’யுஷ்மத³ஸ்மத்ப்ரத்யயகோ³சரயோ:’ இத்யாதி³ ‘அஹமித³ம் மமேத³மிதி நைஸர்கி³கோ(அ)யம் லோகவ்யவஹார:’ இத்யந்தம் பா⁴ஷ்யம் ‘அஸ்யாநர்த²ஹேதோ: ப்ரஹாணாயாத்மைகத்வவித்³யாப்ரதிபத்தயே ஸர்வே வேதா³ந்தா ஆரப்⁴யந்தே’ இத்யநேந பா⁴ஷ்யேண பர்யவஸ்யத் ஶாஸ்த்ரஸ்ய விஷய: ப்ரயோஜநம் சார்தா²த் ப்ரத²மஸூத்ரேண ஸூத்ரிதே இதி ப்ரதிபாத³யதி । ஏதச்ச ‘தஸ்மாத் ப்³ரஹ்ம ஜிஜ்ஞாஸிதவ்யம்’ இத்யாதி³பா⁴ஷ்யே ஸ்பஷ்டதரம் ப்ரத³ர்ஶயிஷ்யாம: ॥
நநு பா⁴ஷ்யவ்யாக்²யாமாரப⁴ இத்யுக்தமயுக்தம் ; பா⁴ஷ்யலக்ஷணஸ்ய ஸூத்ரார்த²ப்ரதிபாத³கத்வஸ்யாபா⁴வாதே³வ பா⁴ஷ்யத்வாபா⁴வாத் யுஷ்மத³ஸ்மதி³த்யாதே³ரிதி தத்ராஹ -
யுஷ்மத³ஸ்மதி³தி ।
யுஷ்மத³ஸ்மதி³த்யாதி³லோகவ்யவஹார இத்யந்தம் கஸ்மாத்³ பா⁴ஷ்யம் ப⁴வேதி³த்யபேக்ஷாயாமாஹ -
ஶாஸ்த்ரஸ்ய விஷயம் ப்ரயோஜநம் ச ப்ரதிபாத³யதீதி ।
ஸூத்ரஸந்த³ர்ப⁴லக்ஷணஶாஸ்த்ரஸ்ய யத்³விஷயப்ரயோஜநம்யம் இதி யத் தஸ்ய ஹேது: ப³ந்த⁴ஸ்யாத்⁴யாஸாத்மகத்வம் தத³பி⁴தா⁴நேந விஷயப்ரயோஜநே தாத்பர்யேண ப்ரதிபாத³யதீத்யர்த²: ।
ப³ந்த⁴ஸ்ய அத்⁴யாஸாத்மகத்வம் ஹேதுத்வேநோச்யமாநமஸித்³த⁴ம் கத²ம் ஸித்³த்⁴யஹேதுவாசகம் ஶாஸ்த்ரீயவிஷயப்ரயோஜநபரம்அத்ர த்ருடி: த்³ருஶ்யதே பா⁴ஷ்யம் ப⁴வேதி³த்யாஶங்க்யாஸ்யாநர்த²ஹேதோரித்யநேநைகவாக்யத்வாத்ப⁴வேதீதி மத்⁴யவர்திலக்ஷணாஸம்பா⁴வநாப்ரமாணபா⁴ஷ்யத்ரயேண ஸித்³த⁴மத்⁴யாஸம் ஹேதுத்வேநாநூத்³ய விஷயாதி³ஸாத⁴கம் ப⁴வதீத்யபி⁴ப்ரேத்யாஹ -
அஸ்ய அநர்த²ஹேதோரிதி । ஹேதோரித்யத்ர தோ இதி ந த்³ருஶ்யதே
பர்யவஸ்யத்அநபர்யவஸ்யதி³தி
அநேந ஏகவாக்யதாம் க³ச்ச²த் இத்யர்த²: ।
விஷயாதி³ஸாத⁴கத்வம் ப⁴வது, ததா²பி பா⁴ஷ்யத்வம் ந ஸித்³த்⁴யதி, ஸூத்ரார்த²ப்ரதிபாத³கத்வாபா⁴வாத் , இத்யாஶங்காயாம் தந்நிராஸாய ஆஹ -
`ப்ரயோஜநம் ச ஸூத்ரேண ஸூத்ரிதே’ இதி ।
`அதா²தோ ப்³ரஹ்மஜிஜ்ஞாஸா’ இதி ஸூத்ரேண ஸூத்ரிதே இத்யர்த²: ।
விஷயப்ரயோஜநே ஸூத்ரார்த²த்வேந ந த்³ருஶ்யேதே, ஜிஜ்ஞாஸாகர்தவ்யதாயா ஏவ ப்ரதீதேரிதி - தத்ராஹ -
அர்தா²த் ஸூத்ரிதே இதி ।
கிமத்ர ப்ரமாணமிதி - தத்ராஹ –
ப்ரத²மஸூத்ரேணேதி ।
ப்ரத²மஸூத்ரத்வாத் ஸூத்ரேஸ்த்ரே இதி ஶ்ரோத்ருப்ரவ்ருத்த்யங்க³த்வேந விஷயப்ரயோஜநே ஸூத்ரிதே இத்யர்த²: ।
இதி ஶப்³தோ³ யஸ்மாத³ர்தே², யஸ்மாத் ப்ரத²மஸூத்ரேண ஸூத்ரிதே தஸ்மாத் ப்ரதிபாத³யதீதி । அர்தா²த் ஸூத்ரிதே சேத்³விஷயப்ரயோஜநே தர்ஹி பா⁴ஷ்யகாரேண ஸாக்ஷாதே³வ ப்ரதிபாத³நீயே, நத்வத்⁴யாஸாபி⁴தா⁴நமுகே²நார்தா²த் ப்ரதிபாத³நீயே இதி - தத்ராஹ –
ஏதச்சேதி ।
ஏதத்³விஷயப்ரயோஜநத்³வயமித்யர்த²: ।
ப்ரத³ர்ஶயிஷ்யாமபஞ்சபாதி³காயாமித³ம் ந த்³ருஶ்யதே இதி ।
பா⁴ஷ்யகாரேணோக்தமிதி ப்ரத³ர்ஶயிஷ்யாம இத்யர்த²: ।
பா⁴ஷ்யகாரேணோக்தம் சேத் அஸ்மாபி⁴ரேவ த்³ரஷ்டும் ஶக்யம் , கிமிதி ப⁴வத்³பி⁴: ப்ரத³ர்ஶ்யத இத்யாஶங்க்யாஹ –
ஸ்பஷ்டமிதி ।
தர்ஹி பா⁴ஷ்யகாரஸ்ய அஸ்பஷ்டோக்திலக்ஷணதூ³ஷணமுத்³பா⁴விதம் ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்ய தைரபிதேரபி இதி ஸ்பஷ்டம் ப்ரத³ர்ஶிதம் வயம்மயமிதி த³ர்ஶயிஷ்யாம இத்யாஹ
ஸ்பஷ்டதரமிதி ।