நநு தத்ராபி யதி³ நாமேதா³நீமஸந்நிஹித: ஸர்ப:, ததா²பி பூர்வநிர்வ்ருத்ததத³நுப⁴வஸம்ஸ்கார: ஸமஸ்த்யேவ, பா³ட⁴ம் ; இஹாப்யஹங்கர்த்ருதாதத்ஸம்ஸ்காரயோர்பீ³ஜாங்குரயோரிவாநாதே³: கார்யகாரணபா⁴வஸ்ய வக்ஷ்யமாணத்வாத் தத்ஸம்ஸ்காரோ விப்⁴ரமஹேது: வித்³யதே । தத்ர யத்³யபி அநிர்வசநீயதயைவ அருணாதி³நா ஸ்ப²டிகாதே³: ஸாவயவத்வேந ஸம்பே⁴த³யோக்³யஸ்யாபி அஸம்பே⁴தா³வபா⁴ஸ: ஸித்³த⁴: ; ததா²பி ததா³ஸங்கீ³வ ஸ்ப²டிகப்ரதிபி³ம்ப³முத்ப்ரேக்ஷதே, ரஜ்ஜ்வாம் புந: ஸர்பபு³த்³தி⁴ரேவ, ந தத்ஸம்பி⁴ந்நத்வமஸம்பி⁴ந்நத்வம் வா தஸ்யாம் । தேந ‘அஸங்கோ³ ந ஹி ஸஜ்ஜதே’ (ப்³ரு. உ. 3-9-26) ‘அஸங்கோ³ ஹ்யயம் புருஷ:’ (ப்³ரு. உ. 4-3-15) இத்யாதி³ஶ்ருதிஸமர்பிதாஸங்க³தா ஆத்மநோ ந ஸ்பஷ்டம் த³ர்ஶிதேதி தத³ர்த²ம் க⁴டாகாஶோதா³ஹரணம் । தத்ர ஹி தத்பராமர்ஶாத்³ருதே ந பே⁴த³ரூபகார்யஸமாக்²யா: ஸ்வக³தா த்³ருஶ்யந்தே । ஏதச்ச ஸர்வமுதா³ஹரணஜாதம் ஶ்ருதிதந்ந்யாயாநுப⁴வஸித்³த⁴ஸ்ய தத³ஸம்பா⁴வநாபரிஹாராய பு³த்³தி⁴ஸாம்யார்த²ம் ச, ந வஸ்துந ஏவ ஸாக்ஷாத் ஸித்³த⁴யே । ததே³வம் யத்³யபி சைதந்யைகரஸோ(அ)நித³மாத்மகத்வாத³விஷய: ; ததா²ப்யஹங்காரே வ்யவஹாரயோக்³யோ ப⁴வதீதி கௌ³ண்யாவ்ருத்த்யா அஸ்மத்ப்ரத்யயவிஷயதோச்யதே ; ப்ரமேயஸ்ய ச வ்யவஹாரயோக்³யத்வாவ்யபி⁴சாராத் ॥
ரஜ்ஜுஸர்பப்⁴ராந்தாவபி பூர்வமநுபூ⁴தஸத்யஸர்போபாதி⁴ஸர்வோபாதி⁴ரிதிரஸ்தீதி சோத³யதி -
நநு தத்ராபீதி ।
அஹங்கார ப்⁴ரமஸ்ய த³ர்பணாதி³வத் ஸ்வதந்த்ரதயா ப்⁴ரமகாலீநோபாதி⁴நா ப⁴விதவ்யமித்யுச்யதே, கிம் வா பூர்வமநுபூ⁴ததயா ஸ்வஸம்ஸ்காரத்³வாரேண ப்⁴ரமஹேதூபாதி⁴ரபேக்ஷிதவ்ய இத்யுச்யத இதி விகல்ப்ய ஸ்வதந்த்ரோபாதி⁴ஶ்சேத் ஸ: ஸர்பப்⁴ரமே(அ)பி நாஸ்தி । இதரஶ்சேத் ஸோ(அ)த்ராப்யஸ்தி । பூர்வப்⁴ரமஸித்³தா⁴ஹங்காரஸம்ஸ்காராத் அத்³யதநாஹங்காராத்⁴யாஸோத்பத்தேரித்யாஹ –
பா³ட⁴மித்யாதி³நா ।
அஹங்கர்த்ருதேதி ।
அஹங்கார இத்யர்த²: ।
ஶ்ருதிஷு க⁴டாகாஶோதா³ஹரணேந கிம் ப்ரயோஜநமித்யாஶங்க்ய ஆத்மநோ(அ)ஸங்க³த்வஸித்³தி⁴: ப்ரயோஜநமித்யாஹ -
தத³ர்த²ம் க⁴டாகாஶோதா³ஹரணமிதி ।
ஆத்மநோ(அ)ஸங்க³த்வாபா⁴வாத் நோதா³ஹரணாபேக்ஷேத்யாஶங்க்ய அஸங்க³த்வப்ரமாணமாஹ -
‘அஸங்கோ³ ந ஹீ’ப்³ரு0உ0 3 - 9 - 26, (4 - 2 - 4, 4 - 4 - 22, 4 - 5 - 15)தி ।
ஸ்ப²டிகோதா³ஹரணேநாஸங்க³த்வம் ஸித்³த்⁴யதீத்யாஶங்க்ய நேத்யாஹ -
தத்ர யத்³யபீதி ।
ஸ்ப²டிகாதே³: ஸாவயவத்வேந அருணாதி³நா ஸம்பே⁴த³யோக்³யஸ்யாப்யரூணாதே³:அருஜாதே³ரிதி அநிர்வசநீயதயா அஸம்பே⁴தா³வக³மோ யத்³யபி ஸித்³த⁴ இத்யந்வய: ।
தத³ஸங்கீ³வேதி ।
த்³ரவ்யகு³ணரூபத்வாத் தேநாரூணாதி³நா ஸம்ப³ந்தீ⁴வ ஸ்ப²டிகோ லக்ஷித இத்யர்த²: ।
ரஜ்ஜுஸர்போதா³ஹரணேநாஸங்க³த்வம் ஸித்³த்⁴யதீத்யாஶங்க்ய தத்ர ஸர்பேண ஐக்யபு³த்³தி⁴த்வாதே³வ ஸம்ஸர்கி³த்வேந ப்ரதீத்யபா⁴வாத் ஸம்ஸர்கி³த்வேந ப்ரதீததயா நிரூப்யமாணே அஸங்கி³த்வேநோதா³ஹரணத்வம் ரஜ்ஜோர்நாஸ்தீத்யாஹ -
ரஜ்ஜ்வாம் புநரிதி ।
அஸம்பி⁴ந்நத்வம் வேதி ।
அஸம்ஸ்ருஷ்டத்வமிவேத்யர்த²: ।
ரூப இதி ।
க⁴டபரிமிதாகாஶரூபத்வமித்யர்த²: ।
கார்யேதி ।
ஜலாதி³தா⁴ரணகார்யமித்யர்த²: ।
ஸமாக்²யேதி ।
க⁴டாகாஶ: கரகாகாஶ இத்யாதி³ஶப்³த³விஷயத்வமித்யர்த²: ।
உதா³ஹரணைரேவாவிகாரித்வைகத்வாஸங்க³த்வஸித்³தே⁴ ; நாக³மோபயோக³ இதி, நேத்யாஹ -
ஏதச்ச ஸர்வமிதி ।
பு³த்³தி⁴ஸாமர்த்²யம் சேதி ।
தத்³வதி³த³மபி ஸம்ப⁴வதீதி த்³ருஷ்டாந்தேந ஸமத்வக்³ரஹணலக்ஷணஸம்பா⁴வநாபு³த்³த்⁴யுத்பத்தய இத்யர்த²: ।
அஸ்மத்ப்ரத்யயவிஷயத்வாதி³தி பா⁴ஷ்யக³தவிஷயஶப்³தா³ர்த²மாஹ -
ததே³வம் யத்³யபீதி ।
அநித³மாத்மகத்வாத³விஷய இதி ।
ஶுக்திவத³நிந்த்³ரியவிஷயத்வாத் ஜந்யஜ்ஞாநாவிஷய இத்யர்த²: ।
ததா²ப்யஹங்காரே வ்யவஹாரயோக்³யோ ப⁴வதீதி ।
யாத்³ருக்³ஜ்ஞாநாதீ⁴நத்வேந பரிச்சி²ந்நதயா ஸ்பு²ரதி ய: பதா³ர்த²: ஸ தஸ்ய ஜ்ஞாநஸ்ய விஷயத்வேந த்³ருஷ்ட:, தத்³வதா³த்மாப்யஹங்காரே(அ)பி⁴வ்யக்தத்வேந பரிச்சி²ந்நதயா ஸ்பு²ரதீதி தம் ப்ரத்யாத்மாப்ரத்யாத்மவிஷய இதி விஷய இத்யுச்யதே । ஸ்பு²ரணஸ்வபா⁴வத்வே(அ)பி பரிச்சே²த³ஸ்ய அஹங்காராதீ⁴நத்வாதி³த்யர்த²: ।
ப்ரமேயஸ்ய வ்யவஹாரயோக்³யத்வாவ்யபி⁴சாராதி³தி ।
ப்ரஸித்³த⁴ப்ரமேயஸ்ய பரிச்சி²ந்நதயா ஸ்பு²ரிதத்வாவ்யபி⁴சாராதி³த்யர்த²: ।