मुख्यपृष्ठम्
अनुग्रहसन्देशः
ग्रन्थाः
अन्वेषणम्
साहाय्यम्
ಶತಶ್ಲೋಕೀ - ಶ್ಲೋಕಾಃ
अ
ಅಂತಃ ಸರ್ವೌಷಧೀನಾಂ ಪೃಥಗಮಿತರಸೈರ್ಗಂಧವೀರ್ಯೈರ್ವಿಪಾಕೈ - ರೇಕಂ ಪಾಥೋದಪಾಥಃ ಪರಿಣಮತಿ ಯಥಾ ತದ್ವದೇವಾಂತರಾತ್ಮಾ । ನಾನಾಭೂತಸ್ವಭಾವೈರ್ವಹತಿ ವಸುಮತೀ ಯೇನ ವಿಶ್ವಂ ಪಯೋದೋವರ್ಷತ್ಯುಚ್ಚೈರ್ಹುತಾಶಃ ಪಚತಿ ದಹತಿ ವಾ ಯೇನ ಸರ್ವಾಂತರೋಽಸೌ ॥ ೫೯ ॥
ಅನ್ನಂ ದೇವಾತಿಥಿಭ್ಯೋಽರ್ಪಿತಮಮೃತಮಿದಂ ಚಾನ್ಯಥಾ ಮೋಘಮನ್ನಂಯಶ್ಚಾತ್ಮಾರ್ಥಂ ವಿಧತ್ತೇ ತದಿಹ ನಿಗದಿತಂ ಮೃತ್ಯುರೂಪಂ ಹಿ ತಸ್ಯ । ಲೋಕೇಽಸೌ ಕೇವಲಾಘೋ ಭವತಿ ತನುಭೃತಾಂ ಕೇವಲಾದೀ ಚ ಯಃ ಸ್ಯಾ - ತ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರಾಣಾಗ್ನಿಹೋತ್ರಂ ವಿಧಿವದನುದಿನಂ ಯೋಽಶ್ನುತೇ ಸೋಽಪಿ ಮರ್ತ್ಯಃ ॥ ೨೦ ॥
ಅಲ್ಪಾನಲ್ಪಪ್ರಪಂಚಪ್ರಲಯ ಉಪರತಿಶ್ಚೇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಸುಖಾಪ್ತಿ - ರ್ಜೀವನ್ಮುಕ್ತೌ ಸುಷುಪ್ತೌ ತ್ರಿತಯಮಪಿ ಸಮಂ ಕಿಂ ತು ತತ್ರಾಸ್ತಿ ಭೇದಃ । ಪ್ರಾಕ್ಸಂಸ್ಕಾರಾತ್ಪ್ರಸುಪ್ತಃ ಪುನರಪಿ ಚ ಪರಾವೃತ್ತಿಮೇತಿ ಪ್ರಬುದ್ಧೋನಶ್ಯತ್ಸಂಸ್ಕಾರಜಾತೋ ನ ಸ ಕಿಲ ಪುನರಾವರ್ತತೇ ಯಶ್ಚ ಮುಕ್ತಃ ॥ ೭೦ ॥
ಆತ್ಮಾ ಚಿದ್ವಿತ್ಸುಖಾತ್ಮಾನುಭವಪರಿಚಿತಃ ಸರ್ವದೇಹಾದಿಯಂತಾಸತ್ಯೇವಂ ಮೂಢಬುದ್ಧಿರ್ಭಜತಿ ನನು ಜನೋಽನಿತ್ಯದೇಹಾತ್ಮಬುದ್ಧಿಮ್ । ಬಾಹ್ಯೋಽಸ್ಥಿಸ್ನಾಯುಮಜ್ಜಾಪಲರುಧಿರವಸಾಚರ್ಮಮೇದೋಯುಗಂತ - ರ್ವಿಣ್ಮೂತ್ರಶ್ಲೇಷ್ಮಪೂರ್ಣಂ ಸ್ವಪರವಪುರಹೋ ಸಂವಿದಿತ್ವಾಪಿ ಭೂಯಃ ॥ ೪ ॥
ಆತ್ಮಾಂಭೋಧೇಸ್ತರಂಗೋಽಸ್ಮ್ಯಹಮಿತಿ ಗಮನೇ ಭಾವಯನ್ನಾಸನಸ್ಥಃಸಂವಿತ್ಸೂತ್ರಾನುವಿದ್ಧೋ ಮಣಿರಹಮಿತಿ ವಾಸ್ಮೀಂದ್ರಿಯಾರ್ಥಪ್ರತೀತೌ । ದೃಷ್ಟೋಽಸ್ಮ್ಯಾತ್ಮಾವಲೋಕಾದಿತಿ ಶಯನವಿಧೌ ಮಗ್ನ ಆನಂದಸಿಂಧಾ - ವಂತರ್ನಿಷ್ಠೋ ಮುಮುಕ್ಷುಃ ಸ ಖಲು ತನುಭೃತಾ ಯೋ ನಯತ್ಯೇವಮಾಯುಃ ॥ ೧೨ ॥
ಆತ್ಮಾಕಂಪಃ ಸುಖಾತ್ಮಾ ಸ್ಫುರತಿ ತದಪರಾ ತ್ವನ್ಯಥೈವ ಸ್ಫುರಂತೀಸ್ಥೈರ್ಯಂ ವಾ ಚಂಚಲತ್ವಂ ಮನಸಿ ಪರಿಣತಿಂ ಯಾತಿ ತತ್ರತ್ಯಮಸ್ಮಿನ್ । ಚಾಂಚಲ್ಯಂ ದುಃಖಹೇತುರ್ಮನಸ ಇದಮಹೋ ಯಾವದಿಷ್ಟಾರ್ಥಲಬ್ಧಿ - ಸ್ತಸ್ಯಾಂ ಯಾವತ್ಸ್ಥಿರತ್ವಂ ಮನಸಿ ವಿಷಯಜಂ ಸ್ಯಾತ್ಸುಖಂ ತಾವದೇವ ॥ ೭೩ ॥
ಆತ್ಮಾನಾತ್ಮಪ್ರತೀತಿಃ ಪ್ರಥಮಮಭಿಹಿತಾ ಸತ್ಯಮಿಥ್ಯಾತ್ವಯೋಗಾ - ದ್ದ್ವೇಧಾ ಬ್ರಹ್ಮಪ್ರತೀತಿರ್ನಿಗಮನಿಗದಿತಾ ಸ್ವಾನುಭೂತ್ಯೋಪಪತ್ತ್ಯಾ । ಆದ್ಯಾ ದೇಹಾನುಬಂಧಾದ್ಭವತಿ ತದಪರಾ ಸಾ ಚ ಸರ್ವಾತ್ಮಕತ್ವಾ - ದಾದೌ ಬ್ರಹ್ಮಾಹಮಸ್ಮೀತ್ಯನುಭವ ಉದಿತೇ ಖಲ್ವಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪಶ್ಚಾತ್ ॥ ೩ ॥
ಆದೌ ಮಧ್ಯೇ ತಥಾಂತೇ ಜನಿಮೃತಿಫಲದಂ ಕರ್ಮಮೂಲಂ ವಿಶಾಲಂಜ್ಞಾತ್ವಾ ಸಂಸಾರವೃಕ್ಷಂ ಭ್ರಮಮದಮುದಿತಾಶೋಕತಾನೇಕಪತ್ರಮ್ । ಕಾಮಕ್ರೋಧಾದಿಶಾಖಂ ಸುತಪಶುವನಿತಾಕನ್ಯಕಾಪಕ್ಷಿಸಂಘಂಛಿತ್ವಾಸಂಗಾಸಿನೈನಂ ಪಟುಮತಿರಭಿತಶ್ಚಿಂತಯೇದ್ವಾಸುದೇವಮ್ ॥ ೧೦೦ ॥
ಆನಂದಾನ್ಯಶ್ಚ ಸರ್ವಾನನುಭವತಿ ನೃಪಃ ಸರ್ವಸಂಪತ್ಸಮೃದ್ಧ-ಸ್ತಸ್ಯಾನಂದಃ ಸ ಏಕಃ ಸ ಖಲು ಶತಗುಣಃ ಸನ್ಪ್ರದಿಷ್ಟಃ ಪಿತೃಣಾಮ್ । ಆದೇವಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ಶತಶತಗುಣಿತಾಸ್ತೇ ಯದಂತರ್ಗತಾಃ ಸ್ಯು - ರ್ಬ್ರಹ್ಮಾನಂದಃ ಸ ಏಕೋಽಸ್ತ್ಯಥ ವಿಷಯಸುಖಾನ್ಯಸ್ಯ ಮಾತ್ರಾ ಭವಂತಿ ॥ ೭೧ ॥
ಆಶ್ಲಿಷ್ಯಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮಾ ನ ಕಿಮಪಿ ಸಹಸೈವಾಂತರಂ ವೇದ ಬಾಹ್ಯಂಯದ್ವತ್ಕಾಮೀ ವಿದೇಶಾತ್ಸದನಮುಪಗತೋ ಗಾಢಮಾಶ್ಲಿಷ್ಯ ಕಾಂತಾಮ್ । ಯಾತ್ಯಸ್ತಂ ತತ್ರ ಲೋಕವ್ಯವಹೃತಿರಖಿಲಾ ಪುಣ್ಯಪಾಪಾನುಬಂಧಃಶೋಕೋ ಮೋಹೋ ಭಯಂ ವಾ ಸಮವಿಷಮಮಿದಂ ನ ಸ್ಮರತ್ಯೇವ ಕಿಂಚಿತ್ ॥ ೬೯ ॥
ಆಸೀತ್ಪೂರ್ವಂ ಸುಬಂಧುರ್ಭೃಶಮವನಿಸುರೋ ಯಃ ಪುರೋಧಾಃ ಸನಾತೇ - ರ್ಬ್ರಾಹ್ಮ್ಯಾತ್ಕೂಟಾಭಿಚಾರಾತ್ಸ ಖಲು ಮೃತಿಮಿತಸ್ತನ್ಮನೋಽಗಾತ್ಕೃತಾಂತಮ್ । ತದ್ಭ್ರಾತಾ ಶ್ರೌತಮಂತ್ರೈಃ ಪುನರನಯದಿತಿ ಪ್ರಾಹ ಸೂಕ್ತೇನ ವೇದ - ಸ್ತಸ್ಮಾದಾತ್ಮಾಭಿಯುಕ್ತಂ ವ್ರಜತಿ ನನು ಮನಃ ಕರ್ಹಿಚಿನ್ನಾಂತರಾತ್ಮಾ ॥ ೨೯ ॥
ಇಂದ್ರೇಂದ್ರಾಣ್ಯೋಃ ಪ್ರಕಾಮಂ ಸುರತಸುಖಜುಷೋಃ ಸ್ಯಾದ್ರತಾಂತಃ ಸುಷುಪ್ತಿ - ಸ್ತಸ್ಯಾಮಾನಂದಸಾಂದ್ರಂ ಪದಮತಿಗಹನಂ ಯತ್ಸ ಆನಂದಕೋಶಃ । ತಸ್ಮಿನ್ನೋ ವೇದ ಕಿಂಚಿನ್ನಿರತಿಶಯಸುಖಾಭ್ಯಂತರೇ ಲೀಯಮಾನೋದುಃಖೀ ಸ್ಯಾದ್ಬೋಧಿತಃ ಸನ್ನಿತಿ ಕುಶಲಮತಿರ್ಬೋಧಯೇನ್ನೈವ ಸುಪ್ತಮ್ ॥ ೬೫ ॥
ಏಕಸ್ತತ್ರಾಸ್ತ್ಯಸಂಗಸ್ತದನು ತದಪರೋಽಜ್ಞಾನಸಿಂಧುಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟೋವಿಸ್ಮೃತ್ಯಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಂ ಸ ವಿವಿಧಜಗದಾಕಾರಮಾಭಾಸಮೈಕ್ಷತ್ । ಬುದ್ಧ್ಯಾಂತರ್ಯಾವದೈಕ್ಷದ್ವಿಸೃಜತಿ ತಮಜಾ ಸೋಽಪಿ ತಾಮೇವಮೇಕ - ಸ್ತಾವದ್ವಿಪ್ರಾಸ್ತಮೇಕಂ ಕಥಮಪಿ ಬಹುಧಾ ಕಲ್ಪಯಂತಿ ಸ್ವವಾಗ್ಭಿಃ ॥ ೨೭ ॥
ಏಕಾಕ್ಯಾಸೀತ್ಸ ಪೂರ್ವಂ ಮೃಗಯತಿ ವಿಷಯಾನಾನುಪೂರ್ವ್ಯಾಂತರಾತ್ಮಾಜಾಯಾ ಮೇ ಸ್ಯಾತ್ಪ್ರಜಾ ವಾ ಧನಮುಪಕರಣ ಕರ್ಮ ಕುರ್ವಸ್ತದರ್ಥಮ್ । ಕ್ಲೇಶೈಃ ಪ್ರಾಣಾವಶೇಷೈರ್ಮಹದಪಿ ಮನುತೇ ನಾನ್ಯದಸ್ಮಾದ್ಗರೀಯ - ಸ್ತ್ವೇಕಾಲಾಭೇಽಪ್ಯಕೃತ್ಸ್ನೋ ಮೃತ ಇವ ವಿರಮತ್ಯೇಕಹಾನ್ಯಾಕೃತಾರ್ಥಃ ॥ ೩೧ ॥
ಏಕೋ ನಿಷ್ಕಂಪ ಆತ್ಮಾ ಪ್ರಚಲತಿ ಮನಸಾ ಧಾವಮಾನೇನ ತಸ್ಮಿಂ - ಸ್ತಿಷ್ಠನ್ನಗ್ರೇಽಥ ಪಶ್ಚಾನ್ನ ಹಿ ತಮನುಗತಂ ಜಾನತೇ ಚಕ್ಷುರಾದ್ಯಾಃ । ಯದ್ವತ್ಪಾಥಸ್ತರಂಗೈಃ ಪ್ರಚಲತಿ ಪರಿತೋ ಧಾವಮಾನೈಸ್ತದಂತಃಪ್ರಾಕ್ಪಶ್ಚಾದಸ್ತಿ ತೇಷಾಂ ಪವನಸಮುದಿತೈಸ್ತೈಃ ಪ್ರಶಾಂತೈರ್ಯಥಾವತ್ ॥ ೩೦ ॥
ಏಕೋ ಭಾನುಸ್ತದಸ್ಥಃ ಪ್ರತಿಫಲನವಶಾದ್ಯಸ್ತ್ವನೇಕೋದಕಾಂತ - ರ್ನಾನಾತ್ವಂ ಯಾತ್ಯುಪಾಧಿಸ್ಥಿತಿಗತಿಸಮತಾಂ ಚಾಪಿ ತದ್ವತ್ಪರಾತ್ಮಾ । ಭೂತೇಷೂಚ್ಚಾವಚೇಷು ಪ್ರತಿಫಲಿತ ಇವಾಭಾತಿ ತಾವತ್ಸ್ವಭಾವಾ - ವಚ್ಛಿನ್ನೋ ಯಃ ಪರಂ ತು ಸ್ಫುಟಮನುಪಹತೋ ಭಾತಿ ತಾವತ್ಸ್ವಭಾವೈಃ ॥ ೫೨ ॥
ಓತಃ ಪ್ರೋತಶ್ಚ ತಂತುಷ್ವಿಹ ವಿತತಪಟಶ್ಚಿತ್ರವರ್ಣೇಷು ಚಿತ್ರ - ಸ್ತಸ್ಮಿಂಜಿಜ್ಞಾಸ್ಯಮಾನೇ ನನು ಭವತಿ ಪಟಃ ಸೂತ್ರಮಾತ್ರಾವಶೇಷಃ । ತದ್ವದ್ವಿಶ್ವಂ ವಿಚಿತ್ರಂ ನಗನಗರನರಗ್ರಾಮಪಶ್ವಾದಿರೂಪಂಪ್ರೋತಂ ವೈರಾಜರೂಪೇ ಸ ವಿಯತಿ ತದಪಿ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಪ್ರೋತಮೋತಮ್ ॥ ೪೯ ॥
ಕಂಚಿತ್ಕಾಲಂ ಸ್ಥಿತಃ ಕೌ ಪುನರಿಹ ಭಜತೇ ನೈವ ದೇಹಾದಿಸಂಘಂಯಾವತ್ಪ್ರಾರಬ್ಧಭೋಗಂ ಕಥಮಪಿ ಸ ಸುಖಂ ಚೇಷ್ಟತೇಽಸಂಗಬುದ್ಧ್ಯಾ । ನಿರ್ದ್ವಂದ್ವೋ ನಿತ್ಯಶುದ್ಧೋ ವಿಗಲಿತಮಮತಾಹಂಕೃತಿರ್ನಿತ್ಯತೃಪ್ತೋಬ್ರಹ್ಮಾನಂದಸ್ವರೂಪಃ ಸ್ಥಿರಮತಿರಚಲೋ ನಿರ್ಗತಾಶೇಷಮೋಹಃ ॥ ೯೬ ॥
ಕಶ್ಚಿತ್ಕೀಟಃ ಕಥಂಚಿತ್ಪಟುಮತಿರಭಿತಃ ಕಂಟಕಾನಾಂ ಕುಟೀರಂಕುರ್ವಂಸ್ತೇನೈವ ಸಾಕಂ ವ್ಯವಹೃತಿವಿಧಯೇ ಚೇಷ್ಟತೇ ಯಾವದಾಯುಃ । ತದ್ವಜ್ಜೀವೋಽಪಿ ನಾನಾಚರಿತಸಮುದಿತೈಃ ಕರ್ಮಭಿಃ ಸ್ಥೂಲದೇಹಂನಿರ್ಮಾಯಾತ್ರೈವ ತಿಷ್ಠನ್ನನುದಿನಮಮುನಾ ಸಾಕಮಭ್ಯೇತಿ ಭೂಮೌ ॥ ೬ ॥
ಕಾಮೋ ಬುದ್ಧಾವುದೇತಿ ಪ್ರಥಮಮಿಹ ಮನಸ್ಯುದ್ದಿಶತ್ಯರ್ಥಜಾತಂತದ್ಗೃಹ್ಣಾತೀಂದ್ರಿಯಾಸ್ಯೈಸ್ತದನಧಿಗಮತಃ ಕ್ರೋಧ ಆವಿರ್ಭವೇಚ್ಚ । ಪ್ರಾಪ್ತಾವರ್ಥಸ್ಯ ಸಂರಕ್ಷಣಮತಿರುದಿತೋ ಲೋಭ ಏತತ್ತ್ರಯಂ ಸ್ಯಾ - ತ್ಸರ್ವೇಷಾಂ ಪಾತಹೇತುಸ್ತದಿಹ ಮತಿಮತಾ ತ್ಯಾಜ್ಯಮಧ್ಯಾತ್ಮಯೋಗಾತ್ ॥ ೧೮ ॥
ಕಿಂ ಜ್ಯೋತಿಸ್ತೇ ವದಸ್ವಾಹನಿ ರವಿರಿಹ ಮೇ ಚಂದ್ರದೀಪಾದಿ ರಾತ್ರೌಸ್ಯಾದೇವಂ ಭಾನುದೀಪಾದಿಕಪರಿಕಲನೇ ಕಿಂ ತವ ಜ್ಯೋತಿರಸ್ತಿ । ಚಕ್ಷುಸ್ತನ್ಮೀಲನೇ ಕಿಂ ಭವತಿ ಚ ಸುತರಾಂ ಧೀರ್ಧಿಯಃ ಕಿಂ ಪ್ರಕಾಶೇತತ್ರೈವಾಹಂ ತತಸ್ತ್ವಂ ತದಸಿ ಪರಮಕಂ ಜ್ಯೋತಿರಸ್ಮಿ ಪ್ರಭೋಽಹಮ್ ॥ ೯೫ ॥
ಕ್ಷೀಯಂತೇ ಚಾಸ್ಯ ಕರ್ಮಾಣ್ಯಪಿ ಖಲು ಹೃದಯಗ್ರಂಥಿರುದ್ಭಿದ್ಯತೇ ವೈಚ್ಛಿದ್ಯಂತೇ ಸಂಶಯಾ ಯೇ ಜನಿಮೃತಿಫಲದಾ ದೃಷ್ಟಮಾತ್ರೇ ಪರೇಶೇ । ತಸ್ಮಿಂಶ್ಚಿನ್ಮಾತ್ರರೂಪೇ ಗುಣಮಲರಹಿತೇ ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿಲಕ್ಷ್ಯೇಕೂಟಸ್ಥೇ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮನ್ಯಖಿಲವಿಧಿಮನೋಗೋಚರೇ ಬ್ರಹ್ಮಣೀಶೇ ॥ ೯೯ ॥
ಕ್ಷೀರಾಂತರ್ಯದ್ವದಾಜ್ಯಂ ಮಧುರಿಮವಿದಿತಂ ತತ್ಪೃಥಗ್ಭೂತಮಸ್ಮಾ - ದ್ಭೂತೇಷು ಬ್ರಹ್ಮ ತದ್ವದ್ವ್ಯವಹೃತಿವಿದಿತಂ ಶ್ರಾಂತವಿಶ್ರಾಂತಿಬೀಜಮ್ । ಯಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಲಾಭಮನ್ಯಂ ತೃಣಮಿವ ಮನುತೇ ಯತ್ರ ನೋದೇತಿ ಭೀತಿಃಸಾಂದ್ರಾನಂದಂ ಯದಂತಃ ಸ್ಫುರತಿ ತದಮೃತಂ ವಿದ್ಧ್ಯತೋ ಹ್ಯನ್ಯದಾರ್ತಮ್ ॥ ೪೮ ॥
ಚತ್ವಾರೋಽಸ್ಯಾಃ ಕಪರ್ದಾ ಯುವತಿರಥ ಭವೇನ್ನೂತನಾ ನಿತ್ಯಮೇಷಾಮಾಯಾ ವಾ ಪೇಶಲಾ ಸ್ಯಾದಘಟನಘಟನಾಪಾಟವಂ ಯಾತಿ ಯಸ್ಮಾತ್ । ಸ್ಯಾದಾರಂಭೇ ಘೃತಾಸ್ಯಾ ಶ್ರುತಿಭವವಯುನಾನ್ಯೇವಮಾಚ್ಛಾದಯಂತೀತಸ್ಯಾಮೇತೌ ಸುಪರ್ಣಾವಿವ ಪರಪುರುಷೌ ತಿಷ್ಠತೋಽರ್ಥಪ್ರತೀತ್ಯಾ ॥ ೨೬ ॥
ಜಾಗ್ರತ್ಯಾಮಂತರಾತ್ಮಾ ವಿಷಯಸುಖಕೃತೇಽನೇಕಯತ್ನಾನ್ವಿಧಾಸ್ಯ - ಞ್ಶ್ರಾಮ್ಯತ್ಸರ್ವೇಂದ್ರಿಯೌಘೋಽಧಿಗತಮಪಿ ಸುಖಂ ವಿಸ್ಮರನ್ಯಾತಿ ನಿದ್ರಾಮ್ । ವಿಶ್ರಾಮಾಯ ಸ್ವರೂಪೇ ತ್ವತಿತರಸುಲಭಂ ತೇನ ಚಾತೀಂದ್ರಿಯಂ ಹಿಸುಖಂ ಸರ್ವೋತ್ತಮಂ ಸ್ಯಾತ್ ಪರಿಣತಿವಿರಸಾದಿಂದ್ರಿಯೋತ್ಥಾತ್ಸುಖಾಚ್ಚ ॥ ೬೭ ॥
ಜಾತಂ ಮಯ್ಯೇವ ಸರ್ವ ಪುನರಪಿ ಮಯಿ ತತ್ಸಂಸ್ಥಿತಂ ಚೈವ ವಿಶ್ವಂಸರ್ವಂ ಮಯ್ಯೇವ ಯಾತಿ ಪ್ರವಿಲಯಮಿತಿ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮ ಚೈವಾಹಮಸ್ಮಿ । ಯಸ್ಯ ಸ್ಮೃತ್ಯಾ ಚ ಯಜ್ಞಾದ್ಯಖಿಲಶುಭವಿಧೌ ಸುಪ್ರಯಾತೀಹ ಕಾರ್ಯಂನ್ಯೂನಂ ಸಂಪೂರ್ಣತಾಂ ವೈ ತಮಹಮತಿಮುದೈವಾಚ್ಯುತಂ ಸಂನತೋಽಸ್ಮಿ ॥ ೧೦೧ ॥
ಜೀವಂತಂ ಜಾಗ್ರತೀಹ ಸ್ವಜನಮಥ ಮೃತಂ ಸ್ವಪ್ನಕಾಲೇ ನಿರೀಕ್ಷ್ಯನಿರ್ವೇದಂ ಯಾತ್ಯಕಸ್ಮಾನ್ಮೃತಮಮೃತಮಮುಂ ವೀಕ್ಷ್ಯ ಹರ್ಷಂ ಪ್ರಯಾತಿ । ಸ್ಮೃತ್ವಾಪ್ಯೇತಸ್ಯ ಜಂತೋರ್ನಿಧನಮಸುಯುತಿಂ ಭಾಷತೇ ತೇನ ಸಾಕಂಸತ್ಯೇವಂ ಭಾತಿ ಭೂಯೋಽಲ್ಪಕಸಮಯವಶಾತ್ಸತ್ಯತಾ ವಾ ಮೃಷಾತ್ವಮ್ ॥ ೩೫ ॥
ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಿರ್ಮುಮುಕ್ಷೋಃ ಪ್ರಥಮಮಥ ತತೋ ಮುಕ್ತಿರಾತ್ಯಂತಿಕೀ ಚತೇಽಭ್ಯಾಸಜ್ಞಾನಯೋಗಾದ್ಗುರುಚರಣಕೃಪಾಪಾಂಗಸಂಗೇನ ಲಬ್ಧಾತ್ । ಅಭ್ಯಾಸೋಽಪಿ ದ್ವಿಧಾ ಸ್ಯಾದಧಿಕರಣವಶಾದ್ದೈಹಿಕೋ ಮಾನಸಶ್ಚಶಾರೀರಸ್ತ್ವಾಸನಾದ್ಯೋ ಹ್ಯುಪರತಿರಪರೋ ಜ್ಞಾನಯೋಗಃ ಪುರೋಕ್ತಃ ॥ ೪೨ ॥
ಜೀವಾತ್ಮಬ್ರಹ್ಮಭೇದಂ ದಲಯತಿ ಸಹಸಾ ಯತ್ಪ್ರಕಾಶೈಕರೂಪಂವಿಜ್ಞಾನಂ ತಚ್ಚ ಬುದ್ಧೌ ಸಮುದಿತಮತುಲಂ ಯಸ್ಯ ಪುಂಸಃ ಪವಿತ್ರಮ್ । ಮಾಯಾ ತೇನೈವ ತಸ್ಯ ಕ್ಷಯಮುಪಗಮಿತಾ ಸಂಸೃತೇಃ ಕಾರಣಂ ಯಾನಷ್ಟಾ ಸಾ ಕಾಯಕರ್ತ್ರೀ ಪುನರಪಿ ಭವಿತಾ ನೈವ ವಿಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಾತ್ ॥ ೯೭ ॥
ತಜ್ಜ್ಞಾಃ ಪಶ್ಯಂತಿ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಪರಮಬಲವತೋ ಮಾಯಯಾಕ್ತಂ ಪತಂಗಂಬುದ್ಧಾವಂತಃಸಮುದ್ರೇ ಪ್ರತಿಫಲಿತಮರೀಚ್ಯಾಸ್ಪದಂ ವೇಧಸಸ್ತಮ್ । ಯಾದೃಗ್ಯಾವಾನುಪಾಧಿಃ ಪ್ರತಿಫಲತಿ ತಥಾ ಬ್ರಹ್ಮ ತಸ್ಮಿನ್ಯಥಾಸ್ಯಂಪ್ರಾಪ್ತಾದರ್ಶಾನುರೂಪಂ ಪ್ರತಿಫಲತಿ ಯಥಾವಸ್ಥಿತಂ ಸತ್ಸದೈವ ॥ ೫೧ ॥
ತತ್ಸತ್ಯಂ ಯತ್ತ್ರಿಕಾಲೇಷ್ವನುಪಹತಮದಃ ಪ್ರಾಣದಿಗ್ವ್ಯೋಮಮುಖ್ಯಂಯಸ್ಮಿನ್ವಿಶ್ರಾಂತಮಾಸ್ತೇ ತದಿಹ ನಿಗದಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸತ್ಯಸ್ಯ ಸತ್ಯಮ್ । ನಾಸ್ತ್ಯನ್ಯತ್ಕಿಂಚ ಯದ್ವತ್ಪರಮಧಿಕಮತೋ ನಾಮ ಸತ್ಯಸ್ಯ ಸತ್ಯಂಸಚ್ಚ ತ್ಯಚ್ಚೇತಿ ಮೂರ್ತಾದ್ಯುಪಹಿತಮವರಂ ಸತ್ಯಮಸ್ಯಾಪಿ ಸತ್ಯಮ್ ॥ ೫೬ ॥
ತದ್ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಹಮಸ್ಮೀತ್ಯನುಭವ ಉದಿತೋ ಯಸ್ಯ ಕಸ್ಯಾಪಿ ಚೇದ್ವೈಪುಂಸಃ ಶ್ರೀಸದ್ಗುರೂಣಾಮತುಲಿತಕರುಣಾಪೂರ್ಣಪೀಯೂಷದೃಷ್ಟ್ಯಾ । ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಃ ಸ ಏವ ಭ್ರಮವಿಧುರಮನಾ ನಿರ್ಗತೇಽನಾದ್ಯುಪಾಧೌನಿತ್ಯಾನಂದೈಕಧಾಮ ಪ್ರವಿಶತಿ ಪರಮಂ ನಷ್ಟಸಂದೇಹವೃತ್ತಿಃ ॥ ೯೧ ॥
ತಿಷ್ಠನ್ಗೇಹೇ ಗೃಹೇಶೋಽಪ್ಯತಿಥಿರಿವ ನಿಜಂ ಧಾಮ ಗಂತುಂ ಚಿಕೀರ್ಷು - ರ್ದೇಹಸ್ಥಂ ದುಃಖಸೌಖ್ಯಂ ನ ಭಜತಿ ಸಹಸಾ ನಿರ್ಮಮತ್ವಾಭಿಮಾನಃ । ಆಯಾತ್ರಾಯಾಸ್ಯತೀದಂ ಜಲದಪಟಲವದ್ಯಾತೃ ಯಾಸ್ಯತ್ಯವಶ್ಯಂದೇಹಾದ್ಯಂ ಸರ್ವಮೇವಂ ಪ್ರವಿದಿತವಿಶಯೋ ಯಶ್ಚ ತಿಷ್ಠತ್ಯಯತ್ನಃ ॥ ೧೬ ॥
ತುಚ್ಛತ್ವಾನ್ನಾಸದಾಸೀದ್ಗಗನಕುಸುಮವದ್ಭೇದಕಂ ನೋ ಸದಾಸೀ - ತ್ಕಿಂ ತ್ವಾಭ್ಯಾಮನ್ಯದಾಸೀದ್ವ್ಯವಹೃತಿಗತಿಸನ್ನಾಸ ಲೋಕಸ್ತದಾನೀಮ್ । ಕಿಂ ತ್ವರ್ವಾಗೇವ ಶುಕ್ತೌ ರಜತವದಪರೋ ನೋ ವಿರಾಡ್ ವ್ಯೋಮಪೂರ್ವಃಶರ್ಮಣ್ಯಾತ್ಮನ್ಯಥೈತತ್ಕುಹಕಸಲಿಲವತ್ಕಿಂ ಭವೇದಾವರೀವಃ ॥ ೨೩ ॥
ದಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮಾರ್ಪಣಂ ಯತ್ಕ್ರಿಯತ ಇಹ ನೃಭಿಃ ಸ್ಯಾತ್ಕ್ಷಮಾಕ್ರೋಧಸನ್ಜ್ಞಾಶ್ರದ್ಧಾಸ್ತಿಕ್ಯಂ ಚ ಸತ್ಯಂ ಸದಿತಿ ಪರಮತಃ ಸೇತುಸನ್ಜ್ಞಂ ಚತುಷ್ಕಮ್ । ತತ್ಸ್ಯಾದ್ಬಂಧಾಯ ಜಂತೋರಿತಿ ಚತುರ ಇಮಾಂದಾನಪೂರ್ವೈಶ್ಚತುರ್ಭಿ - ಸ್ತೀರ್ತ್ವಾ ಶ್ರೇಯೋಽಮೃತಂ ಚ ಶ್ರಯತ ಇಹ ನರಃ ಸ್ವರ್ಗತಿಂ ಜ್ಯೋತಿರಾಪ್ತಿಮ್ ॥ ೧೯ ॥
ದೃಶ್ಯಂ ಯದ್ರೂಪಮೇತದ್ಭವತಿ ಚ ವಿಶದಂ ನೀಲಪೀತಾದ್ಯನೇಕಂಸರ್ವಸ್ಯೈತಸ್ಯ ದೃಗ್ವೈ ಸ್ಫುರದನುಭವತೋ ಲೋಚನಂ ಚೈಕರೂಪಮ್ । ತದ್ದೃಶ್ಯಂ ಮಾನಸಂ ದೃಕ್ಪರಿಣತವಿಷಯಾಕಾರಧೀವೃತ್ತಯೋಽಪಿದೃಶ್ಯಾ ದೃಗ್ರೂಪ ಏವ ಪ್ರಭುರಿಹ ಸ ತಥಾ ದೃಶ್ಯತೇ ನೈವ ಸಾಕ್ಷೀ ॥ ೯೩ ॥
ದೃಶ್ಯಂತೇ ದಾರುನಾರ್ಯೋ ಯುಗಪದಗಣಿತಾಃ ಸ್ತಂಭಸೂತ್ರಪ್ರಯುಕ್ತಾಃಸಂಗೀತಂ ದರ್ಶಯಂತ್ಯೋ ವ್ಯವಹೃತಿಮಪರಾಂ ಲೋಕಸಿದ್ಧಾಂ ಚ ಸರ್ವಾಮ್ । ಸರ್ವತ್ರಾನುಪ್ರವಿಷ್ಟಾದಭಿನವವಿಭವಾದ್ಯಾವದರ್ಥಾನುಬಂಧಾ - ತ್ತದ್ವತ್ಸೂತ್ರಾತ್ಮಸನ್ಜ್ಞಾದ್ವ್ಯವಹರತಿ ಜಗದ್ಭೂರ್ಭುವಃಸ್ವರ್ಮಹಾಂತಮ್ ॥ ೫೫ ॥
ದೃಷ್ಟಃ ಸಾಕ್ಷಾದಿದಾನೀಮಿಹ ಖಲು ಜಗತಾಮೀಶ್ವರಃ ಸಂವಿದಾತ್ಮಾವಿಜ್ಞಾತಃ ಸ್ಥಾಣುರೇಕೋ ಗಗನವದಭಿತಃ ಸರ್ವಭೂತಾಂತರಾತ್ಮಾ । ದೃಷ್ಟಂ ಬ್ರಹ್ಮಾತಿರಿಕ್ತಂ ಸಕಲಮಿದಮಸದ್ರೂಪಮಾಭಾಸಮಾತ್ರಂಶುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಹಮಸ್ಮೀತ್ಯವಿರತಮಧುನಾತ್ರೈವ ತಿಷ್ಠೇದನೀಹಃ ॥ ೬೪ ॥
ದೃಷ್ಟಾಂತೋ ನೈವ ದೃಷ್ಟಸ್ತ್ರಿಭುವನಜಠರೇ ಸದ್ಗುರೋರ್ಜ್ಞಾನದಾತುಃಸ್ಪರ್ಶಶ್ಚೇತ್ತತ್ರ ಕಲ್ಪ್ಯಃ ಸ ನಯತಿ ಯದಹೋ ಸ್ವರ್ಣತಾಮಶ್ಮಸಾರಮ್ । ನ ಸ್ಪರ್ಶತ್ವಂ ತಥಾಪಿ ಶ್ರಿತಚರಣಯುಗೇ ಸದ್ಗುರುಃ ಸ್ವೀಯಶಿಷ್ಯೇಸ್ವೀಯಂ ಸಾಮ್ಯಂ ವಿಧತ್ತೇ ಭವತಿ ನಿರುಪಮಸ್ತೇನ ವಾಲೌಕಿಕೋಽಪಿ ॥ ೧ ॥
ದೇಹಸ್ತ್ರೀಪುತ್ರಮಿತ್ರಾನುಚರಹಯವೃಷಾಸ್ತೋಷಹೇತುರ್ಮಮೇತ್ಥಂಸರ್ವೇ ಸ್ವಾಯುರ್ನಯಂತಿ ಪ್ರಥಿತಮಲಮಮೀ ಮಾಂಸಮೀಮಾಂಸಯೇಹ । ಏತೇ ಜೀವಂತಿ ಯೇನ ವ್ಯವಹೃತಿಪಟವೋ ಯೇನ ಸೌಭಾಗ್ಯಭಾಜ - ಸ್ತಂ ಪ್ರಾಣಾಧೀಶಮಂತರ್ಗತಮಮೃತಮಮುಂ ನೈವ ಮೀಮಾಂಸಯಂತಿ ॥ ೫ ॥
ನಾಯಾತಿ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮಾ ಪ್ರಜನನಸಮಯೇ ನೈವ ಯಾತ್ಯಂತಕಾಲೇಯತ್ಸೋಽಖಂಡೋಽಸ್ತಿ ಲೈಂಗಂ ಮನ ಇಹ ವಿಶತಿ ಪ್ರವ್ರಜತ್ಯೂರ್ಧ್ವಮರ್ವಾಕ್ । ತತ್ಕಾರ್ಶ್ಯಂ ಸ್ಥೂಲತಾಂ ವಾ ನ ಭಜತಿ ವಪುಷಃ ಕಿಂತು ಸಂಸ್ಕಾರಜಾತೇತೇಜೋಮಾತ್ರಾ ಗೃಹೀತ್ವಾ ವ್ರಜತಿ ಪುನರಿಹಾಯಾತಿ ತೈಸ್ತೈಃ ಸಹೈವ ॥ ೨೮ ॥
ನಾಸೀತ್ಪೂರ್ವಂ ನ ಪಶ್ಚಾದತನುದಿನಕರಾಚ್ಛಾದಕೋ ವಾರಿವಾಹೋದೃಶ್ಯಃ ಕಿಂ ತ್ವಂತರಾಸೌ ಸ್ಥಗಯತಿ ಸ ದೃಶಂ ಪಶ್ಯತೋ ನಾರ್ಕಬಿಂಬಮ್ । ನೋ ಚೇದೇವಂ ವಿನಾರ್ಕಂ ಜಲಧರಪಟಲಂ ಭಾಸತೇ ತರ್ಹಿ ಕಸ್ಮಾ - ತ್ತದ್ವದ್ವಿಶ್ವಂ ಪಿಧತ್ತೇ ದೃಶಮಥ ನ ಪರಂ ಭಾಸಕಂ ಚಾಲಕಂ ಸ್ವಮ್ ॥ ೩೨ ॥
ನೈರ್ವೇದ್ಯಂ ಜ್ಞಾನಗರ್ಭ ದ್ವಿವಿಧಮಭಿಹಿತಂ ತತ್ರ ವೈರಾಗ್ಯಮಾದ್ಯಂಪ್ರಾಯೋ ದುಃಖಾವಲೋಕಾದ್ಭವತಿ ಗೃಹಸುಹೃತ್ಪುತ್ರವಿತ್ತೈಷಣಾದೇಃ । ಅನ್ಯಜ್ಜ್ಞಾನೋಪದೇಶಾದ್ಯದುದಿತವಿಷಯೇ ವಾಂತವದ್ಧೇಯತಾ ಸ್ಯಾ - ತ್ಪ್ರವ್ರಜ್ಯಾಪಿ ದ್ವಿಧಾ ಸ್ಯಾನ್ನಿಯಮಿತಮನಸಾ ದೇಹತೋ ಗೇಹತಶ್ಚ ॥ ೧೪ ॥
ನೋ ದೇಹೋ ನೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಕ್ಷರಮತಿಚಪಲಂ ನೋ ಮನೋ ನೈವ ಬುದ್ಧಿಃಪ್ರಾಣೋ ನೈವಾಹಮಸ್ಮೀತ್ಯಖಿಲಜಡಮಿದಂ ವಸ್ತುಜಾತಂ ಕಥಂ ಸ್ಯಾಮ್ । ನಾಹಂಕಾರೋ ನ ದಾರಾ ಗೃಹಸುತಸುಜನಕ್ಷೇತ್ರವಿತ್ತಾದಿ ದೂರಂಸಾಕ್ಷೀ ಚಿತ್ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮಾ ನಿಖಿಲಜಗದಧಿಷ್ಠಾನಭೂತಃ ಶಿವೋಽಹಮ್ ॥ ೯೨ ॥
ನೋಽಕಸ್ಮಾದಾರ್ದ್ರಮೇಧಃ ಸ್ಪೃಶತಿ ಚ ದಹನಃ ಕಿಂ ತು ಶುಷ್ಕಂ ನಿದಾಘಾ - ದಾರ್ದ್ರಂ ಚೇತೋಽನುಬಂಧೈಃ ಕೃತಸುಕೃತಮಪಿ ಸ್ವೋಕ್ತಕರ್ಮಪ್ರಜಾರ್ಥೈಃ । ತದ್ವಜ್ಜ್ಞಾನಾಗ್ನಿರೇತತ್ಸ್ಪೃಶತಿ ನ ಸಹಸಾ ಕಿಂ ತು ವೈರಾಗ್ಯಶುಷ್ಕಂತಸ್ಮಾಚ್ಛುದ್ಧೋ ವಿರಾಗಃ ಪ್ರಥಮಮಭಿಹಿತಸ್ತೇನ ವಿಜ್ಞಾನಸಿದ್ಧಿಃ ॥ ೪೦ ॥
ಪಕ್ಷಾವಭ್ಯಸ್ಯ ಪಕ್ಷೀ ಜನಯತಿ ಮರುತಂ ತೇನ ಯಾತ್ಯುಚ್ಚದೇಶಂಲಬ್ಧ್ವಾ ವಾಯುಂ ಮಹಾಂತಂ ಶ್ರಮಮಪನಯತಿ ಸ್ವೀಯಪಕ್ಷೌ ಪ್ರಸಾರ್ಯ । ದುಃಸಂಕಲ್ಪೈರ್ವಿಕಲ್ಪೈರ್ವಿಷಯಮನು ಕದರ್ಥೀಕೃತಂ ಚಿತ್ತಮೇತ - ತ್ಖಿನ್ನಂ ವಿಶ್ರಾಮಹೇತೋಃ ಸ್ವಪಿತಿ ಚಿರಮಹೋ ಹಸ್ತಪಾದಾನ್ಪ್ರಸಾರ್ಯ ॥ ೬೮ ॥
ಪಶ್ಯಂತ್ಯಾರಾಮಮಸ್ಯ ಪ್ರತಿದಿವಸಮಮೀ ಜಂತವಃ ಸ್ವಾಪಕಾಲೇಪಶ್ಯತ್ಯೇನಂ ನ ಕಶ್ಚಿತ್ಕರಣಗಣಮೃತೇ ಮಾಯಯಾ ಕ್ರೀಡಮಾನಮ್ । ಜಾಗ್ರತ್ಯರ್ಥವ್ರಜಾನಾಮಥ ಚ ತನುಭೃತಾಂ ಭಾಸಕಂ ಚಾಲಕಂ ವಾನೋ ಜಾನೀತೇ ಸುಷುಪ್ತೌ ಪರಮಸುಖಮಯಂ ಕಶ್ಚಿದಾಶ್ಚರ್ಯಮೇತತ್ ॥ ೩೭ ॥
ಪಿಂಡೀಭೂತಂ ಯದಂತರ್ಜಲನಿಧಿಸಲಿಲಂ ಯಾತಿ ತತ್ಸೈಂಧವಾಖ್ಯಂಭೂಯಃ ಪ್ರಕ್ಷಿಪ್ತಮಸ್ಮಿನ್ವಿಲಯಮುಪಗತಂ ನಾಮರೂಪೇ ಜಹಾತಿ । ಪ್ರಾಜ್ಞಸ್ತದ್ವತ್ಪರಾತ್ಮನ್ಯಥ ಭಜತಿ ಲಯಂ ತಸ್ಯ ಚೇತೋ ಹಿಮಾಂಶೌವಾಗಗ್ನೌ ಚಕ್ಷುರರ್ಕೇ ಪಯಸಿ ಪುನರಸೃಗ್ರೇತಸೀ ದಿಕ್ಷು ಕರ್ಣೌ ॥ ೪೭ ॥
ಪೂರ್ಣಾತ್ಮಾನಾತ್ಮಭೇದಾತ್ತ್ರಿವಿಧಮಿಹ ಪರಂ ಬುದ್ಧ್ಯವಚ್ಛಿನ್ನಮನ್ಯ - ತ್ತತ್ರೈವಾಭಾಸಮಾತ್ರಂ ಗಗನಮಿವ ಜಲೇ ತ್ರಿಪ್ರಕಾರಂ ವಿಭಾತಿ । ಅಂಭೋವಚ್ಛಿನ್ನಮಸ್ಮಿನ್ಪ್ರತಿಫಲಿತಮತಃ ಪಾಥಸೋಽಂತರ್ಬಹಿಶ್ಚಪೂರ್ಣಾವಚ್ಛಿನ್ನಯೋಗೇ ವ್ರಜತಿ ಲಯಮವಿದ್ಯಾ ಸ್ವಕಾರ್ಯೈಃ ಸಹೈವ ॥ ೫೪ ॥
ಪ್ರಾಕ್ಪಶ್ಚಾದಸ್ತಿ ಕುಂಭಾದ್ಗಗನಮಿದಮಿತಿ ಪ್ರತ್ಯಯೇ ಸತ್ಯಪೀದಂಕುಂಭೋತ್ಪತ್ತಾವುದೇತಿ ಪ್ರಲಯಮುಪಗತೇ ನಶ್ಯತೀತ್ಯನ್ಯದೇಶಮ್ । ನೀತೇ ಕುಂಭೇನ ಸಾಕಂ ವ್ರಜತಿ ಭಜತಿ ವಾ ತತ್ಪ್ರಮಾಣಾನುಕಾರಾ - ವಿತ್ಥಂ ಮಿಥ್ಯಾಪ್ರತೀತಿಃ ಸ್ಫುರತಿ ತನುಭೃತಾಂ ವಿಶ್ವತಸ್ತದ್ವದಾತ್ಮಾ ॥ ೬೧ ॥
ಪ್ರಾಗಾಸೀದ್ಭಾವರೂಪಂ ತಮ ಇತಿ ತಮಸಾ ಗೂಢಮಸ್ಮಾದತರ್ಕ್ಯಂಕ್ಷೀರಾಂತರ್ಯದ್ವದಂಭೋ ಜನಿರಿಹ ಜಗತೋ ನಾಮರೂಪಾತ್ಮಕಸ್ಯ । ಕಾಮಾದ್ಧಾತುಃ ಸಿಸೃಕ್ಷೋರನುಗತಜಗತಃ ಕರ್ಮಭಿಃ ಸಂಪ್ರವೃತ್ತಾ - ದ್ರೇತೋರೂಪೈರ್ಮನೋಭಿಃ ಪ್ರಥಮಮನುಗತೈಃ ಸಂತತೈಃ ಕಾರ್ಯಮಾಣೈಃ ॥ ೨೫ ॥
ಪ್ರಾಣೇನಾಂಭಾಂಸಿ ಭೂಯಃ ಪಿಬತಿ ಪುನರಸಾವನ್ನಮಶ್ನಾತಿ ತತ್ರತತ್ಪಾಕಂ ಜಾಠರೋಽಗ್ನಿಸ್ತದುಪಹಿತಬಲೋ ದ್ರಾಕ್ಛನೈರ್ವಾ ಕರೋತಿ । ವ್ಯಾನಃ ಸರ್ವಾಂಗನಾಡೀಷ್ವಥ ನಯತಿ ರಸಂ ಪ್ರಾಣಸಂತರ್ಪಣಾರ್ಥಂನಿಃಸಾರಂ ಪೂತಿಗಂಧಂ ತ್ಯಜತಿ ಬಹಿರಯಂ ದೇಹತೋಽಪಾನಸನ್ಜ್ಞಃ ॥ ೮೮ ॥
ಪ್ರಾಪಶ್ಯದ್ವಿಶ್ವಮಾತ್ಮೇತ್ಯಯಮಿಹ ಪುರುಷಃ ಶೋಕಮೋಹಾದ್ಯತೀತಃಶುಕ್ರಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಧ್ಯಗಚ್ಛತ್ಸ ಖಲು ಸಕಲವಿತ್ಸರ್ವಸಿದ್ಧ್ಯಾಸ್ಪದಂ ಹಿ । ವಿಸ್ಮೃತ್ಯ ಸ್ಥೂಲಸೂಕ್ಷ್ಮಪ್ರಭೃತಿವಪುರಸೌ ಸರ್ವಸಂಕಲ್ಪಶೂನ್ಯೋಜೀವನ್ಮುಕ್ತಸ್ತುರೀಯಂ ಪದಮಧಿಗತವಾನ್ಪುಣ್ಯಪಾಪೈರ್ವಿಹೀನಃ ॥ ೪೪ ॥
ಪ್ರಾಯೋಽಕಾಮೋಽಸ್ತಕಾಮೋ ನಿರತಿಶಯಸುಖಾಯಾತ್ಮಕಾಮಸ್ತದಾಸೌತತ್ಪ್ರಾಪ್ತಾವಾಪ್ತಕಾಮಃ ಸ್ಥಿತಚರಮದಶಸ್ತಸ್ಯ ದೇಹಾವಸಾನೇ । ಪ್ರಾಣಾ ನೈವೋತ್ಕ್ರಮಂತಿ ಕ್ರಮವಿರತಿಮಿತಾಃ ಸ್ವಸ್ವಹೇತೌ ತದಾನೀಂಕ್ವಾಯಂ ಜೀವೋ ವಿಲೀನೋ ಲವಣಮಿವ ಜಲೇಽಖಂಡ ಆತ್ಮೈವ ಪಶ್ಚಾತ್ ॥ ೪೬ ॥
ಬಂಧೋ ಜನ್ಮಾತ್ಯಯಾತ್ಮಾ ಯದಿ ನ ಪುನರಭೂತ್ತರ್ಹಿ ಮೋಕ್ಷೋಽಪಿ ನಾಸೀ - ದ್ಯದ್ವದ್ರಾತ್ರಿರ್ದಿನಂ ವಾ ನ ಭವತಿ ತರಣೌ ಕಿಂ ತು ದೃಗ್ದೋಷ ಏಷಃ । ಅಪ್ರಾಣಂ ಶುದ್ಧಮೇಕಂ ಸಮಭವದಥ ತನ್ಮಾಯಯಾ ಕರ್ತೃಸನ್ಜ್ಞಂತಸ್ಮಾದನ್ಯಚ್ಚ ನಾಸೀತ್ಪರಿವೃತಮಜಯಾ ಜೀವಭೂತಂ ತದೇವ ॥ ೨೪ ॥
ಭೀತ್ಯಾ ರೋದಿತ್ಯನೇನ ಪ್ರವದತಿ ಹಸತಿ ಶ್ಲಾಘತೇ ನೂನಮಸ್ಮಾ - ತ್ಸ್ವಪ್ನೇಽಪ್ಯಂಗೇಽನುಬಂಧಂ ತ್ಯಜತಿ ನ ಸಹಸಾ ಮೂರ್ಛಿತೇಽಪ್ಯಂತರಾತ್ಮಾ । ಪೂರ್ವಂ ಯೇ ಯೇಽನುಭೂತಾಸ್ತನುಯುವತಿಹಯವ್ಯಾಘ್ರದೇಶಾದಯೋಽರ್ಥಾ - ಸ್ತತ್ಸಂಸ್ಕಾರಸ್ವರೂಪಾನ್ಸೃಜತಿ ಪುನರಮೂಞ್ಶ್ರಿತ್ಯ ಸಂಸ್ಕಾರದೇಹಮ್ ॥ ೭೭ ॥
ಭುಂಜಾನಃ ಸ್ವಪ್ನರಾಜ್ಯಂ ಸಸಕಲವಿಭವೋ ಜಾಗರಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಭೂಯೋರಾಜ್ಯಭ್ರಷ್ಟೋಽಹಮಿತ್ಥಂ ನ ಭಜತಿ ವಿಷಮಂ ತನ್ಮೃಷಾ ಮನ್ಯಮಾನಃ । ಸ್ವಪ್ನೇ ಕುರ್ವನ್ನಗಮ್ಯಾಗಮನಮುಖಮಘಂ ತೇನ ನ ಪ್ರತ್ಯವಾಯೀತದ್ವಜ್ಜಾಗ್ರದ್ದಶಾಯಾಂ ವ್ಯವಹೃತಿಮಖಿಲಾಂ ಸ್ವಪ್ನವದ್ವಿಸ್ಮರೇಚ್ಚೇತ್ ॥ ೩೩ ॥
ಭೂತೇಷ್ವಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನ್ಯನುಗತಮಖಿಲಂ ಭೂತಜಾತಂ ಪ್ರಪಶ್ಯೇ - ತ್ಪ್ರಾಯಃ ಪಾಥಸ್ತರಂಗಾನ್ವಯವದಥ ಚಿರಂ ಸರ್ವಮಾತ್ಮೈವ ಪಶ್ಯೇತ್ । ಏಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಾದ್ವಿತೀಯಂ ಶ್ರುತಿಶಿರಸಿ ಮತಂ ನೇಹ ನಾನಾಸ್ತಿ ಕಿಂ ಚಿ - ನ್ಮೃತ್ಯೋರಾಪ್ನೋತಿ ಮೃತ್ಯುಂ ಸ ಇಹ ಜಗದಿದಂ ಯಸ್ತು ನಾನೇವ ಪಶ್ಯೇತ್ ॥ ೬೦ ॥
ಮಧ್ಯಪ್ರಾಣಂ ಸುಷುಪ್ತೌ ಸ್ವಜನಿಮನುವಿಶಂತ್ಯಗ್ನಿಸೂರ್ಯಾದಯೋಽಮೀವಾಗಾದ್ಯಾಃ ಪ್ರಾಣವಾಯುಂ ತದಿಹ ನಿಗದಿತಾ ಗ್ಲಾನಿರೇಷಾಂ ನ ವಾಯೋಃ । ತೇಭ್ಯೋ ದೃಶ್ಯಾವಭಾಸೋ ಭ್ರಮ ಇತಿ ವಿದಿತಃ ಶುಕ್ತಿಕಾರೌಪ್ಯಕಲ್ಪಃಪ್ರಾಣಾಯಾಮವ್ರತಂ ತಚ್ಛ್ರುತಿಶಿರಸಿ ಮತಂ ಸ್ವಾತ್ಮಲಬ್ಧೌ ನ ಚಾನ್ಯತ್ ॥ ೩೯ ॥
ಮಾತಂಗವ್ಯಾಘ್ರದಸ್ಯುದ್ವಿಷದುರಗಕಪೀನ್ಕುತ್ರಚಿತ್ಪ್ರೇಯಸೀಭಿಃಕ್ರೀಡನ್ನಾಸ್ತೇ ಹಸನ್ವಾ ವಿಹರತಿ ಕುಹಚಿನ್ಮೃಷ್ಟಮಶ್ನಾತಿ ಚಾನ್ನಮ್ । ಮ್ಲೇಚ್ಛತ್ವಂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾನಸ್ಮ್ಯಹಮಿತಿ ಕುಹಚಿಚ್ಛಂಕಿತಃ ಸ್ವೀಯಲೋಕಾ - ದಾಸ್ತೇ ವ್ಯಾಘ್ರಾದಿಭೀತ್ಯಾ ಪ್ರಚಲತಿ ಕುಹಚಿದ್ರೋದಿತಿ ಗ್ರಸ್ಯಮಾನಃ ॥ ೮೦ ॥
ಮಾಯಾಧ್ಯಾಸಾಶ್ರಯೇಣ ಪ್ರವಿತತಮಖಿಲಂ ಯನ್ಮಯಾ ತೇನ ಮತ್ಸ್ಥಾ - ನ್ಯೇತಾನ್ಯೇತೇಷು ನಾಹಂ ಯದಪಿ ಹಿ ರಜತಂ ಭಾತಿ ಶುಕ್ತೌ ನ ರೌಪ್ಯೇ । ಶುಕ್ತ್ಯಂಶಸ್ತೇನ ಭೂತಾನ್ಯಪಿ ಮಯಿ ನ ವಸಂತೀತಿ ವಿಷ್ವಗ್ವಿನೇತಾಪ್ರಾಹಾಸ್ಮಾದ್ದೃಶ್ಯಜಾತಂ ಸಕಲಮಪಿ ಮೃಷೈವೇಂದ್ರಜಾಲೋಪಮೇಯಮ್ ॥ ೮೨ ॥
ಯಂ ಭಾಂತಂ ಚಿದ್ಘನೈಕಂ ಕ್ಷಿತಿಜಲಪವನಾದಿತ್ಯಚಂದ್ರಾದಯೋ ಯೇಭಾಸಾ ತಸ್ಯೈವ ಚಾನು ಪ್ರವಿರಲಗತಯೋ ಭಾಂತಿ ತಸ್ಮಿನ್ವಸಂತಿ । ವಿದ್ಯುತ್ಪುಂಜೋಽಗ್ನಿಸಂಘೋಽಪ್ಯುಡುಗಣವಿತತಿರ್ಭಾಸಯೇತ್ಕಿಂ ಪರೇಶಂಜ್ಯೋತಿಃ ಶಾಂತಂ ಹ್ಯನಂತಂ ಕವಿಮಜಮಮರಂ ಶಾಶ್ವತಂ ಜನ್ಮಶೂನ್ಯಮ್ ॥ ೯೦ ॥
ಯಃ ಕಶ್ಚಿತ್ಸೌಖ್ಯಹೇತೋಸ್ತ್ರಿಜಗತಿ ಯತತೇ ನೈವ ದುಃಖಸ್ಯ ಹೇತೋ - ರ್ದೇಹೇಽಹತಾ ತದುತ್ಥಾ ಸ್ವವಿಷಯಮಮತಾ ಚೇತಿ ದುಃಖಾಸ್ಪದೇ ದ್ವೇ । ಜಾನನ್ರೋಗಾಭಿಘಾತಾದ್ಯನುಭವತಿ ಯತೋ ನಿತ್ಯದೇಹಾತ್ಮಬುದ್ಧಿ - ರ್ಭಾರ್ಯಾಪುತ್ರಾರ್ಥನಾಶೇ ವಿಪದಮಥ ಪರಾಮೇತಿ ನಾರಾತಿನಾಶೇ ॥ ೧೫ ॥
ಯಃ ಪ್ರೈತ್ಯಾತ್ಮಾನಭಿಜ್ಞಃ ಶ್ರುತಿವಿದಪಿ ತಥಾಕರ್ಮಕೃತ್ಕರ್ಮಣೋಽಸ್ಯನಾಶಃ ಸ್ಯಾದಲ್ಪಭೋಗಾತ್ಪುನರವತರಣೇ ದುಃಖಭೋಗೋ ಮಹೀಯಾನ್ । ಆತ್ಮಾಭಿಜ್ಞಸ್ಯ ಲಿಪ್ಸೋರಪಿ ಭವತಿ ಮಹಾಞ್ಶಾಶ್ವತಃ ಸಿದ್ಧಿಭೋಗೋಹ್ಯಾತ್ಮಾ ತಸ್ಮಾದುಪಾಸ್ಯಃ ಖಲು ತದಧಿಗಮೇ ಸರ್ವಸೌಖ್ಯಾನ್ಯಲಿಪ್ಸೋಃ ॥ ೮೬ ॥
ಯಃ ಸತ್ತ್ವಾಕಾರವೃತ್ತೌ ಪ್ರತಿಫಲತಿ ಯುವಾ ದೇಹಮಾತ್ರಾವೃತೋಽಪಿತದ್ಧರ್ಮೈರ್ಬಾಲ್ಯವಾರ್ದ್ಧ್ಯಾದಿಭಿರನುಪಹತಃ ಪ್ರಾಣ ಆವಿರ್ಬಭೂವ । ಶ್ರೇಯಾನ್ಸಾಧ್ಯಸ್ತಮೇತಂ ಸುನಿಪುಣಮತಯಃ ಸತ್ಯಸಂಕಲ್ಪಭಾಜೋಹ್ಯಭ್ಯಾಸಾದ್ದೇವಯಂತಃ ಪರಿಣತಮನಸಾ ಸಾಕಮೂರ್ಧ್ವಂ ನಯಂತಿ ॥ ೪೫ ॥
ಯತ್ಕಿಂಚಿದ್ಭಾತ್ಯಸತ್ಯಂ ವ್ಯವಹೃತಿವಿಷಯೇ ರೌಪ್ಯಸರ್ಪಾಂಬುಮುಖ್ಯಂತದ್ವೈ ಸತ್ಯಾಶ್ರಯೇಣೇತ್ಯಯಮಿಹ ನಿಯಮಃ ಸಾವಧಿರ್ಲೋಕಸಿದ್ಧಃ । ತದ್ವೈ ಸತ್ಯಸ್ಯ ಸತ್ಯೇ ಜಗದಖಿಲಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಪ್ರಾವಿರಾಸೀ - ನ್ಮಿಥ್ಯಾಭೂತಂ ಪ್ರತೀತಂ ಭವತಿ ಖಲು ಯತಸ್ತಚ್ಚ ಸತ್ಯಂ ವದಂತಿ ॥ ೫೭ ॥
ಯತ್ಕಿಂಚಿನ್ನಾಮರೂಪಾತ್ಮಕಮಿದಮಸದೇವೋದಿತಂ ಭಾತಿ ಭೂಮೌಯೇನಾನೇಕಪ್ರಕಾರೈರ್ವ್ಯವಹರತಿ ಜಗದ್ಯೇನ ತೇನೇಶ್ವರೇಣ । ತದ್ವತ್ಪ್ರಚ್ಛಾದನೀಯಂ ನಿಭೃತರಶನಯಾ ಯದ್ವದೇಷ ದ್ವಿಜಿಹ್ವ - ಸ್ತೇನ ತ್ಯಕ್ತೇನ ಭೋಜ್ಯಂ ಸುಖಮನತಿಶಯಂ ಮಾ ಗೃಧೋಽನ್ಯದ್ಧನಾದ್ಯಮ್ ॥ ೪೧ ॥
ಯತ್ಪ್ರೀತ್ಯಾ ಪ್ರೀತಿಮಾತ್ರಂ ತನುಯುವತಿತನೂಜಾರ್ಥಮುಖ್ಯಂ ಸ ತಸ್ಮಾ - ತ್ಪ್ರೇಯಾನಾತ್ಮಾಥ ಶೋಕಾಸ್ಪದಮಿತರದತಃ ಪ್ರೇಯ ಏತತ್ಕಥಂ ಸ್ಯಾತ್ । ಭಾರ್ಯಾದ್ಯಂ ಜೀವಿತಾರ್ಥೀ ವಿತರತಿ ಚ ವಪುಃ ಸ್ವಾತ್ಮನಃ ಶ್ರೇಯ ಇಚ್ಛಂ - ಸ್ತಸ್ಮಾದಾತ್ಮಾನಮೇವ ಪ್ರಿಯಮಧಿಕಮುಪಾಸೀತ ವಿದ್ವಾನ್ನ ಚಾನ್ಯತ್ ॥ ೯ ॥
ಯತ್ರಾಕಾಶಾವಕಾಶಃ ಕಲಯತಿ ಚ ಕಲಾಮಾತ್ರತಾ ಯತ್ರ ಕಾಲೋಯತ್ರೈವಾಶಾವಸಾನಂ ಬೃಹದಿಹ ಹಿ ವಿರಾಟ್ ಪೂರ್ವಮರ್ವಾಗಿವಾಸ್ತೇ । ಸೂತ್ರಂ ಯತ್ರಾವಿರಾಸೀನ್ಮಹದಪಿ ಮಹತಸ್ತದ್ಧಿ ಪೂರ್ಣಾಚ್ಚ ಪೂರ್ಣಂಸಂಪೂರ್ಣಾದರ್ಣವಾದೇರಪಿ ಭವತಿ ಯಥಾ ಪೂರ್ಣಮೇಕಾರ್ಣವಾಂಭಃ ॥ ೫೮ ॥
ಯತ್ರಾನಂದಾಶ್ಚ ಮೋದಾಃ ಪ್ರಮುದ ಇತಿ ಮುದಶ್ಚಾಸತೇ ಸರ್ವ ಏತೇಯತ್ರಾಪ್ತಾಃ ಸರ್ವಕಾಮಾಃ ಸ್ಯುರಖಿಲವಿರಮಾತ್ಕೇವಲೀಭಾವ ಆಸ್ತೇ । ಮಾಂ ತತ್ರಾನಂದಸಾಂದ್ರೇ ಕೃಧಿ ಚಿರಮಮೃತಂ ಸೋಮ ಪೀಯೂಷಪೂರ್ಣಾಂಧಾರಾಮಿಂದ್ರಾಯ ದೇಹೀತ್ಯಪಿ ನಿಗಮಗಿರೋ ಭ್ರೂಯುಗಾಂತರ್ಗತಾಯ ॥ ೭೨ ॥
ಯದ್ವಚ್ಛ್ರೀಖಂಡವೃಕ್ಷಪ್ರಸೃತಪರಿಮಲೇನಾಭಿತೋಽನ್ಯೇಽಪಿ ವೃಕ್ಷಾಃಶಶ್ವತ್ಸೌಗಂಧ್ಯಭಾಜೋಽಪ್ಯತನುತನುಭೃತಾಂ ತಾಪಮುನ್ಮೂಲಯಂತಿ । ಆಚಾರ್ಯಾಲ್ಲಬ್ಧಬೋಧಾ ಅಪಿ ವಿಧಿವಶತಃ ಸಂನಿಧೌ ಸಂಸ್ಥಿತಾನಾಂತ್ರೇಧಾ ತಾಪಂ ಚ ಪಾಪಂ ಸಕರುಣಹೃದಯಾಃ ಸ್ವೋಕ್ತಿಭಿಃ ಕ್ಷಾಲಯಂತಿ ॥ ೨ ॥
ಯದ್ವತ್ಪೀಯೂಷರಶ್ಮೌ ದಿನಕರಕಿರಣೈರ್ಬಿಂಬಿತೈರೇತಿ ಸಾಂದ್ರಂನಾಶಂ ನೈಶಂ ತಮಿಸ್ರಂ ಗೃಹಗತಮಥವಾ ಮೂರ್ಛಿತೈಃ ಕಾಂಸ್ಯಪಾತ್ರೇ । ತದ್ವದ್ಬುದ್ಧೌ ಪರಾತ್ಮದ್ಯುತಿಭಿರನುಪದಂ ಬಿಂಬಿತಾಭಿಃ ಸಮಂತಾ - ದ್ಭಾಸಂತೇ ಹೀಂದ್ರಿಯಾಸ್ಯಪ್ರಸೃತಿಭಿರನಿಶಂ ರೂಪಮುಖ್ಯಾಃ ಪದಾರ್ಥಾಃ ॥ ೫೩ ॥
ಯದ್ವತ್ಸೌಖ್ಯಂ ರತಾಂತೇ ನಿಮಿಷಮಿಹ ಮನಸ್ಯೇಕತಾನೇ ರಸೇ ಸ್ಯಾ - ತ್ಸ್ಥೈರ್ಯಂ ಯಾವತ್ಸುಷುಪ್ತೌ ಸುಖಮನತಿಶಯಂ ತಾವದೇವಾಥ ಮುಕ್ತೌ । ನಿತ್ಯಾನಂದಃ ಪ್ರಶಾಂತೇ ಹೃದಿ ತದಿಹ ಸುಖಸ್ಥೈರ್ಯಯೋಃ ಸಾಹಚರ್ಯಂನಿತ್ಯಾನಂದಸ್ಯ ಮಾತ್ರಾ ವಿಷಯಸುಖಮಿದಂ ಯುಜ್ಯತೇ ತೇನ ವಕ್ತುಮ್ ॥ ೭೪ ॥
ಯಸ್ಮಾದ್ಯಾವತ್ಪ್ರಿಯಂ ಸ್ಯಾದಿಹ ಹಿ ವಿಷಯತಸ್ತಾವದಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಿಯತ್ವಂಯಾವದ್ದುಃಖಂ ಚ ಯಸ್ಮಾದ್ಭವತಿ ಖಲು ತತಸ್ತಾವದೇವಾಪ್ರಿಯತ್ವಮ್ । ನೈಕಸ್ಮಿನ್ಸರ್ವಕಾಲೇಽಸ್ತ್ಯುಭಯಮಪಿ ಕದಾಪ್ಯಪ್ರಿಯೋಽಪಿ ಪ್ರಿಯಃ ಸ್ಯಾ - ತ್ಪ್ರೇಯಾನಪ್ಯಪ್ರಿಯೋ ವಾ ಸತತಮಪಿ ತತಃ ಪ್ರೇಯ ಆತ್ಮಾಖ್ಯವಸ್ತು ॥ ೧೦ ॥
ಯಾವಾನ್ಪಿಂಡೋ ಗುಡಸ್ಯ ಸ್ಫುರತಿ ಮಧುರಿಮೈವಾಸ್ತಿ ಸರ್ವೋಽಪಿ ತಾವಾ - ನ್ಯಾವಾನ್ಕರ್ಪೂರಪಿಂಡಃ ಪರಿಣಮತಿ ಸದಾಮೋದ ಏವಾತ್ರ ತಾವಾನ್ । ವಿಶ್ವಂ ಯಾವದ್ವಿಭಾತಿ ದ್ರುಮನಗನಗರಾರಾಮಚೈತ್ಯಾಭಿರಾಮಂತಾವಚ್ಚೈತನ್ಯಮೇಕಂ ಪ್ರವಿಕಸತಿ ಯತೋಽಂತೇ ತದಾತ್ಮಾವಶೇಷಮ್ ॥ ೬೨ ॥
ಯೋ ಯೋ ದೃಗ್ಗೋಚರೋಽರ್ಥೋ ಭವತಿ ಸ ಸ ತದಾ ತದ್ಗತಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಾ - ವಿಜ್ಞಾನೋತ್ಪದ್ಯಮಾನಃ ಸ್ಫುರತಿ ನನು ಯಥಾ ಶುಕ್ತಿಕಾಜ್ಞಾನಹೇತುಃ । ರೌಪ್ಯಾಭಾಸೋ ಮೃಷೈವ ಸ್ಫುರತಿ ಚ ಕಿರಣಾಜ್ಞಾನತೋಽಂಭೋ ಭುಜಂಗೋರಜ್ಜ್ವಜ್ಞಾನಾನ್ನಿಮೇಷಂ ಸುಖಭಯಕೃದತೋ ದೃಷ್ಟಿಸೃಷ್ಟಂ ಕಿಲೇದಮ್ ॥ ೮೧ ॥
ರಕ್ಷನ್ಪ್ರಾಣೈಃ ಕುಲಾಯಂ ನಿಜಶಯನಗತಂ ಶ್ವಾಸಮಾತ್ರಾವಶೇಷೈ - ರ್ಮಾ ಭೂತ್ತತ್ಪ್ರೇತಕಲ್ಪಾಕೃತಿಕಮಿತಿ ಪುನಃ ಸಾರಮೇಯಾದಿಭಕ್ಷ್ಯಮ್ । ಸ್ವಪ್ನೇ ಸ್ವೀಯಪ್ರಭಾವಾತ್ಸೃಜತಿ ಹಯರಥಾನ್ನಿಮ್ನಗಾಃ ಪಲ್ವಲಾನಿಕ್ರೀಡಾಸ್ಥಾನಾನ್ಯನೇಕಾನ್ಯಪಿ ಸುಹೃದಬಲಾಪುತ್ರಮಿತ್ರಾನುಕಾರಾನ್ ॥ ೭೯ ॥
ರಜ್ಜ್ವಜ್ಞಾನಾದ್ಭುಜಂಗಸ್ತದುಪರಿ ಸಹಸಾ ಭಾತಿ ಮಂದಾಂಧಕಾರೇಸ್ವಾತ್ಮಾಜ್ಞಾನಾತ್ತಥಾಸೌ ಭೃಶಮಸುಖಮಭೂದಾತ್ಮನೋ ಜೀವಭಾವಃ । ಆಪ್ತೋಕ್ತ್ಯಾಹಿಭ್ರಮಾಂತೇ ಸ ಚ ಖಲು ವಿದಿತಾ ರಜ್ಜುರೇಕಾ ತಥಾಹಂಕೂಟಸ್ಥೋ ನೈವ ಜೀವೋ ನಿಜಗುರುವಚಸಾ ಸಾಕ್ಷಿಭೂತಃ ಶಿವೋಽಹಮ್ ॥ ೯೪ ॥
ರೂಪಂ ರೂಪಂ ಪ್ರತೀದಂ ಪ್ರತಿಫಲನವಶಾತ್ಪ್ರಾತಿರೂಪ್ಯಂ ಪ್ರಪೇದೇಹ್ಯೇಕೋ ದ್ರಷ್ಟಾ ದ್ವಿತೀಯೋ ಭವತಿ ಚ ಸಲಿಲೇ ಸರ್ವತೋಽನಂತರೂಪಃ । ಇಂದ್ರೋ ಮಾಯಾಭಿರಾಸ್ತೇ ಶ್ರುತಿರಿತಿ ವದತಿ ವ್ಯಾಪಕಂ ಬ್ರಹ್ಮ ತಸ್ಮಾ - ಜ್ಜೀವತ್ವಂ ಯಾತ್ಯಕಸ್ಮಾದತಿವಿಮಲತರೇ ಬಿಂಬಿತಂ ಬುದ್ಧ್ಯುಪಾಧೌ ॥ ೫೦ ॥
ಲೋಕೇ ಭೋಜಃ ಸ ಏವಾರ್ಪಯತಿ ಗೃಹಗತಾಯಾರ್ಥಿನೇಽನ್ನಂ ಕೃಶಾಯಯಸ್ತಸ್ಮೈ ಪೂರ್ಣಮನ್ನಂ ಭವತಿ ಮಖವಿಧೌ ಜಾಯತೇಽಜಾತಶತ್ರುಃ । ಸಖ್ಯೇ ನಾನ್ನಾರ್ಥಿನೇ ಯೋಽರ್ಪಯತಿ ನ ಸ ಸಖಾ ಸೇವಮಾನಾಯ ನಿತ್ಯಂಸಂಸಕ್ತಾಯಾನ್ನಮಸ್ಮಾದ್ವಿಮುಖ ಇವ ಪರಾವೃತ್ತಿಮಿಚ್ಛೇತ್ಕದರ್ಯಾತ್ ॥ ೨೧ ॥
ವಾದ್ಯಾನ್ನಾದಾನುಭೂತಿರ್ಯದಪಿ ತದಪಿ ಸಾ ನೂನಮಾಘಾತಗಮ್ಯಾವಾದ್ಯಾಘಾತಧ್ವನೀನಾಂ ನ ಪೃಥಗನುಭವಃ ಕಿಂ ತು ತತ್ಸಾಹಚರ್ಯಾತ್ । ಮಾಯೋಪಾದಾನಮೇತತ್ಸಹಚರಿತಮಿವ ಬ್ರಹ್ಮಣಾಭಾತಿ ತದ್ವ - ತ್ತಸ್ಮಿನ್ಪ್ರತ್ಯಕ್ಪ್ರತೀತೇ ನ ಕಿಮಪಿ ವಿಷಯೀಭಾವಮಾಪ್ನೋತಿ ಯಸ್ಮಾತ್ ॥ ೬೩ ॥
ವಿಶ್ವಂ ನೇತಿ ಪ್ರಮಾಣಾದ್ವಿಗಲಿತಜಗದಾಕಾರಭಾನಸ್ತ್ಯಜೇದ್ವೈಪೀತ್ವಾ ಯದ್ವತ್ಫಲಾಂಭಸ್ತ್ಯಜತಿ ಚ ಸುತರಾಂ ತತ್ಫಲಂ ಸೌರಭಾಢ್ಯಮ್ । ಸಮ್ಯಕ್ಸಚ್ಚಿದ್ಘನೈಕಾಮೃತಸುಖಕಬಲಾಸ್ವಾದಪೂರ್ಣೋ ಹೃದಾಸೌಜ್ಞಾತ್ವಾ ನಿಃಸಾರಮೇವಂ ಜಗದಖಿಲಮಿದಂ ಸ್ವಪ್ರಭಃ ಶಾಂತಚಿತ್ತಃ ॥ ೯೮ ॥
ವೃಕ್ಷಚ್ಛೇದೇ ಕುಠಾರಃ ಪ್ರಭವತಿ ಯದಪಿ ಪ್ರಾಣಿನೋದ್ಯಸ್ತಥಾಪಿಪ್ರಾಯೋಽನ್ನಂ ತೃಪ್ತಿಹೇತುಸ್ತದಪಿ ನಿಗದಿತಂ ಕಾರಣಂ ಭೋಕ್ತೃಯತ್ನಃ । ಪ್ರಾಚೀನಂ ಕರ್ಮ ತದ್ವದ್ವಿಷಮಸಮಫಲಪ್ರಾಪ್ತಿಹೇತುಸ್ತಥಾಪಿಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಂ ನಶ್ವರೇಽಸ್ಮಿನ್ನ ಹಿ ಖಲು ಘಟತೇ ಪ್ರೇರಕೋಽಸ್ಯಾಂತರಾತ್ಮಾ ॥ ೮೪ ॥
ವೈರಾಜವ್ಯಷ್ಟಿರೂಪಂ ಜಗದಖಿಲಮಿದಂ ನಾಮರೂಪಾತ್ಮಕಂ ಸ್ಯಾ - ದಂತಃಸ್ಥಪ್ರಾಣಮುಖ್ಯಾತ್ಪ್ರಚಲತಿ ಚ ಪುನರ್ವೇತ್ತಿ ಸರ್ವಾನ್ಪದಾರ್ಥಾನ್ । ನಾಯಂ ಕರ್ತಾ ನ ಭೋಕ್ತಾ ಸವಿತೃವದಿತಿ ಯೋ ಜ್ಞಾನವಿಜ್ಞಾನಪೂರ್ಣಃಸಾಕ್ಷಾದಿತ್ಥಂ ವಿಜಾನನ್ವ್ಯವಹರತಿ ಪರಾತ್ಮಾನುಸಂಧಾನಪೂರ್ವಮ್ ॥ ೧೩ ॥
ವ್ಯಾಪಾರಂ ದೇಹಸಂಸ್ಥಃ ಪ್ರತಿವಪುರಖಿಲಂ ಪಂಚವೃತ್ತ್ಯಾತ್ಮಕೋಽಸೌಪ್ರಾಣಃ ಸರ್ವೇಂದ್ರಿಯಾಣಾಮಧಿಪತಿರನಿಶಂ ಸತ್ತಯಾ ನಿರ್ವಿವಾದಮ್ । ಯಸ್ಯೇತ್ಥಂ ಚಿದ್ಘನಸ್ಯ ಸ್ಫುಟಮಿಹ ಕುರುತೇ ಸೋಽಸ್ಮಿ ಸರ್ವಸ್ಯ ಸಾಕ್ಷೀಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಪ್ರಾಣ ಏಷೋಽಪ್ಯಖಿಲತನುಭೃತಾಂ ಚಕ್ಷುಷಶ್ಚಕ್ಷುರೇಷಃ ॥ ೮೯ ॥
ಶಕ್ತ್ಯಾ ನಿರ್ಮೋಕತಃ ಸ್ವಾದ್ಬಹಿರಹಿರಿವ ಯಃ ಪ್ರವ್ರಜನ್ಸ್ವೀಯಗೇಹಾ - ಚ್ಛಾಯಾಂ ಮಾರ್ಗದ್ರುಮೋತ್ಥಾಂ ಪಥಿಕ ಇವ ಮನಾಕ್ಸಂಶ್ರಯೇದ್ದೇಹಸಂಸ್ಥಾಮ್ । ಕ್ಷುತ್ಪರ್ಯಾಪ್ತಂ ತರುಭ್ಯಃ ಪತಿತಫಲಮಯಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯೇದ್ಭೈಕ್ಷಮನ್ನಂಸ್ವಾತ್ಮಾರಾಮಂ ಪ್ರವೇಷ್ಟುಂ ಸ ಖಲು ಸುಖಮಯಂ ಪ್ರವ್ರಜೇದ್ದೇಹತೋಽಪಿ ॥ ೧೭ ॥
ಶ್ರಾಂತಂ ಸ್ವಾಂತಂ ಸ ಬಾಹ್ಯವ್ಯವಹೃತಿಭಿರಿದಂ ತಾಃ ಸಮಾಕೃಷ್ಯ ಸರ್ವಾ - ಸ್ತತ್ತತ್ಸಂಸ್ಕಾರಯುಕ್ತಂ ಹ್ಯುಪರಮತಿ ಪರಾವೃತ್ತಮಿಚ್ಛನ್ನಿದಾನಮ್ । ಸ್ವಾಪ್ನಾನ್ಸಂಸ್ಕಾರಜಾತಪ್ರಜನಿತವಿಷಯಾನ್ಸ್ವಾಪ್ನದೇಹೇಽನುಭೂತಾ - ನ್ಪ್ರೋಜ್ಝ್ಯಾಂತಃ ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮಪ್ರವಣಮಿದಮಗಾದ್ಭೂರಿ ವಿಶ್ರಾಮಮಸ್ಮಿನ್ ॥ ೭೫ ॥
ಶ್ರೇಯಃ ಪ್ರೇಯಶ್ಚ ಲೋಕೇ ದ್ವಿವಿಧಮಭಿಹಿತಂ ಕಾಮ್ಯಮಾತ್ಯಂತಿಕಂ ಚಕಾಮ್ಯಂ ದುಃಖೈಕಬೀಜಂ ಕ್ಷಣಲವವಿರಸಂ ತಚ್ಚಿಕೀರ್ಷಂತಿ ಮಂದಾಃ । ಬ್ರಹ್ಮೈವಾತ್ಯಂತಿಕಂ ಯನ್ನಿರತಿಶಯಸುಖಸ್ಯಾಸ್ಪದಂ ಸಂಶ್ರಯಂತೇತತ್ತ್ವಜ್ಞಾಸ್ತಚ್ಚ ಕಾಠೋಪನಿಷದಭಿಹಿತಂ ಷಡ್ವಿಧಾಯಾಂ ಚ ವಲ್ಲ್ಯಾಮ್ ॥ ೧೧ ॥
ಸಂಧೌ ಜಾಗ್ರತ್ಸುಷುಪ್ತ್ಯೋರನುಭವವಿದಿತಾ ಸ್ವಾಪ್ನ್ಯವಸ್ಥಾ ದ್ವಿತೀಯಾತತ್ರಾತ್ಮಜ್ಯೋತಿರಾಸ್ತೇ ಪುರುಷ ಇಹ ಸಮಾಕೃಷ್ಯ ಸರ್ವೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ । ಸಂವೇಷ್ಯ ಸ್ಥೂಲದೇಹಂ ಸಮುಚಿತಶಯನೇ ಸ್ವೀಯಭಾಸಾಂತರಾತ್ಮಾಪಶ್ಯನ್ಸಂಸ್ಕಾರರೂಪಾನಭಿಮತವಿಷಯಾನ್ಯಾತಿ ಕುತ್ರಾಪಿ ತದ್ವತ್ ॥ ೭೮ ॥
ಸರ್ವಾನುನ್ಮೂಲ್ಯ ಕಾಮಾನ್ಹೃದಿ ಕೃತನಿಲಯಾನ್ಕ್ಷಿಪ್ತಶಂಕೂನಿವೋಚ್ಚೈ - ರ್ದೀರ್ಯದ್ದೇಹಾಭಿಮಾನಸ್ತ್ಯಜತಿ ಚಪಲತಾಮಾತ್ಮದತ್ತಾವಧಾನಃ । ಯಾತ್ಯೂರ್ಧ್ವಸ್ಥಾನಮುಚ್ಚೈಃ ಕೃತಸುಕೃತಭರೋ ನಾಡಿಕಾಭಿರ್ವಿಚಿತ್ರಂನೀಲಶ್ವೇತಾರುಣಾಭಿಃ ಸ್ರವದಮೃತಭರಂ ಗೃಹ್ಯಮಾಣಾತ್ಮಸೌಖ್ಯಃ ॥ ೪೩ ॥
ಸರ್ವೇ ನಂದಂತಿ ಜೀವಾ ಅಧಿಗತಯಶಸಾ ಗೃಹ್ಣತಾ ಚಕ್ಷುರಾದೀ - ನಂತಃ ಸರ್ವೋಪಕರ್ತ್ರಾ ಬಹಿರಪಿ ಚ ಸುಷುಪ್ತೌ ಯಥಾ ತುಲ್ಯಸಂಸ್ಥಾಃ । ಏತೇಷಾಂ ಕಿಲ್ಬಿಷಸ್ಪೃಗ್ಜಠರಭೃತಿಕೃತೇ ಯೋ ಬಹಿರ್ವೃತ್ತಿರಾಸ್ತೇತ್ವಕ್ಚಕ್ಷುಃಶ್ರೋತ್ರನಾಸಾರಸನವಶಮಿತೋ ಯಾತಿ ಶೋಕಂ ಚ ಮೋಹಮ್ ॥ ೬೬ ॥
ಸೂರ್ಯಾದ್ಯೈರರ್ಥಭಾನಂ ನ ಹಿ ಭವತಿ ಪುನಃ ಕೇವಲೈರ್ನಾತ್ರ ಚಿತ್ರಂಸೂರ್ಯಾತ್ಸೂರ್ಯಪ್ರತೀತಿರ್ನ ಭವತಿ ಸಹಸಾ ನಾಪಿ ಚಂದ್ರಸ್ಯ ಚಂದ್ರಾತ್ । ಅಗ್ನೇರಗ್ನೇಶ್ಚ ಕಿಂ ತು ಸ್ಫುರತಿ ರವಿಮುಖಂ ಚಕ್ಷುಷಶ್ಚಿತ್ಪ್ರಯುಕ್ತಾ - ದಾತ್ಮಜ್ಯೋತಿಸ್ತತೋಽಯಂ ಪುರುಷ ಇಹ ಮಹೋ ದೇವತಾನಾಂ ಚ ಚಿತ್ರಮ್ ॥ ೮೭ ॥
ಸ್ಮೃತ್ಯಾ ಲೋಕೇಷು ವರ್ಣಾಶ್ರಮವಿಹಿತಮದೋ ನಿತ್ಯಕಾಮ್ಯಾದಿ ಕರ್ಮಸರ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಾರ್ಪಣಂ ಸ್ಯಾದಿತಿ ನಿಗಮಗಿರಃ ಸಂಗಿರಂತೇಽತಿರಮ್ಯಮ್ । ಯನ್ನಾಸಾನೇತ್ರಜಿಹ್ವಾಕರಚರಣಶಿರಃಶ್ರೋತ್ರಸಂತರ್ಪಣೇನತುಷ್ಯೇದಂಗೀವ ಸಾಕ್ಷಾತ್ತರುರಿವ ಸಕಲೋ ಮೂಲಸಂತರ್ಪಣೇನ ॥ ೮೫ ॥
ಸ್ವಂ ಬಾಲಂ ರೋದಮಾನಂ ಚಿರತರಸಮಯಂ ಶಾಂತಿಮಾನೇತುಮಗ್ರೇದ್ರಾಕ್ಷಂ ಖಾರ್ಜೂರಮಾಮ್ರಂ ಸುಕದಲಮಥವಾ ಯೋಜಯತ್ಯಂಬಿಕಾಸ್ಯ । ತದ್ವಚ್ಚೇತೋಽತಿಮೂಢಂ ಬಹುಜನನಭವಾನ್ಮೌಢ್ಯಸಂಸ್ಕಾರಯೋಗಾ - ದ್ಬೋಧೋಪಾಯೈರನೇಕೈರವಶಮುಪನಿಷದ್ಬೋಧಯಾಮಾಸ ಸಮ್ಯಕ್ ॥ ೮ ॥
ಸ್ವಪ್ನಾವಸ್ಥಾನುಭೂತಂ ಶುಭಮಥ ವಿಷಮಂ ತನ್ಮೃಷಾ ಜಾಗರೇ ಸ್ಯಾ - ಜ್ಜಾಗ್ರತ್ಯಾಂ ಸ್ಥೂಲದೇಹವ್ಯವಹೃತಿವಿಷಯಂ ತನ್ಮೃಷಾ ಸ್ವಾಪಕಾಲೇ । ಇತ್ಥಂ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಸಿದ್ಧಾವನಿಶಮುಭಯಥಾ ಸಜ್ಜತೇ ತತ್ರ ಮೂಢಃಸತ್ಯೇ ತದ್ಭಾಸಕೇಽಸ್ಮಿನ್ನಿಹ ಹಿ ಕುತ ಇದಂ ತನ್ನ ವಿದ್ಮೋ ವಯಂ ಹಿ ॥ ೩೪ ॥
ಸ್ವಪ್ನೇ ಭೋಗಃ ಸುಖಾದೇರ್ಭವತಿ ನನು ಕುತಃ ಸಾಧನೇ ಮೂರ್ಛಮಾನೇಸ್ವಾಪ್ನಂ ದೇಹಾಂತರಂ ತದ್ವ್ಯವಹೃತಿಕುಶಲಂ ನವ್ಯಮುತ್ಪದ್ಯತೇ ಚೇತ್ । ತತ್ಸಾಮಗ್ರ್ಯಾ ಅಭಾವಾತ್ಕುತ ಇದಮುದಿತಂ ತದ್ಧಿ ಸಾಂಕಲ್ಪಿಕಂ ಚೇ - ತ್ತತ್ಕಿಂ ಸ್ವಾಪ್ನೇ ರತಾಂತೇ ವಪುಷಿ ನಿಪತಿತೇ ದೃಶ್ಯತೇ ಶುಕ್ರಮೋಕ್ಷಃ ॥ ೭೬ ॥
ಸ್ವಪ್ನೇ ಮಂತ್ರೋಪದೇಶಃ ಶ್ರವಣಪರಿಚಿತಃ ಸತ್ಯ ಏಷ ಪ್ರಬೋಧೇಸ್ವಾಪ್ನಾದೇವ ಪ್ರಸಾದಾದಭಿಲಷಿತಫಲಂ ಸತ್ಯತಾಂ ಪ್ರಾತರೇತಿ । ಸತ್ಯಪ್ರಾಪ್ತಿಸ್ತ್ವಸತ್ಯಾದಪಿ ಭವತಿ ತಥಾ ಕಿಂ ಚ ತತ್ಸ್ವಪ್ರಕಾಶಂಯೇನೇದಂ ಭಾತಿ ಸರ್ವಂ ಚರಮಚರಮಥೋಚ್ಚಾವಚಂ ದೃಶ್ಯಜಾತಮ್ ॥ ೩೮ ॥
ಸ್ವಾಜ್ಞಾನಜ್ಞಾನಹೇತೂ ಜಗದುದಯಲಯೌ ಸರ್ವಸಾಧಾರಣೌ ಸ್ತೋಜೀವೇಷ್ವಾಸ್ವರ್ಣಗರ್ಭಂ ಶ್ರುತಯ ಇತಿ ಜಗುರ್ಹೂಯತೇ ಸ್ವಪ್ರಬೋಧೇ । ವಿಶ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಬೋಧೇ ಜಗತಿ ಪುನರಿದಂ ಹೂಯತೇ ಬ್ರಹ್ಮ ಯದ್ವ - ಚ್ಛುಕ್ತೋ ರೌಪ್ಯಂ ಚ ರೌಪ್ಯೇಽಧಿಕರಣಮಥವಾ ಹೂಯತೇಽನ್ಯೋನ್ಯಮೋಹಾತ್ ॥ ೨೨ ॥
ಸ್ವಾಪ್ನಸ್ತ್ರೀಸಂಗಸೌಖ್ಯಾದಪಿ ಭೃಶಮಸತೋ ಯಾ ಚ ರೇತಶ್ಚ್ಯುತಿಃ ಸ್ಯಾ - ತ್ಸಾ ದೃಶ್ಯಾ ತದ್ವದೇತತ್ಸ್ಫುರತಿ ಜಗದಸತ್ಕಾರಣಂ ಸತ್ಯಕಲ್ಪಮ್ । ಸ್ವಪ್ನೇ ಸತ್ಯಃ ಪುಮಾನ್ಸ್ಯಾದ್ಯುವತಿರಿಹ ಮೃಷೈವಾನಯೋಃ ಸಂಯುತಿಶ್ಚಪ್ರಾತಃ ಶುಕ್ರೇಣ ವಸ್ತ್ರೋಪಹತಿರಿತಿ ಯತಃ ಕಲ್ಪನಾಮೂಲಮೇತತ್ ॥ ೩೬ ॥
ಸ್ವೀಕುರ್ವನ್ವ್ಯಾಘ್ರವೇಷಂ ಸ್ವಜಠರಭೃತಯೇ ಭೀಷಯನ್ಯಶ್ಚ ಮುಗ್ಧಾ - ನ್ಮತ್ವಾ ವ್ಯಾಘ್ರೋಽಹಮಿತ್ಥಂ ಸ ನರಪಶುಮುಖಾನ್ಬಾಧತೇ ಕಿಂ ನು ಸತ್ತ್ವಾನ್ । ಮತ್ವಾ ಸ್ತ್ರೀವೇಷಧಾರೀ ಸ್ತ್ರ್ಯಹಮಿತಿ ಕುರುತೇ ಕಿ ನಟೋ ಭರ್ತುರಿಚ್ಛಾಂತದ್ವಚ್ಛಾರೀರ ಆತ್ಮಾ ಪೃಥಗನುಭವತೋ ದೇಹತೋ ಯತ್ಸ ಸಾಕ್ಷೀ ॥ ೭ ॥
ಹೇತುಃ ಕರ್ಮೈವ ಲೋಕೇ ಸುಖತದಿತರಯೋರೇವಮಜ್ಞೋಽವಿದಿತ್ವಾಮಿತ್ರಂ ವಾ ಶತ್ರುರಿತ್ಥಂ ವ್ಯವಹರತಿ ಮೃಷಾ ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯಾರ್ತಭಾಗೌ । ಯತ್ಕರ್ಮೈವೋಚತುಃ ಪ್ರಾಗ್ಜನಕನೃಪಗೃಹೇ ಚಕ್ರತುಸ್ತತ್ಪ್ರಶಂಸಾಂವಂಶೋತ್ತಂಸೋ ಯದೂನಾಮಿತಿ ವದತಿ ನ ಕೋಽಪ್ಯತ್ರ ತಿಷ್ಠತ್ಯಕರ್ಮಾ ॥ ೮೩ ॥