோ(அ)க்ஷிணி புருஷோ த்³ருஶ்யதே”(சா². உ. 4 । 15 । 1) இதி ப்ரத்யக்ஷாபி⁴தா⁴நாத்ப்ரத²மமவக³தே சா²யாபுருஷே தத³நுரோதே⁴நாம்ருதத்வாப⁴யத்வாத³ய: ஸ்துத்யா கத²ஞ்சித்³வ்யாக்²யேயா: । தத்ர சாம்ருதத்வம் கதிபயக்ஷணாவஸ்தா²நாத் , அப⁴யத்வமசேதநத்வாத் , புருஷத்வம் புருஷாகாரத்வாத் , ஆத்மத்வம் கநீநிகாயதநத்வாத் , ப்³ரஹ்மரூபத்வமுக்தரூபாம்ருதத்வாதி³யோகா³த் । ஏவம் வாமநீத்வாத³யோ(அ)ப்யஸ்ய ஸ்துத்யைவ கத²ஞ்சிந்நேதவ்யா: । கம் ச க²ம் சேத்யாதி³ து வாக்யமக்³நீநாம் நாசார்யவாக்யம் நியந்துமர்ஹதி । “ஆசார்யஸ்து தே க³திம் வக்தா”(சா². உ. 4 । 14 । 1) இதி ச க³த்யந்தராபி⁴ப்ராயம், ந தூக்தபரிஶிஷ்டாபி⁴ப்ராயம் । தஸ்மாச்சா²யாபுருஷ ஏவாத்ரோபாஸ்ய இதி பூர்வ: பக்ஷ: । ஸம்ப⁴வமாத்ரேண து ஜீவதே³வதே உபந்யஸ்தே, பா³த⁴காந்தரோபத³ர்ஶநாய சைஷ த்³ருஶ்யத இத்யஸ்யாத்ராபா⁴வாத் । “அந்தஸ்தத்³த⁴ர்மோபதே³ஶா”(ப்³ர.ஸூ. 1-1-20) தி³த்யநேந நிராக்ருதத்வாத் ।

ஏவம் ப்ராப்த உச்யதே -

ய ஏஷ இதி ।

'அநிஷ்பந்நாபி⁴தா⁴நே த்³வே ஸர்வநாமபதே³ ஸதீ । ப்ராப்ய ஸம்நிஹிதஸ்யார்த²ம் ப⁴வேதாமபி⁴தா⁴த்ருணீ” ॥ ஸம்நிஹிதாஶ்ச புருஷாத்மாதி³ஶப்³தா³ஸ்தே ச ந யாவத்ஸ்வார்த²மபி⁴த³த⁴தி தாவத்ஸர்வநாமப்⁴யாம் நார்த²துஷோ(அ)ப்யபி⁴தீ⁴யத இதி குதஸ்தத³ர்த²ஸ்யாபரோக்ஷதா । புருஷாத்மஶப்³தௌ³ ச ஸர்வநாமநிரபேக்ஷௌ ஸ்வரஸதோ ஜீவே வா பரமாத்மநி வா வர்தேதே இதி । நச தயோஶ்சக்ஷுஷி ப்ரத்யக்ஷத³ர்ஶநமிதி நிரபேக்ஷபுருஷபத³ப்ரத்யாயிதார்தா²நுரோதே⁴ந ய ஏஷ இதி த்³ருஶ்யத இதி ச யதா²ஸம்ப⁴வம் வ்யாக்²யேயம் । வ்யாக்²யாதம் ச ஸித்³த⁴வது³பாதா³நம் ஶாஸ்த்ராத்³யபேக்ஷம் வித்³வத்³விஷயம் ப்ரரோசநார்த²ம் । விது³ஷ: ஶாஸ்த்ரத உபலப்³தி⁴ரேவ த்³ருட⁴தயா ப்ரத்யக்ஷவது³சபர்யதே ப்ரஶம்ஸார்த²மித்யர்த²: ।

அபி ச ததே³வ சரமம் ப்ரத²மாநுகு³ணதயா நீயதே யந்நேதும் ஶக்யம் , அல்பம் ச । இஹ த்வம்ருதத்வாத³யோ ப³ஹவஶ்சாஶக்யாஶ்ச நேதும் । நஹி ஸ்வஸத்தாக்ஷணாவஸ்தா²நமாத்ரமம்ருதத்வம் ப⁴வதி । ததா² ஸதி கிம் நாம நாம்ருதம் ஸ்யாதி³தி வ்யர்த²மம்ருதபத³ம் । ப⁴யாப⁴யே அபி சேதநத⁴ர்மௌ நாசேதநே ஸம்ப⁴வத: । ஏவம் வாமநீத்வாத³யோ(அ)ப்யந்யத்ர ப்³ரஹ்மணோ நேதுமஶக்யா: । ப்ரத்யக்ஷவ்யபதே³ஶஶ்சோபபாதி³த: । ததி³த³முக்தம் -

உபபத்தேரிதி ।

'ஏதத³ம்ருதமப⁴யமேதத்³ப்³ரஹ்ம” இத்யுக்தே ஸ்யாதா³ஶங்கா । நநு ஸர்வக³தஸ்யேஶ்வரஸ்ய கஸ்மாத்³விஶேஷேண சக்ஷுரேவ ஸ்தா²நமுபதி³ஶ்யத இதி, தத்பரிஹரதி, ஶ்ருதி: - “தத்³யத்³யப்யஸ்மிந்ஸார்பிர்வோத³கம் வா ஸிஞ்சதி வர்த்மநீ ஏவ க³ச்ச²தி”(சா². உ. 4 । 15 । 1) இதி । வர்த்மநீ பக்ஷஸ்தா²நே । ஏதது³க்தம் ப⁴வதிநிர்லேபஸ்யேஶ்வரஸ்ய நிர்லேபம் சக்ஷுரேவ ஸ்தா²நமநுரூபமிதி ।

ததி³த³முக்தம் -

ததா² பரமேஶ்வராநுரூபமிதி ஸம்யத்³வாமாதி³கு³ணோபதே³ஶஶ்ச தஸ்மிந்

ப்³ரஹ்மணி

கல்பதே

க⁴டதே, ஸமவேதார்த²த்வாத் । ப்ரதிபி³ம்பா³தி³ஷு த்வஸமவேதார்த²: । வாமநீயாநி ஸம்ப⁴ஜநீயாநி ஶோப⁴நீயாநி புண்யப²லாநி வாமாநி । ஸம்யந்தி ஸங்க³ச்ச²மாநாநி வாமாந்யநேநேதி ஸம்யத்³வாம: பரமாத்மா । தத்காரணத்வாத்புண்யப²லோத்பத்தேஸ்தேந புண்யப²லாநி ஸங்க³ச்ச²ந்தே । ஸ ஏவ புண்யப²லாநி வாமாநி நயதி லோகமிதி வாமநீ: । ஏஷ ஏவ பா⁴மநீ: । பா⁴மாநீ பா⁴நாநி நயதி லோகமிதி பா⁴மநீ: । தது³க்தம் ஶ்ருத்யா “தமேவ பா⁴ந்தமநுபா⁴தி ஸர்வம் தஸ்ய பா⁴ஸா ஸர்வமித³ம் விபா⁴தி”(மு. உ. 2 । 2 । 11) இதி ॥ 13 ॥

ஸ்தா²நாதி³வ்யபதே³ஶாச்ச ।

ஆஶங்கோத்தரமித³ம் ஸூத்ரம் ।

ஆஶங்காமாஹ -

கத²ம் புநரிதி ।

ஸ்தா²நிநோ ஹி ஸ்தா²நம் மஹத்³த்³ருஷ்டம், யதா² யாத³ஸாமப்³தி⁴: । தத்கத²மத்யல்பம் சக்ஷுரதி⁴ஷ்டா²நம் பரமாத்மந: பரமமஹத இதி ஶங்கார்த²: ।

பரிஹரதி -

அத்ரோச்யத இதி ।

ஸ்தா²நாந்யாத³யோ யேஷாம் தே ஸ்தா²நாத³யோ நாமரூபப்ரகராஸ்தேஷாம் வ்யபதே³ஶாத்ஸர்வக³தஸ்யைகஸ்தா²நநியமோ நாவகல்பதே । நது நாநாஸ்தா²நத்வம் நப⁴ஸ இவ நாநாஸூசீபாஶாதி³ஸ்தா²நத்வம் । விஶேஷதஸ்து ப்³ரஹ்மணஸ்தாநி தாந்யுபாஸநாஸ்தா²நாநீதி தைரஸ்ய யுக்தோ வ்யபதே³ஶ: ॥ 14 ॥

அபிச ப்ரக்ருதாநுஸாராத³பி ப்³ரஹ்மைவாத்ர ப்ரத்யேதவ்யம், நது ப்ரதிபி³ம்ப³ஜீவதே³வதா இத்யாஹ ஸூத்ரகார: -

ஸுக²விஶிஷ்டாபி⁴தா⁴நாதே³வ ச ।

ஏவம் க²லூபாக்²யாயதே - உபகோஸலோ ஹ வை காமலாயந: ஸத்யகாமே ஜாபா³லே ப்³ரஹ்மசர்யமுவாஸ । தஸ்யாசார்யஸ்ய த்³வாத³ஶ வர்ஷாண்யக்³நீநுபசசார । ஸ சாசார்யோ(அ)ந்யாந்ப்³ரஹ்மசாரிண: ஸ்வாத்⁴யாயம் க்³ராஹயித்வா ஸமாவர்தயாமாஸ । தமேவைகமுபகோஸலம் ந ஸமாவர்தயதி ஸ்ம । ஜாயயா ச தத்ஸமாவர்தநாயார்தி²தோ(அ)பி தத்³வசநமவதீ⁴ர்யாசார்ய: ப்ரோஷிதவாந் । ததோ(அ)திதூ³நமாநஸமக்³நிபரிசரணகுஶலமுபகோஸலமுபேத்ய த்ரயோ(அ)க்³நய: கருணாபராதீ⁴நசேதஸ: ஶ்ரத்³த³தா⁴நாயாஸ்மை த்³ருட⁴ப⁴க்தயே ஸமேத்ய ப்³ரஹ்மவித்³யாமூசிரே “ப்ராணோ ப்³ரஹ்ம கம் ப்³ரஹ்ம க²ம் ப்³ரஹ்ம” (சா². உ. 4 । 10 । 4) இதி । அதோ²பகோஸல உவாச, விஜாநாம்யஹம் ப்ராணோ ப்³ரஹ்மேதி, ஸ ஹி ஸூத்ராத்மா விபூ⁴திமத்தயா ப்³ரஹ்மரூபாவிர்பா⁴வாத்³ப்³ரஹ்மேதி । கிந்து கம் ச க²ம் ச ப்³ரஹ்மேத்யேதந்ந விஜாநாமி । நஹி விஷயேந்த்³ரியஸம்பர்கஜம் ஸுக²மநித்யம் லோகஸித்³த⁴ம் க²ம் ச பூ⁴தாகாஶமசேதநம் ப்³ரஹ்ம ப⁴விதுமர்ஹதி । அதை²நமக்³நய: ப்ரத்யூசு: - “யத்³வாவ கம் ததே³வ க²ம் யதே³வ க²ம் ததே³வ கம்”(சா². உ. 4 । 10 । 5) இதி । ஏவம் ஸம்பூ⁴யோக்த்வா ப்ரத்யேகம் ச ஸ்வவிஷயாம் வித்³யாமூசு: - “ப்ருதி²வ்யக்³நிரந்நமாதி³த்ய:”(சா². உ. 4 । 11 ।1 ) இத்யாதி³நா । புநஸ்த ஏநம் ஸம்பூ⁴யோசு:, ஏஷா ஸோம்ய தே(அ)ஸ்மத்³வித்³யா ப்ரத்யேகமுக்தா ஸ்வவிஷயா வித்³யா, ஆத்மவித்³யா சாஸ்மாபி⁴: ஸம்பூ⁴ய பூர்வமுக்தா ப்ராணோ ப்³ரஹ்ம கம் ப்³ரஹ்ம க²ம் ப்³ரஹ்மேதி, ஆசார்யஸ்து தே க³திம் வக்தா, ப்³ரஹ்மவித்³யேயமுக்தாஸ்மாபி⁴ர்க³திமாத்ரம் த்வவஶிஷ்டம் நோக்தம், தத்து வித்³யாப²லப்ராப்தயே ஜாபா³லஸ்தவாசார்யோ வக்ஷ்யதீத்யுக்த்வாக்³நய உபரேமிரே ।

ஏவம் வ்யவஸ்தி²தே “யத்³வாவ கம் ததே³வ க²ம் யதே³வ க²ம் ததே³வ கம்”(சா². உ. 4 । 10 । 5) இத்யேதத்³வ்யாசஷ்டே பா⁴ஷ்யகார: -

தத்ர க²ம்ஶப்³த³ இதி ப்ரதீகாபி⁴ப்ராயேணேதி ।

ஆஶ்ரயாந்தரப்ரத்யயஸ்யாஶ்ரயாந்தரே ப்ரக்ஷேப: ப்ரதீக: । யதா² ப்³ரஹ்மஶப்³த³: பரமாத்மவிஷயோ நாமாதி³ஷு க்ஷிப்யதே । இத³மேவ தத்³ப்³ரஹ்ம ஜ்ஞேயம் யந்நாமேதி । ததே²த³மேவ தத்³ப்³ரஹ்ம யத்³பூ⁴தாகாஶமிதி ப்ரதீதி: ஸ்யாத் । ந சைதத்ப்ரதீகத்வமிஷ்டம் । லௌகிகஸ்ய ஸுக²ஸ்ய ஸாத⁴நபாரதந்த்ர்யம் க்ஷயிஷ்ணுதா சாமயஸ்தேந ஸஹ வர்தத இதி ஸாமயம் ஸுக²ம் ।

ததே³வம் வ்யதிரேகே தோ³ஷமுக்த்வோப⁴யாந்வயே கு³ணமாஹ -

இதரேதரவிஶேஷிதௌ த்விதி ।

தத³ர்த²யோர்விஶேஷிதத்வாச்ச²ப்³தா³வபி விஶேஷிதாவுச்யேதே । ஸுக²ஶப்³த³ஸமாநாதி⁴கரணோ ஹி க²ம்ஶப்³தோ³ பூ⁴தாகாஶமர்த²ம் பரித்யஜ்ய ப்³ரஹ்மணி கு³ணயோகே³ந வர்ததே । தாத்³ருஶா ச கே²ந ஸுக²ம் விஶிஷ்யமாணம் ஸாமயாத்³வ்யாவ்ருத்தம் நிராமயம் ப⁴வதி । தஸ்மாது³பபந்நமுப⁴யோபாதா³நம் ।

ப்³ரஹ்மஶப்³தா³ப்⁴யாஸஸ்ய ப்ரயோஜநமாஹ -

தத்ர த்³விதீய இதி ।

ப்³ரஹ்மபத³ம் கம்பத³ஸ்யோபரி ப்ரயுஜ்யமாநம் ஶிர:, ஏவம் க²ம்பத³ஸ்யாபி ப்³ரஹ்மபத³ம் ஶிரோ யயோ: கங்க²ம்பத³யோஸ்தே ப்³ரஹ்மஶிரஸீ, தயோர்பா⁴வோ ப்³ரஹ்மஶிரஸ்த்வம் ।

அஸ்து ப்ரஸ்துதே கிமாயாதமித்யத ஆஹ -

ததே³வம் வாக்யோபக்ரம இதி ।

நந்வக்³நிபி⁴: பூர்வம் நிர்தி³ஶ்யதாம் ப்³ரஹ்ம, “ய ஏஷோ(அ)க்ஷிணி”(சா². உ. 4 । 15 । 1) இத்யாசார்யவாக்யே(அ)பி ததே³வாநுவர்தநீயமிதி து குத இத்யாஹ -

ஆசார்யஸ்து தே க³திம் வக்தேதி ச க³திமாத்ராபி⁴தா⁴நமிதி ।

யத்³யப்யேதே பி⁴ந்நவக்த்ருணீ வாக்யே ததா²பி பூர்வேண வக்த்ரா ஏகவாக்யதாம் க³மிதே, க³திமாத்ராபி⁴தா⁴நாத் । கிமுக்தம் ப⁴வதி, துப்⁴யம் ப்³ரஹ்மவித்³யாஸ்மாபி⁴ரூபதி³ஷ்டா, தத்³வித³ஸ்து க³திர்நோக்தா, தாம் ச கிஞ்சித³தி⁴கமாத்⁴யேயம் பூரயித்வாசார்யோ வக்ஷ்யதீதி । தத³நேந பூர்வாஸம்ப³த்³தா⁴ர்தா²ந்தரவிவக்ஷா வாரிதேதி । அதை²வமக்³நிபி⁴ருபதி³ஷ்டே ப்ரோஷித ஆசார்ய: காலேநாஜகா³ம, ஆக³தஶ்ச வீக்ஷ்யோபகோஸலமுவாச, ப்³ரஹ்மவித³ இவ தே ஸோம்ய முக²ம் ப்ரஸந்நம் பா⁴தி, கோ(அ)நு த்வாமநுஶஶாஸேதி । உபகோஸலஸ்து ஹ்ரீணோ பீ⁴தஶ்ச கோ நு மாமநுஶிஷ்யாத் ப⁴க³வந் ப்ரோஷிதே த்வயீத்யாபாததோ(அ)பஜ்ஞாய நிர்ப³த்⁴யமாநோ யதா²வத³க்³நீநாமநுஶாஸநமவோசத் । தது³பஶ்ருத்ய சாசார்ய: ஸுசிரம் க்லிஷ்ட உபகோஸலே ஸமுபஜாதத³யார்த்³ரஹ்ருத³ய: ப்ரத்யுவாச, ஸோம்ய கில துப்⁴யமக்³நயோ ந ப்³ரஹ்ம ஸாகல்யேநாவோசந் , தத³ஹம் துப்⁴யம் ஸாகல்யேந வக்ஷ்யாமி, யத³நுப⁴வமாஹாத்ம்யாத் “யதா² புஷ்கரபலாஶ ஆபோ ந ஶ்லிஷ்யந்த ஏவமேவம்விதி³ பாபம் கர்ம ந ஶ்லிஷ்யதே” (சா². உ. 4 । 14 । 3), இத்யேவமுக்தவத்யாசார்ய ஆஹோபகோஸல:, ப்³ரவீது மே ப⁴க³வாநிதி, தஸ்மை ஹோவாசாசார்யோ(அ)ர்சிராதி³காம் க³திம் வக்துமநா:, யது³க்தமக்³நிபி⁴: ப்ராணோ ப்³ரஹ்ம கம் ப்³ரஹ்ம க²ம் ப்³ரஹ்மேதி தத்பரிபூரணாய “ஏஷோ(அ)க்ஷிணி புருஷோ த்³ருஶ்யதே”(சா². உ. 4 । 15 । 1) இத்யாதி³ । ஏதது³க்தம் ப⁴வதி - ஆசார்யேண யே ஸுக²ம் ப்³ரஹ்மாக்ஷிஸ்தா²நம் ஸம்யத்³வாமம் வாமநீபா⁴மநீத்யேவம்கு³ணகம் ப்ராணஸஹிதமுபாஸதே தே ஸர்வே(அ)பஹதபாப்மாநோ(அ)ந்யத்கர்ம குர்வந்து மா வாகார்ஷு:, அர்சிஷமர்சிரபி⁴மாநிநீம் தே³வதாமபி⁴ஸம்ப⁴வந்தி ப்ரதிபத்³யந்தே, அர்சிஷோ(அ)ஹரஹர்தே³வதாம், அஹ்ந ஆபூர்யமாணபக்ஷம் ஶுக்லபக்ஷதே³வதாம், தத: ஷண்மாஸாந் , யேஷு மாஸேஷூத்தராம் தி³ஶமேதி ஸவிதா தே ஷண்மாஸா உத்தராயணம் தத்³தே³வதாம் ப்ரதிபத்³யந்தே, தேப்⁴யோ மாஸேப்⁴ய: ஸம்வத்ஸரதே³வதாம், தத ஆதி³த்யம், ஆதி³த்யாச்சந்த்³ரமஸம், சந்த்³ரமஸோ வித்³யுதம், தத்ர ஸ்தி²தாநேதாந்புருஷ: கஶ்சித்³ப்³ரஹ்மலோகாத³வதீர்யாமாநவோ(அ)மாநவ்யாம் ஸ்ருஷ்டௌ ப⁴வ: । ப்³ரஹ்மலோகப⁴வ இதி யாவத் । ஸ தாத்³ருஶ: புருஷ ஏதாந்ஸத்யலோகஸ்த²ம் கார்யம் ப்³ரஹ்ம க³மயதி, ஸ ஏஷ தே³வபதோ² தே³வைரர்சிராதி³பி⁴ர்நேத்ருபி⁴ருபலக்ஷித இதி தே³வபத²:, ஸ ஏவ ச ப்³ரஹ்மணா க³ந்தவ்யேநோபலக்ஷித இதி ப்³ரஹ்மபத²:, ஏதேந பதா² ப்ரதிபத்³யமாநா: ஸத்யலோகஸ்த²ம் ப்³ரஹ்ம இமம் மாநவம் மநோ: ஸர்க³ம் கிம்பூ⁴தமாவர்தம் ஜந்மஜராமரணபௌந:புந்யமாவ்ருத்திஸ்தத்கர்தாவர்தோ மாநவோ லோகஸ்தம் நாவர்தந்தே । ததா²ச ஸ்ம்ருதி: - “ப்³ரஹ்மணா ஸஹ தே ஸர்வே ஸம்ப்ராப்தே ப்ரதிஸஞ்சரே । பரஸ்யாந்தே க்ருதாத்மாந: ப்ரவிஶந்தி பரம் பத³ம்” ॥ 15 ॥

தத³நேநோபாக்²யாநவ்யாக்²யாநேந

ஶ்ருதோபநிஷத்கக³த்யபி⁴தா⁴நாச்ச

இத்யபி ஸூத்ரம் வ்யாக்²யாதம் ॥ 16 ॥

அநவஸ்தி²தேரஸம்ப⁴வாச்ச நேதர: ।

'ய ஏஷோ(அ)க்ஷிணி” இதி நித்யவச்ச்²ருதமநித்யே சா²யாபுருஷே நாவகல்பதே । கல்பநாகௌ³ரவம் சாஸ்மிந்பக்ஷே ப்ரஸஜ்யத இத்யாஹ -

ந சோபாஸநாகால இதி ।

ததா² விஜ்ஞாநாத்மநோ(அ)பீதி ।

விஜ்ஞாநாத்மநோ ஹி ந ப்ரதே³ஶே உபாஸநா(அ)ந்யத்ர த்³ருஷ்டசரீ, ப்³ரஹ்மணஸ்து தத்ர ஶ்ருதபூர்வேத்யர்த²: । மிஷா பி⁴யா । அஸ்மாத் ப்³ரஹ்மண: । ஶேஷமதிரோஹிதார்த²ம் ॥ 17 ॥