ಅಸಂಭವಸ್ತು ಸತೋಽನುಪಪತ್ತೇಃ॥೯॥ ಭಾಸ್ಕರೋಕ್ತಂ ದೂಷಣಂ ಶಂಕಿತ್ವಾ ಭಾಷ್ಯಮವತಾರಯತಿ –

ನನ್ವಿತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಅಗ್ನಿವಿಸ್ಫುಲಿಂಗದೃಷ್ಟಾಂತಶ್ರುತಿವಿರೋಧಾದಿತಿ। ನನು ನಾತ್ಮಾಶ್ರುತೇರಿತ್ಯಧಿಕರಣೇಽಪ್ಯೇತಚ್ಛ್ರುತಿಬಲೇನ ಪೂರ್ವಪಕ್ಷಃ , ಸತ್ಯಮ್ ; ತತ್ರ ಹಿ ಬ್ರಹ್ಮ ನಿತ್ಯಮುಪೇತ್ಯೈವ ಜೀವಸ್ಯ ತಸ್ಮಾದುತ್ಪತ್ತಿರೇತದ್ವಾಕ್ಯಬಲೇನ ಶಂಕಿಷ್ಯತೇಽತ್ರ ತು ಯಥಾಗ್ನೇರಗ್ನಿರೇವ ವಿಸ್ಫುಲಿಂಗ ಉತ್ಪದ್ಯತೇ , ಏವಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಂತರಾದ್ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಶಂಕ್ಯತೇ ।

ನನು ಯದ್ಯಾತ್ಮಾ ಆತ್ಮಾಂತರಂ ಪ್ರತಿ ಕಾರಣಂ , ತರ್ಹಿ ತಸ್ಯಾಪ್ಯನ್ಯ ಇತ್ಯನವಸ್ಥೇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಗ್ನಿವಿಸ್ಫುಲಿಂಗವದನಾದಿತ್ವಾದದೋಷ ಇತ್ಯಾಹ –

ನ ಚೇತಿ ।

ಅಪಿ ಚ ವಿವರ್ತತಾ ಹಿ ಕಾರ್ಯತಾ , ತತ್ರ ಬ್ರಹ್ಮ ಕಾರ್ಯಮಿತಿ ವದನ್ ಪ್ರಷ್ಟವ್ಯಃ ಕಿಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ವಯಂ ಸತ್ಯಮಸತ್ಯೇ ಕುತ್ರಚಿದಧ್ಯಸ್ತಮ್ , ಉತ ಸತ್ಯಾಂತರೇ , ಕಿಂ ವಾ ವಿನೈವಾಧಿಷ್ಠಾನೇನ ಸ್ವಯಮೇವಾರೋಪಿತಮ್ ।

ನಾದ್ಯ ಇತ್ಯಾಹ –

ಯತ್ಸ್ವಭಾವಾದ್ವಿಚಲತೀತಿ ।

ನ ದ್ವಿತೀಯ ಇತ್ಯಾಹ –

ಯಯೋಸ್ತ್ವಿತಿ ।

ನ ತೃತೀಯ ಇತ್ಯಾಹ –

ನ ಚ ನಿರಧಿಷ್ಠಾನ ಇತಿ ।

ಅನಾದಿತ್ವಾನ್ನಾನವಸ್ಥಾದೋಷಮಾವಹತೀತ್ಯುಕ್ತತ್ವಾದ್ ಭಾಷ್ಯಾಯೋಗಮಾಶಂಕ್ಯಾಹ –

ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕೋ ಹೀತಿ ।

ಭಾಷ್ಯೇಽನವಸ್ಥಾಶಬ್ದೇನ ಪ್ರಮಾಣಾಭಾವ ಉಚ್ಯತೇ । ಅಗ್ನಿವಿಸ್ಫುಲಿಂಗಾದೇರ್ಹಿಕ್ವಚಿತ್ಕಾರ್ಯಕಾರಣಭಾವಸ್ಯ ಪ್ರಮಿತತ್ವಾತ್ ಪ್ರಾಗಪ್ಯೇವಿಮಿತಿ ಪರಂಪರಾ ಸ್ಯಾದತ್ರ ತು ವಿಕಾರಸ್ಯ ಸತೋ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಸಮಾರೋಪಿತೇ ಕ್ವಚಿತ್ಸಮಾರೋಪಃ ಸ್ಯಾತ್ಸ ಚ ನ ಪ್ರಮಿತ ಇತ್ಯಪರಿನಿಷ್ಠೇತ್ಯರ್ಥಃ । ಮಾಧ್ಯಮಿಕಮತನಿಷೇಧಪ್ರಸ್ತಾವೇ ಹಿ ಅನ್ಯತ್ತತ್ತ್ವಮನಧಿಗಮ್ಯ  ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದಿಪ್ರಮಿತನಿಷೇಧೋ ನ  ಯುಜ್ಯತೇ , ತೈರೇವ ವಿರೋಧಾದತಃ ಪ್ರಮಿತಃ ಪರಮಾರ್ಥ ಏವಾಧಿಷ್ಠಾನಮಿತಿ ಹ್ಯುಪಪಾದಿತಮ್ ।

ಅಸದಧಿಷ್ಠಾನೇತಿ ।

ಅಸಚ್ಛಬ್ದೋಽಪರಮಾರ್ಥವಚನಃ । ಭಾಸ್ಕರಸ್ಯ ಭಾಷ್ಯಕಾರೀಯಮತೇ ಯದರುಚಿನಿದಾನಂ ತತ್ಪ್ರಾಗೇವ ವಿಚಿಕಿತ್ಸಿತಮ್ ।

ಇದಾನೀಂ ತದುದೀರಿತಾಮಧಿಕರಣಭಂಗೀಂ ಭಂಜಯತಿ –

ಯೇ ತ್ವಿತಿ ।

ಕ್ಲೇಶೇನೇತಿ ।

ಸತೋ ವಿದ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಗುಣಾದೇರ್ನಿತ್ಯತ್ವಾಸಂಭವಃ , ಕುತಃ ? ಅದ್ವಿತೀಯಶ್ರುತ್ಯನುಪಪತ್ತೇರಿತ್ಯಧ್ಯಾಹಾರಃ ಕ್ಲೇಶಃ । ಕಿಂಚ ತೈರಶ್ರುತೋತ್ಪತ್ತಿಕಾನಾಮನುತ್ಪತ್ತಿಶಂಕಾನಿರಾಸೋಽಧಿಕರಣಾರ್ಥ ಇತ್ಯುಚ್ಯತೇ ।

ತತಶ್ಚ ಶ್ರುತಿವಿರೋಧಾಪರಿಹಾರಾತ್ ಪಾದಾಸಂಗತಿರಿತ್ಯಾಹ –

ಅವಿರೋಧೇತಿ ।

ಯತ್ತು - ಕೇಶವೇನ ಸಮಾದಧೇ ಪೂರ್ವಾಧಿಕರಣಾರ್ಥ ಏವಾತ್ರಾಕ್ಷಿಪ್ಯತೇ ; ಶ್ರುತಾಕಾಶಾದಿಭಿರಶ್ರುತದಿಗಾದೀನಾಂ ಪರಿಸಂಖ್ಯಾಯಾಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾವ್ಯತಿರೇಕಯೋರ್ಬಾಧಾದ್ , ಅಪರಿಸಂಖ್ಯಾಯಾಂ ತ್ವೇಕದೇಶೋಪಾದಾನವೈಯರ್ಥ್ಯಮ್ - ಇತಿ। ತನ್ನ ; ಅನಾದಿಪೂರ್ವಪಕ್ಷಾ ಭಾಸೋತ್ಪ್ರೇಕ್ಷಿತಾನುತ್ಪತ್ತೀನಾಮಾಕಾಶಾದೀನಾಮುತ್ಪತ್ತ್ಯಭಿಧಾನಸ್ಯ ಸರ್ವಕಾರ್ಯೋಪಲಕ್ಷಣಾರ್ಥತ್ವಾದಿತಿ॥೯॥

ಇತಿ ತೃತೀಯಮಸಂಭವಾಧಿಕರಣಮ್॥