பஞ்சபாதி³கா
வக்தவ்யகாஶிகா
 

நநு ப⁴வேத³நாதி³:, அநந்த: கத²ம் ? யதி³ ஸ்யாத்தத்ப்ரஹாணாய கத²ம் வேதா³ந்தா ஆரப்⁴யந்தே ? அந்தவத்த்வே(அ)பி தர்ஹி கத²ம் ? ஸ்வதோ(அ)ந்யதோ வா தத்ஸித்³தே⁴:தஸ்மாத் அநந்தஸ்ய ப்ரஹாணாய வேதா³ந்தா ஆரப்⁴யந்தே இத்யுக்தே, அர்தா²தே³ஷ ஏவ ப்ரஹாணஹேது:, அஸத்யஸ்மிந் அநந்த: இதி நிஶ்சீயதே

மித்²யாப்ரத்யயரூப

இதி ரூபக்³ரஹணம் லக்ஷணதஸ்ததா² ரூப்யதே, வ்யவஹாரத: இதி த³ர்ஶயிதும்

கர்த்ருத்வபோ⁴க்த்ருத்வப்ரவர்தக:

இதி அநர்த²ஹேதுத்வம் த³ர்ஶயதி ஹேயதாஸித்³த⁴யேதேந கர்த்ருர்போ⁴க்துஶ்ச ஸதோ மித்²யாஜ்ஞாநம் தோ³ஷப்ரவர்தநமிதி யேஷாம் மதம், தந்நிராக்ருதம் ப⁴வதி

ஸர்வலோகப்ரத்யக்ஷ: இதி

தே³ஹேந்த்³ரியாதி³ஷ்வஹம்மமாபி⁴மாநஹீநஸ்யே’த்யுபந்யஸ்ய‘நஹீந்த்³ரியாண்யநுபாதா³யே’த்யாதி³நா யோ(அ)நுப⁴வோ மித்²யாத்வஸித்³த⁴யே அநுஸ்ருத: தம் நிக³மயதி

நநு ப⁴வேத³நாதி³:, அநந்த: கத²ம் ? யதி³ ஸ்யாத்தத்ப்ரஹாணாய கத²ம் வேதா³ந்தா ஆரப்⁴யந்தே ? அந்தவத்த்வே(அ)பி தர்ஹி கத²ம் ? ஸ்வதோ(அ)ந்யதோ வா தத்ஸித்³தே⁴:தஸ்மாத் அநந்தஸ்ய ப்ரஹாணாய வேதா³ந்தா ஆரப்⁴யந்தே இத்யுக்தே, அர்தா²தே³ஷ ஏவ ப்ரஹாணஹேது:, அஸத்யஸ்மிந் அநந்த: இதி நிஶ்சீயதே

மித்²யாப்ரத்யயரூப

இதி ரூபக்³ரஹணம் லக்ஷணதஸ்ததா² ரூப்யதே, வ்யவஹாரத: இதி த³ர்ஶயிதும்

கர்த்ருத்வபோ⁴க்த்ருத்வப்ரவர்தக:

இதி அநர்த²ஹேதுத்வம் த³ர்ஶயதி ஹேயதாஸித்³த⁴யேதேந கர்த்ருர்போ⁴க்துஶ்ச ஸதோ மித்²யாஜ்ஞாநம் தோ³ஷப்ரவர்தநமிதி யேஷாம் மதம், தந்நிராக்ருதம் ப⁴வதி

ஸர்வலோகப்ரத்யக்ஷ: இதி

தே³ஹேந்த்³ரியாதி³ஷ்வஹம்மமாபி⁴மாநஹீநஸ்யே’த்யுபந்யஸ்ய‘நஹீந்த்³ரியாண்யநுபாதா³யே’த்யாதி³நா யோ(அ)நுப⁴வோ மித்²யாத்வஸித்³த⁴யே அநுஸ்ருத: தம் நிக³மயதி

அநந்த: கத²மிதி ।

ஜ்ஞாநநிவர்த்யத்வாதி³தி பா⁴வ: ।

யதி³ ஸ்யாதி³தி ।

அபா⁴வவிலக்ஷணத்வே ஸதி அநாதி³த்வாதா³த்மவத³நந்தஶ்சேதி³த்யர்த²: ।

மித்²யாப்ரத்யயரூப இத்யத்ர மித்²யாப்ரத்யயஸத்³ருஶ:, ந து மித்²யேத்யுச்யத இதி ஶங்காநிராஸார்த²மாஹ –

ரூபக்³ரஹணமிதி ।

தேநேதி கர்த்ருத்வபோ⁴க்த்ருத்வஶக்தேரப்யத்⁴யாஸஹேதுகத்வேநேத்யர்த²: ।

கர்துர்போ⁴க்துஶ்ச ஸத இதி ।

ஸ்வத ஏவ கர்த்ருத்வாதி³ஶக்திமத இத்யர்த²: ।

தோ³ஷப்ரவர்தநமிதி ।

ராக³த்³வேஷஜநநேந ப்ரவ்ருத்திகாரணமித்யர்த²: ।

யேஷாமிதி ।

ஸாங்க்²யவ்யதிரிக்தாநாமித்யர்த²: ।

மித்²யாத்வஸித்³த⁴ய இதி ।

அஹம்மமாபி⁴மாநாக்²யாத்⁴யாஸஸித்³த⁴ய இத்யர்த²: ।