கம்பநாத்॥39॥ அஸ்யாநுப்ரஸக்தேநாபஶூத்³ரவிசாரேண ந ஸங்க³திரிதி வ்யவஹிதேநோச்யதே। ஶப்³தா³தே³வ ப்ரமித இத்யத்ர ப்³ரஹ்மவாக்யே ஜீவாநுவாதோ³ ப்³ரஹ்மைக்யபோ³தே⁴த்யுக்தம்। இஹ து ப்ராணஸ்ய ஸ்வரூபேண கல்பிதஸ்ய ந ப்³ரஹ்மைக்யஸம்ப⁴வோ யதோ(அ)நூத்³யேத, ததஸ்தது³பாஸ்திவிதி⁴ரிதி ப்ரத்யவஸ்தீ²யதே। ப்ராணமேவாபி⁴ஸம்விஶந்தீத்யத்ர நிரவேக்ஷகாரணத்வபரைவகாரஶ்ரவணாத்³ ப்³ரஹ்மபரத்வம், இஹ தத³பா⁴வத³த ஏவ ப்ராண இத்யநேநாக³தார்த²த்வமோபஸம்ஹாரைகரூப்யஸ்யாஸ்பஷ்டத்வாச்ச ப்ராதர்த³நவிசாரேணபீதி। ஸ்யாதே³தத் - ததே³வ ஶுக்ரம் தத்³ ப்³ரஹ்மேதி ச ப⁴யாத³ஸ்யாக்³நிஸ்தபதீதி ச ப்ராசீநபராசீநவசநஸம்த³ஷ்டதயா (அ)ஸ்ய ததே³கவாக்யத்வாத³ந்யத்ர த⁴ர்மாதி³தி ப்³ரஹ்மப்ரகரணாச்ச ப்³ரஹ்மபரத்வாவக³தே: கத²ம் பூர்வபக்ஷோத்தா²நமத ஆஹ –

ப்ராணவஜ்ரேதி ।

வாயுபரிக்³ரஹே வஜ்ரஶப்³த³: ஶ்ருதிவ்ருத்த: ஸ்யாதி³தி ஶ்ருதி:। ப்ராணஶ்ருதிப³லாத்³வாயுராத்⁴யாத்மிக: ஶாரீரோ வஜ்ரஶ்ருதிப³லாத்³வாஹ்யஶ்ச வாயுரத்ர ப்ரதிபாத்³ய:। ந ஹி ப்ராணமாத்ரஸ்ய வஜ்ரோத்³யமநஹேதுநா। உப⁴யோஶ்ச சிந்தநமேகம் ஸம்வர்க³வித்³யாவதி³தி ந வாக்யபே⁴த³ இதி பா⁴வ:।

ஸர்வஶப்³த³ஶ்ருதிவிரோத⁴மாஶங்க்யாஹ பூர்வவாதீ³ –

யத்³யபி சேதி ।

மண்டூ³கப்லுத்யேதி ।

யதா² மண்டூ³கோ ப³ஹூந் விஹாய ஸ்வபங்க்திக³தமண்டூ³கம் ப்ரதி ப்லவதே ஏவம் ஶப்³தா³தி³தி ப்ரதிஜ்ஞா வ்யவஹிதா(அ)பி ஹேதுநா(அ)நுஷஜ்யதே இத்யர்த²:। ஶப்³தோ³(அ)த்ர ஸர்வஶப்³த³:।

ஸவாயுகஸ்ய ஜக³த: கம்பயித்ருத்வமுபபாத³யதி –

ப்³ரஹ்மணோ ஹீதி ।

நநு ப்ராணவஜ்ரஶ்ருத்யோ: ஸ்வார்த²த்யாக³ப⁴யாத்ஸர்வஶப்³த³ஸம்கோச உக்த:, கத²ம் ஸவாயுகஜக³த்ப்ரதீதிரத ஆஹ –

ஏதது³க்தமிதி ।

ப்ரதா⁴நஸ்யாங்க்ஷஸ்ய வசநம் ப்ரகரணமிதி ப்ரகரணலக்ஷணம் ப்ரஸ்துதே வர்தயதி –

யத்க²ல்விதி ।

ப்ருஷ்டம் ஜிஜ்ஞாஸ்யத்வாத்ப்ரதா⁴நம் தஸ்ய நியந்த்ருத்வாதீ³நி ப்ரதிபத்தாவங்கா³நி ப்ரதிவசநேந நிருப்யந்த இதி ப்ரகரணஸித்³தி⁴ரித்யர்த²:। யதி³த³ம் கிம் ச ஜக³த் தத்ஸர்வம் ப்ராணே நிமித்தே ஏஜதி சேஷ்டதே। தச்ச தத ஏவ நி:ஸ்ருதம் உத்பந்நம்। தச்ச ப்ராணஸம்ஜ்ஞம் ஜக³த்காரணம் மஹத்। விமேத்யஸ்மாஜ்ஜக³தி³தி ப⁴யம்।

ப⁴யஹேதுத்வம் ரூபயதி –

வஜ்ரமிதி ।

உத்³யதம் வஜ்ரமித்யர்த²:। பூர்வபக்ஷே து ப்ராணே நிமித்தே மஹத்³ப⁴யஹேதுர்வஜ்ரமுத்³யதம் ப⁴வதீதி வ்யாக்²யாதம்। ததா² ச முக்²யார்தோ² வஜ்ரஶப்³த³:। யதி³ து ஸித்³தா⁴ந்தே(அ)பி ப்³ரஹ்மணி நிமித்தே வஜ்ரமுத்³யதமிதி வ்யாக்²யாயேத, ததா³(அ)பி வஜ்ரஶப்³த³ உபலக்ஷணார்த²: ஸ்யாத்³; வஜ்ரப்³ரஹ்மணோரஸாதா⁴ரணஸம்ப³ந்தா⁴பா⁴வாதி³தி। வாயுரேவ வ்யஷ்டிர்விஶேஷ:। ஸமஷ்டி: ஸாமாந்யம்। ஶுக்ரம் ஜ்யோதிஷ்மத்। அஸ்யேஶ்வரஸ்ய ப⁴யாத³க்³நிஸூர்யௌ தபத:। இந்த்³ராத³யஸ்து தா⁴வந்தி ஸ்வஸ்வகார்யேஷு। நிர்விஷ்டாநபேக்ஷ்ய ம்ருத்யு: பஞ்சம:। பீ⁴ஷா ப⁴யேந॥39॥

இதி த³ஶமம் கம்பநாதி⁴கரணம்॥39॥