माण्डूक्योपनिषद्भाष्यम् - उल्लेखाः

 

• ईशावास्योपनिषत्
  1. ‘तत्र को मोहः कः शोक एकत्वमनुपश्यतः’ (ई. उ. ७)
  2. ‘तत्र को मोहः कः शोक एकत्वमनुपश्यतः’ (ई. उ. ७)
  3. ‘यस्तु सर्वाणि भूतानि’ (ई. उ. ६)
• केनोपनिषत्
  1. ‘अन्यदेव तद्विदितादथो अविदितादधि’ (के. उ. १ । ४)
  2. ‘यद्वाचानभ्युदितं येन वागभ्युद्यते । तदेव ब्रह्म त्वं विद्धि नेदं यदिदमुपासते’ (के. उ. १ । ५)
  3. ‘यन्मनसा न मनुते येनाहुर्मनो मतम् । तदेव ब्रह्म त्वं विद्धि नेदं यदिदमुपासते’ (के. उ. १ । ५)
• काठकोपनिषत्
  1. ‘आश्चर्यो वक्ता कुशलोऽस्य लब्धा’ (क. उ. १ । २ । ७)
  2. ‘एतदालम्बनम्’ (क. उ. १ । २ । १७)
  3. ‘ओमित्येतत्’ (क. उ. १ । २ । १५)
  4. ‘नायं कुतश्चिन्न बभूव कश्चित्’ (क. उ. १ । २ । १८)
  5. ‘नेह नानास्ति किञ्चन’ (क. उ. २ । १ । ११)
  6. ‘नेह नानास्ति किञ्चन’ (क. उ. २ । १ । ११)
  7. ‘मृत्योः स मृत्युमाप्नोति य इह नानेव पश्यति’ (क. उ. २ । ४ । १०)
  8. ‘मृत्योः स मृत्युमाप्नोति’ (क. उ. २ । ४ । १०)
  9. ‘य इह नानेव पश्यति’ (क. उ. २ । १ । १०)
• प्रश्नोपनिषत्
  1. ‘अत्रैष देवः स्वप्ने महिमानमनुभवति’ (प्र. उ. ४ । ५)
  2. ‘एतद्वै सत्यकाम परं चापरं च ब्रह्म यदोङ्कारः । तस्माद्विद्वानेतेनैवायतनेनैकतरमन्वेति’ (प्र. उ. ५ । २)
  3. ‘परे देवे मनस्येकीभवति’ (प्र. उ. ४ । २)
• मुण्डकोपनिषत्
  1. ‘अक्षरात्परतः परः’ (मु. उ. २ । १ । २)
  2. ‘अप्राणो ह्यमनाः शुभ्रः अक्षरात्परतः परः’ (मु. उ. २ । १ । २)
  3. ‘ब्रह्मैवेदम्’ (मु. उ. २ । २ । १२)
  4. ‘सबाह्याभ्यन्तरो ह्यजः’ (मु. उ. २ । १ । २)
  5. ‘सबाह्याभ्यन्तरो ह्यजः’ (मु. उ. २ । १ । २)
  6. ‘सबाह्याभ्यन्तरो ह्यजः’ (मु. उ. २ । १ । २)
  7. ‘सबाह्याभ्यन्तरो ह्यजः’ (मु. उ. २ । १ । २)
  8. ‘सबाह्याभ्यन्तरो ह्यजः’ (मु. उ. २ । १ । २)
• माण्डूक्योपनिषत्
  1. ‘अजाचलम्’ (मा. का. ४ । ४५)
  2. ‘अतो वक्ष्याम्यकार्पण्यमजाति समतां गतम्’ (मा. का. ३ । २)
  3. ‘असङ्गं तेन कीर्तितम्’ (मा. का. ४ । ७२)
  4. ‘आत्मा ह्याकाशवत्’ (मा. का. ३ । ३)
  5. ‘आश्रमास्त्रिविधाः’ (मा. का. ३ । १६)
  6. ‘उपायः सोऽवतारय’ (मा. का. ३ । १५)
  7. ‘उपायः सोऽवताराय’ (मा. का. ३ । १५)
  8. ‘ज्ञाते द्वैतं न विद्यते’ (मा. का. १ । १८)
  9. ‘ज्ञाते द्वैतं न विद्यते’ (मा. का. १ । १८)
  10. ‘ज्ञाते द्वैतं न विद्यते’ (मा. का. १ । १८)
  11. ‘ज्ञानेनाकाशकल्पेन’ (मा. का. ४ । १)
  12. ‘निमित्तस्यानिमित्तत्वमिष्यते भूतदर्शनात्’ (मा. का. ४ । २५)
  13. ‘नोपचारः कथञ्चन’ (मा. का. ३ । ३६)
  14. ‘पादा मात्रा मात्राश्च पादाः’ (मा. उ. ८)
  15. ‘पुत्राज्जन्म पितुर्यथा’ (मा. का. ४ । १५)
  16. ‘प्रज्ञप्तेः सनिमित्तत्वम्’ (मा. का. ४ । २५)
  17. ‘वन्ध्यापुत्रो न तत्त्वेन मायया वापि जायते’ (मा. का. ३ । २८)
  18. ‘विषाणवच्चासम्बन्धः’ (मा. का. ४ । १६)
• तैत्तिरीयोपनिषत्
  1. ‘उदरमन्तरं कुरुते, अथ तस्य भयं भवति’ (तै. उ. २ । ७ । १)
  2. ‘ओमिति ब्रह्म’ (तै. उ. १ । ८ । १)
  3. ‘तस्माद्वा एतस्मादात्मन आकाशः सम्भूतः’ (तै. उ. २ । १ । १)
  4. ‘यतो वा इमानि भूतानि जायन्ते’ (तै. उ. ३ । १ । १)
  5. ‘यतो वाचो निवर्तन्ते’ (तै. उ. २ । ४ । १)
  6. ‘यतो वाचो निवर्तन्ते’ (तै. उ. २ । ९ । १)
  7. ‘यतो वाचो निवर्तन्ते’ (तै. उ. २ । ९ । १)
  8. ‘यतो वाचो निवर्तन्ते’ (तै. उ. २ । ९ । १)
  9. ‘विद्वान्न बिभेति कुतश्चन’ (तै. उ. २ । ९ । १)
  10. ‘सत्यं ज्ञानमनन्तं ब्रह्म’ (तै. उ. २ । १ । १)
  11. ‘सत्यं ज्ञानमनन्तं ब्रह्म’ (तै. उ. २ । १ । १)
• छान्दोग्योपनिषत्
  1. ‘आत्मैवेदं सर्वम्’ (छा. उ. ७ । २५ । २)
  2. ‘आत्मैवेदं सर्वम्’ (छा. उ. ७ । २५ । २)
  3. ‘आत्मैवेदं सर्वम्’ (छा. उ. ७ । २५ । २)
  4. ‘एकमेवाद्वितीयम्’ (छा. उ. ६ । २ । १)
  5. ‘एकमेवाद्वितीयम्’ (छा. उ. ६ । २ । १)
  6. ‘एकमेवाद्वितीयम्’ (छा. उ. ६ । २ । १)
  7. ‘एकमेवाद्वितीयम्’ (छा. उ. ६ । २ । २)
  8. ‘एकमेवाद्वितीयम्’ (छा. उ. ६ । २ । २)
  9. ‘ओङ्कार एवेदं सर्वम्’ (छा. उ. २ । २३ । ३)
  10. ‘तत्तेजोऽसृजत’ (छा. उ. ६ । २ । ३)
  11. ‘तत्त्वमसि’ (छा. उ. ६ । ८ । ७)
  12. ‘तत्त्वमसि’ (छा. उ. ६ । ८ । ७)
  13. ‘तत्त्वमसि’ (छा. उ. ६ । ८ । ७)
  14. ‘तत्सत्यं स आत्मा तत्त्वमसि’ (छा. उ. ६ । ८ । ७)
  15. ‘तत्सत्यं स आत्मा, तत्त्वमसि’ (छा. उ. ६ । ८ । ७)
  16. ‘तत्सत्यं स आत्मा’ (छा. उ. ६ । ८ । ७)
  17. ‘तदैक्षत तत्तेजोऽसृजत’ (छा. उ. ६ । २ । ३)
  18. ‘तदैक्षत. . . तत्तेजोऽसृजत’ (छा. उ. ६ । २ । ३)
  19. ‘तरति शोकमात्मवित्’ (छा. उ. ७ । १ । ३)
  20. ‘तस्य ह वा एतस्यात्मनो वैश्वानरस्य मूर्धैव सुतेजाः’ (छा. उ. ५ । १८ । २)
  21. ‘तस्य ह वा एतस्यात्मनो वैश्वानरस्य मूर्धैव सुतेजाश्चक्षुर्विश्वरूपः प्राणः पृथग्वर्त्मात्मा सन्देहो बहुलो वस्तिरेव रयिः पृथिव्येव पादौ’ (छा. उ. ५ । १८ । २)
  22. ‘प्राणबन्धनं हि सोम्य मनः’ (छा. उ. ६ । ८ । २)
  23. ‘प्राणबन्धनं हि सोम्य मनः’ (छा. उ. ६ । ८ । २)
  24. ‘प्राणो ह्येवैतान्सर्वान्संवृङ्क्ते’ (छा. उ. ४ । ३ । ३)
  25. ‘मूर्धा ते व्यपतिष्यत्’ (छा. उ. ५ । १२ । २)
  26. ‘य आत्मापहतपाप्मा’ (छा. उ. ८ । ७ । १)
  27. ‘यत्रान्योऽन्यत्पश्यत्यन्यच्छृणोत्यन्यद्विजानाति तदल्पम्’ (छा. उ. ७ । २४ । १)
  28. ‘वाचारम्भणं विकारो नामधेयं मृत्तिकेत्येव सत्यम्’ (छा. उ. ६ । १ । ४)
  29. ‘वाचारम्भणं विकारो नामधेयम्’ (छा. उ. ६ । १ । ४)
  30. ‘वाचारम्भणं विकारो नामधेयम्’ (छा. उ. ६ । १ । ४)
  31. ‘वाचारम्भणं विकारो नामधेयम्’ (छा. उ. ६ । १ । ४)
  32. ‘वाचारम्भणम्’ (छा. उ. ६ । ४ । ४)
  33. ‘स क्रतुं कुर्वीत’ (छा. उ. ३ । १४ । १)
  34. ‘सदेव सोम्य’ (छा. उ. ६ । २ । १)
• बृहदारण्यकोपनिषत्
  1. (बृ. उ. ४ । ४ । २२)
  2. (बृ. उ. ४ । ५ । १५)
  3. (बृ. उ. ४ । ५ । १५)
  4. ‘अथात आदेशो नेति नेति’ (बृ. उ. २ । ३ । ६)
  5. ‘अदृष्टो द्रष्टा’ (बृ. उ. ३ । ७ । २३)
  6. ‘अन्योऽसावन्योऽहमस्मीति न स वेद’ (बृ. उ. १ । ४ । १०)
  7. ‘अयमात्मा ब्रह्म’ (बृ. उ. २ । ५ । १९)
  8. ‘असङ्गो ह्ययं पुरुषः’ (बृ. उ. ४ । ३ । १५)
  9. ‘अस्य लोकस्य सर्वावतो मात्रामपादाय’ (बृ. उ. ४ । ३ । ९)
  10. ‘आत्मा वा अरे द्रष्टव्यः’ (बृ. उ. २ । ४ । ५)
  11. ‘आत्मेत्येवोपासीत’ (बृ. उ. १ । ४ । ७)
  12. ‘आत्मेत्येवोपासीत’ (बृ. उ. १ । ४ । ७)
  13. ‘आत्मैवेदमग्र आसीत्’ (बृ. उ. १ । ४ । १)
  14. ‘आत्मैवेदमग्र आसीत्’ (बृ. उ. १ । ४ । १)
  15. ‘इदं सर्वं यदयमात्मा’ (बृ. उ. २ । ४ । ६)
  16. ‘इदं सर्वं यदयमात्मा’ (बृ. उ. २ । ४ । ६)
  17. ‘इदं सर्वं यदयमात्मा’ (बृ. उ. २ । ४ । ६)
  18. ‘इन्द्रो मायाभिः पुरुरूप ईयते’ (बृ. उ. २ । ५ । १९)
  19. ‘इन्द्रो मायाभिः’ (बृ. उ. २ । ५ । १९)
  20. ‘इन्द्रो मायाभिः’ (बृ. उ. २ । ५ । १९)
  21. ‘इन्द्रो मायाभिः’ (बृ. उ. २ । ५ । १९)
  22. ‘इन्धो ह वै नामैष योऽयं दक्षिणेऽक्षन्पुरुषः’ (बृ. उ. ४ । २ । २)
  23. ‘एतं वै तमात्मानं विदित्वा’ (बृ. उ. ३ । ५ । १)
  24. ‘एष नित्यो महिमा ब्राह्मणस्य’ (बृ. उ. ४ । ४ । २३)
  25. ‘एषोऽस्य परम आनन्दः’ (बृ. उ. ४ । ३ । ३२)
  26. ‘द्वितीयाद्वै भयं भवति’ (बृ. उ. १ । ४ । २)
  27. ‘द्वितीयाद्वै भयं भवति’ (बृ. उ. १ । ४ । २)
  28. ‘न तत्र रथाः’ (बृ. उ. ४ । ३ । १०)
  29. ‘न तु तद्द्वितीयमस्ति’ (बृ. उ. ४ । ३ । २३)
  30. ‘न तु तद्द्वितीयमस्ति’ (बृ. उ. ४ । ३ । २३)
  31. ‘न तु तद्द्वितीयमस्ति’ (बृ. उ. ४ । ३ । २३)
  32. ‘न हि द्रष्टुदृष्टेर्विपरिलोपो विद्यते’ (बृ. उ. ४ । ३ । २३)
  33. ‘न हि द्रष्टुर्दृष्टेर्विपरिलोपो विद्यते’ (बृ. उ. ४ । ३ । २३)
  34. ‘न हि द्रष्टुर्दृष्टेर्विपरिलोपो विद्यते’ (बृ. उ. ४ । ३ । २३)
  35. ‘न हि द्रष्टुर्दृष्टेर्विपरिलोपो विद्यते’ (बृ. उ. ४ । ३ । २३)
  36. ‘न हि विज्ञातुर्विज्ञातेर्विपरिलोपो विद्यते’ (बृ. उ. ४ । ३ । ३०)
  37. ‘न हि विज्ञातुर्विज्ञातेर्विपरिलोपो विद्यते’ (बृ. उ. ४ । ३ । ३०)
  38. ‘नान्यदतोऽस्ति द्रष्टृ’ (बृ. उ. ३ । ८ । ११)
  39. ‘नेति नेति’ (बृ. उ. २ । ३ । ६)
  40. ‘नेति नेति’ (बृ. उ. ४ । ५ । ३)
  41. ‘ब्रह्मैवेदमग्र आसीत्’ (बृ. उ. १ । ४ । १०)
  42. ‘मनोमयोऽयं पुरुषः’ (बृ. उ. ५ । ६ । १)
  43. ‘यत्र त्वस्य सर्वमात्मैवाभूत्तत्केन कं पश्येत्तत्केन कं विजानीयात्’ (बृ. उ. ४ । ५ । १५)
  44. ‘यत्र त्वस्य सर्वमात्मैवाभूत्’ (बृ. उ. ४ । ५ । १५)
  45. ‘यत्र त्वस्य सर्वमात्मैवाभूत्’ (बृ. उ. ४ । ५ । १५)
  46. ‘यत्र वान्यदिव स्यात्तत्रान्योऽन्यत्पश्येदन्योऽन्यद्विजानीयात्’ (बृ. उ. ४ । ३ । ३१)
  47. ‘यत्र हि द्वैतमिव भवति’ (बृ. उ. २ । ४ । १४)
  48. ‘यत्र हि द्वैतमिव भवति’ (बृ. उ. २ । ४ । १४)
  49. ‘यत्साक्षादपरोक्षाद्ब्रह्म’ (बृ. उ. ३ । ४ । १)
  50. ‘यथाग्नेः क्षुद्रा विस्फुलिङ्गाः’ (बृ. उ. २ । १ । २०)
  51. ‘यथोर्णनाभिः. . . यथाग्नेः क्षुद्रा विस्फुलिङ्गाः’ (बृ. उ. २ । १ । २०)
  52. ‘यश्चायमस्यां पृथिव्यां तेजोमयोऽमृतमयः पुरुषो यश्चायमध्यात्मम्’ (बृ. उ. २ । ५ । १)
  53. ‘यो वा एतदक्षरं गार्ग्यविदित्वास्माल्लोकात्प्रैति स कृपणः’ (बृ. उ. ३ । ८ । १०)
  54. ‘लिङ्गं मनः’ (बृ. उ. ४ । ४ । ६)
  55. ‘विज्ञानमानन्दं ब्रह्म’ (बृ. उ. ३ । ९ । २८)
  56. ‘स एष नेति नेति’ (बृ. उ. ३ । ९ । २६)
  57. ‘स ब्राह्मणः’ (बृ. उ. ३ । ८ । १०)
• श्वेताश्वतरोपनिषत्
  1. ‘एको देवः सर्वभूतेषु गूढः’ (श्वे. उ. ६ । ११)
• श्रीमद्भगवद्गीता
  1. ‘अविभक्तं च भूतेषु विभक्तमिव च स्थितम्’ (भ. गी. १३ । १६)
  2. ‘क्षेत्रज्ञं चापि मां विद्धि सर्वक्षेत्रेषु भारत’ (भ. गी. १३ । २)
  3. ‘तद्बुद्धयस्तदात्मानस्तन्निष्ठास्तत्परायणाः’ (भ. गी. ५ । १७)
  4. ‘न सत्तन्नासदुच्यते’ (भ. गी. १३ । १२)
  5. ‘नैव तस्य कृतेनार्थः’ (भ. गी. ३ । १८)
  6. ‘मम माया दुरत्यया’ (भ. गी. ७ । १४)
  7. ‘शुनि चैव श्वपाके च’ (भ. गी. ५ । १८)
  8. ‘समं सर्वेषु भूतेषु’ (भ. गी. १३ । २७)
• अन्यत्र
  1. ‘अकारो वै सर्वा वाक्’ (ऐ. आ. २ । ३ । १९)
  2. ‘अजायमानो बहुधा विजायते’ (तै. आ. ३ । १३)
  3. ‘अन्धं तमः प्रविशन्ति ये सम्भूतिमुपासते’ (ई. मा. ९)
  4. ‘अन्धं तमः प्रविशन्ति येऽविद्यामुपासते’ (ई. मा. १२)
  5. ‘ओमित्यात्मानं युञ्जीत’ (ना. ७९)
  6. ‘तदस्येदं वाचा तन्त्या नामभिर्दामभिः सर्वं सितम् , सर्वं हीदं नामनि’ (ऐ. आ. २ । १ । ६)
  7. ‘तमः श्वभ्रनिभं दृष्टं वर्षबुद्बुदसंनिभम् । नाशप्रायं सुखाद्धीनं नाशोत्तरमभावगम्’ (मो. ध. ३०१ । ६०)
  8. ‘न ह्यनध्यात्मवित्कश्चित्क्रियाफलमुपाश्नुते’ (मनु. ६ । ८२)
  9. ‘स दाधार पृथिवीं द्याम्’ (ऋ. १० । १२१ । १)