ಪರಿಸಮಾಪ್ತಂ ಕರ್ಮ ಸಹಾಪರಬ್ರಹ್ಮವಿಷಯವಿಜ್ಞಾನೇನ । ಸೈಷಾ ಕರ್ಮಣೋ ಜ್ಞಾನಸಹಿತಸ್ಯ ಪರಾ ಗತಿರುಕ್ಥವಿಜ್ಞಾನದ್ವಾರೇಣೋಪಸಂಹೃತಾ । ಏತತ್ಸತ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪ್ರಾಣಾಖ್ಯಮ್ । ಏಷ ಏಕೋ ದೇವಃ । ಏತಸ್ಯೈವ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಸರ್ವೇ ದೇವಾ ವಿಭೂತಯಃ । ಏತಸ್ಯ ಪ್ರಾಣಸ್ಯಾತ್ಮಭಾವಂ ಗಚ್ಛನ್ ದೇವತಾ ಅಪ್ಯೇತಿ ಇತ್ಯುಕ್ತಮ್ । ಸೋಽಯಂ ದೇವತಾಪ್ಯಯಲಕ್ಷಣಃ ಪರಃ ಪುರುಷಾರ್ಥಃ । ಏಷ ಮೋಕ್ಷಃ । ಸ ಚಾಯಂ ಯಥೋಕ್ತೇನ ಜ್ಞಾನಕರ್ಮಸಮುಚ್ಚಯೇನ ಸಾಧನೇನ ಪ್ರಾಪ್ತವ್ಯೋ ನಾತಃ ಪರಮಸ್ತೀತ್ಯೇಕೇ ಪ್ರತಿಪನ್ನಾಃ । ತಾನ್ನಿರಾಚಿಕೀರ್ಷುರುತ್ತರಂ ಕೇವಲಾತ್ಮಜ್ಞಾನವಿಧಾನಾರ್ಥಮ್ ‘ಆತ್ಮಾ ವಾ ಇದಮ್’ ಇತ್ಯಾದ್ಯಾಹ । ಕಥಂ ಪುನರಕರ್ಮಸಂಬಂಧಿಕೇವಲಾತ್ಮವಿಜ್ಞಾನವಿಧಾನಾರ್ಥ ಉತ್ತರೋ ಗ್ರಂಥ ಇತಿ ಗಮ್ಯತೇ ? ಅನ್ಯಾರ್ಥಾನವಗಮಾತ್ । ತಥಾ ಚ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಾನಾಂ ದೇವತಾನಾಮಗ್ನ್ಯಾದೀನಾಂ ಸಂಸಾರಿತ್ವಂ ದರ್ಶಯಿಷ್ಯತ್ಯಶನಾಯಾದಿದೋಷವತ್ತ್ವೇನ ‘ತಮಶನಾಯಾಪಿಪಾಸಾಭ್ಯಾಮನ್ವವಾರ್ಜತ್’ (ಐ. ಉ. ೧ । ೨ । ೧) ಇತ್ಯಾದಿನಾ । ಅಶನಾಯಾದಿಮತ್ಸರ್ವಂ ಸಂಸಾರ ಏವ ಪರಸ್ಯ ತು ಬ್ರಹ್ಮಣೋಽಶನಾಯಾದ್ಯತ್ಯಯಶ್ರುತೇಃ । ಭವತ್ವೇವಂ ಕೇವಲಾತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ಮೋಕ್ಷಸಾಧನಮ್ , ನ ತ್ವತ್ರಾಕರ್ಮ್ಯೇವಾಧಿಕ್ರಿಯತೇ ; ವಿಶೇಷಾಶ್ರವಣಾತ್ । ಅಕರ್ಮಿಣ ಆಶ್ರಮ್ಯಂತರಸ್ಯೇಹಾಶ್ರವಣಾತ್ । ಕರ್ಮ ಚ ಬೃಹತೀಸಹಸ್ರಲಕ್ಷಣಂ ಪ್ರಸ್ತುತ್ಯ ಅನಂತರಮೇವಾತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರಾರಭ್ಯತೇ । ತಸ್ಮಾತ್ಕರ್ಮ್ಯೇವಾಧಿಕ್ರಿಯತೇ । ನ ಚ ಕರ್ಮಾಸಂಬಂಧ್ಯಾತ್ಮವಿಜ್ಞಾನಮ್ , ಪೂರ್ವವದಂತೇ ಉಪಸಂಹಾರಾತ್ । ಯಥಾ ಕರ್ಮಸಂಬಂಧಿನಃ ಪುರುಷಸ್ಯ ಸೂರ್ಯಾತ್ಮನಃ ಸ್ಥಾವರಜಂಗಮಾದಿಸರ್ವಪ್ರಾಣ್ಯಾತ್ಮತ್ವಮುಕ್ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಮಂತ್ರೇಣ ಚ ‘ಸೂರ್ಯ ಆತ್ಮಾ’ (ಋ. ಸಂ. ೧ । ೧೧೫ । ೧) ಇತ್ಯಾದಿನಾ, ತಥೈವ ‘ಏಷ ಬ್ರಹ್ಮೈಷ ಇಂದ್ರಃ’ (ಬೃ. ಉ. ೩ । ೧ । ೩) ಇತ್ಯಾದ್ಯುಪಕ್ರಮ್ಯ ಸರ್ವಪ್ರಾಣ್ಯಾತ್ಮತ್ವಮ್ । ‘ಯಚ್ಚ ಸ್ಥಾವರಮ್ , ಸರ್ವಂ ತತ್ಪ್ರಜ್ಞಾನೇತ್ರಮ್’ (ಬೃ. ಉ. ೩ । ೧ । ೩) ಇತ್ಯುಪಸಂಹರಿಷ್ಯತಿ । ತಥಾ ಚ ಸಂಹಿತೋಪನಿಷತ್ — ‘ಏತಂ ಹ್ಯೇವ ಬಹ್ವೃಚಾ ಮಹತ್ಯುಕ್ಥೇ ಮೀಮಾಂಸಂತೇ’ (ಐ. ಆ. ೩ । ೨ । ೩ । ೧೨) ಇತ್ಯಾದಿನಾ ಕರ್ಮಸಂಬಂಧಿತ್ವಮುಕ್ತ್ವಾ ‘ಸರ್ವೇಷು ಭೂತೇಷ್ವೇತಮೇವ ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯಾಚಕ್ಷತೇ’ ಇತ್ಯುಪಸಂಹರತಿ । ತಥಾ ತಸ್ಯೈವ ‘ಯೋಽಯಮಶರೀರಃ ಪ್ರಜ್ಞಾತ್ಮಾ’ ಇತ್ಯುಕ್ತಸ್ಯ ‘ಯಶ್ಚಾಸಾವಾದಿತ್ಯ ಏಕಮೇವ ತದಿತಿ ವಿದ್ಯಾತ್’ ಇತ್ಯೇಕತ್ವಮುಕ್ತಮ್ । ಇಹಾಪಿ ‘ಕೋಽಯಮಾತ್ಮಾ’ (ಐ. ಉ. ೩ । ೧ । ೧) ಇತ್ಯುಪಕ್ರಮ್ಯ ಪ್ರಜ್ಞಾತ್ಮತ್ವಮೇವ ‘ಪ್ರಜ್ಞಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮ’ (ಐ. ಉ. ೩ । ೧ । ೩) ಇತಿ ದರ್ಶಯಿಷ್ಯತಿ । ತಸ್ಮಾನ್ನಾಕರ್ಮಸಂಬಂಧ್ಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನಮ್ । ಪುನರುಕ್ತ್ಯಾನರ್ಥಕ್ಯಮಿತಿ ಚೇತ್ — ‘ಪ್ರಾಣೋ ವಾ ಅಹಮಸ್ಮ್ಯೃಷೇ’ ಇತ್ಯಾದಿಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ‘ಸೂರ್ಯ ಆತ್ಮಾ’ ಇತಿ ಚ ಮಂತ್ರೇಣ ನಿರ್ಧಾರಿತಸ್ಯಾತ್ಮನಃ ‘ಆತ್ಮಾ ವಾ ಇದಮ್’ ಇತ್ಯಾದಿಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ‘ಕೋಽಯಮಾತ್ಮಾ’ (ಐ. ಉ. ೩ । ೧ । ೧) ಇತಿ ಪ್ರಶ್ನಪೂರ್ವಕಂ ಪುನರ್ನಿರ್ಧಾರಣಂ ಪುನರುಕ್ತಮನರ್ಥಕಮಿತಿ ಚೇತ್ , ನ ; ತಸ್ಯೈವ ಧರ್ಮಾಂತರವಿಶೇಷನಿರ್ಧಾರಣಾರ್ಥತ್ವಾನ್ನ ಪುನರುಕ್ತತಾದೋಷಃ । ಕಥಮ್ ? ತಸ್ಯೈವ ಕರ್ಮಸಂಬಂಧಿನೋ ಜಗತ್ಸೃಷ್ಟಿಸ್ಥಿತಿಸಂಹಾರಾದಿಧರ್ಮವಿಶೇಷನಿರ್ಧಾರಣಾರ್ಥತ್ವಾತ್ ಕೇವಲೋಪಾಸ್ತ್ಯರ್ಥತ್ವಾದ್ವಾ ; ಅಥವಾ, ಆತ್ಮೇತ್ಯಾದಿಃ ಪರೋ ಗ್ರಂಥಸಂದರ್ಭಃ ಆತ್ಮನಃ ಕರ್ಮಿಣಃ ಕರ್ಮಣೋಽನ್ಯತ್ರೋಪಾಸನಾಪ್ರಾಪ್ತೌ ಕರ್ಮಪ್ರಸ್ತಾವೇಽವಿಹಿತತ್ವಾದ್ವಾ ಕೇವಲೋಽಪ್ಯಾತ್ಮೋಪಾಸ್ಯ ಇತ್ಯೇವಮರ್ಥಃ । ಭೇದಾಭೇದೋಪಾಸ್ಯತ್ವಾಚ್ಚ ‘ಏಕ ಏವಾತ್ಮಾ’ ಕರ್ಮವಿಷಯೇ ಭೇದದೃಷ್ಟಿಭಾಕ್ । ಸ ಏವಾಕರ್ಮಕಾಲೇ ಅಭೇದೇನಾಪ್ಯುಪಾಸ್ಯ ಇತ್ಯೇವಮಪುನರುಕ್ತತಾ ॥

‘ವಿದ್ಯಾಂ ಚಾವಿದ್ಯಾಂ ಚ ಯಸ್ತದ್ವೇದೋಭಯಂ ಸಹ । ಅವಿದ್ಯಯಾ ಮೃತ್ಯುಂ ತೀರ್ತ್ವಾ ವಿದ್ಯಯಾಮೃತಮಶ್ನುತೇ’ (ಈ. ಉ. ೧೧) ಇತಿ ‘ಕುರ್ವನ್ನೇವೇಹ ಕರ್ಮಾಣಿ ಜಿಜೀವಿಷೇಚ್ಛತಂ ಸಮಾಃ’ (ಈ. ಉ. ೨) ಇತಿ ಚ ವಾಜಿನಾಮ್ । ನ ಚ ವರ್ಷಶತಾತ್ಪರಮಾಯುರ್ಮರ್ತ್ಯಾನಾಮ್ , ಯೇನ ಕರ್ಮಪರಿತ್ಯಾಗೇನ ಆತ್ಮಾನಮುಪಾಸೀತ । ದರ್ಶಿತಂ ಚ ‘ತಾವಂತಿ ಪುರುಷಾಯುಷೋಽಹ್ನಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಭವಂತಿ’ ಇತಿ । ವರ್ಷಶತಂ ಚಾಯುಃ ಕರ್ಮಣೈವ ವ್ಯಾಪ್ತಮ್ । ದರ್ಶಿತಶ್ಚ ಮಂತ್ರಃ ‘ಕುರ್ವನ್ನೇವೇಹ ಕರ್ಮಾಣಿ’ ಇತ್ಯಾದಿಃ ; ತಥಾ ‘ಯಾವಜ್ಜೀವಮಗ್ನಿಹೋತ್ರಂ ಜುಹೋತಿ’ ‘ಯಾವಜ್ಜೀವಂ ದರ್ಶಪೂರ್ಣಮಾಸಾಭ್ಯಾಂ ಯಜೇತ’ ಇತ್ಯಾದ್ಯಾಶ್ಚ ; ‘ತಂ ಯಜ್ಞಪಾತ್ರೈರ್ದಹಂತಿ’ ಇತಿ ಚ । ಋಣತ್ರಯಶ್ರುತೇಶ್ಚ । ತತ್ರ ಹಿ ಪಾರಿವ್ರಾಜ್ಯಾದಿಶಾಸ್ತ್ರಮ್ ‘ವ್ಯುತ್ಥಾಯಾಥ ಭಿಕ್ಷಾಚರ್ಯಂ ಚರಂತಿ’ (ಬೃ. ಉ. ೩ । ೫ । ೧)(ಬೃ. ಉ. ೪ । ೪ । ೨೨) ಇತ್ಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನಸ್ತುತಿ - ಪರೋಽರ್ಥವಾದೋಽನಧಿಕೃತಾರ್ಥೋ ವಾ । ನ, ಪರಮಾರ್ಥಾತ್ಮವಿಜ್ಞಾನೇ ಫಲಾದರ್ಶನೇ ಕ್ರಿಯಾನುಪಪತ್ತೇಃ — ಯದುಕ್ತಂ ಕರ್ಮಿಣ ಏವ ಚಾತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ಕರ್ಮಸಂಬಂಧಿ ಚೇತ್ಯಾದಿ, ತನ್ನ ; ಪರಂ ಹ್ಯಾಪ್ತಕಾಮಂ ಸರ್ವಸಂಸಾರದೋಷವರ್ಜಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಹಮಸ್ಮೀತ್ಯಾತ್ಮತ್ವೇನ ವಿಜ್ಞಾನೇ, ಕೃತೇನ ಕರ್ತವ್ಯೇನ ವಾ ಪ್ರಯೋಜನಮಾತ್ಮನೋಽಪಶ್ಯತಃ ಫಲಾದರ್ಶನೇ ಕ್ರಿಯಾ ನೋಪಪದ್ಯತೇ । ಫಲಾದರ್ಶನೇಽಪಿ ನಿಯುಕ್ತತ್ವಾತ್ಕರೋತೀತಿ ಚೇತ್ , ನ ; ನಿಯೋಗಾವಿಷಯಾತ್ಮದರ್ಶನಾತ್ । ಇಷ್ಟಯೋಗಮನಿಷ್ಟವಿಯೋಗಂ ವಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಯೋಜನಂ ಪಶ್ಯಂಸ್ತದುಪಾಯಾರ್ಥೀ ಯೋ ಭವತಿ, ಸ ನಿಯೋಗಸ್ಯ ವಿಷಯೋ ದೃಷ್ಟೋ ಲೋಕೇ, ನ ತು ತದ್ವಿಪರೀತನಿಯೋಗಾವಿಷಯಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮತ್ವದರ್ಶೀ । ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮತ್ವದರ್ಶ್ಯಪಿ ಸಂಶ್ಚೇನ್ನಿಯುಜ್ಯೇತ, ನಿಯೋಗಾವಿಷಯೋಽಪಿ ಸನ್ನ ಕಶ್ಚಿನ್ನ ನಿಯುಕ್ತ ಇತಿ ಸರ್ವಂ ಕರ್ಮ ಸರ್ವೇಣ ಸರ್ವದಾ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ । ತಚ್ಚಾನಿಷ್ಟಮ್ । ನ ಚ ಸ ನಿಯೋಕ್ತುಂ ಶಕ್ಯತೇ ಕೇನಚಿತ್ । ಆಮ್ನಾಯಸ್ಯಾಪಿ ತತ್ಪ್ರಭವತ್ವಾತ್ । ನ ಹಿ ಸ್ವವಿಜ್ಞಾನೋತ್ಥೇನ ವಚಸಾ ಸ್ವಯಂ ನಿಯುಜ್ಯತೇ । ನಾಪಿ ಬಹುವಿತ್ಸ್ವಾಮೀ ಅವಿವೇಕಿನಾ ಭೃತ್ಯೇನ । ಆಮ್ನಾಯಸ್ಯ ನಿತ್ಯತ್ವೇ ಸತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾತ್ಸರ್ವಾನ್ಪ್ರತಿ ನಿಯೋಕ್ತೃತ್ವಸಾಮರ್ಥ್ಯಮಿತಿ ಚೇತ್ , ನ ; ಉಕ್ತದೋಷಾತ್ । ತಥಾಪಿ ಸರ್ವೇಣ ಸರ್ವದಾ ಸರ್ವಮವಿಶಿಷ್ಟಂ ಕರ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯಮಿತ್ಯುಕ್ತೋ ದೋಷೋಽಪ್ಯಪರಿಹಾರ್ಯ ಏವ । ತದಪಿ ಶಾಸ್ತ್ರೇಣೈವ ವಿಧೀಯತ ಇತಿ ಚೇತ್ — ಯಥಾ ಕರ್ಮಕರ್ತವ್ಯತಾ ಶಾಸ್ತ್ರೇಣ ಕೃತಾ, ತಥಾ ತದಪ್ಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ತಸ್ಯೈವ ಕರ್ಮಿಣಃ ಶಾಸ್ತ್ರೇಣ ವಿಧೀಯತ ಇತಿ ಚೇತ್ , ನ ; ವಿರುದ್ಧಾರ್ಥಬೋಧಕತ್ವಾನುಪಪತ್ತೇಃ । ನ ಹ್ಯೇಕಸ್ಮಿನ್ಕೃತಾಕೃತಸಂಬಂಧಿತ್ವಂ ತದ್ವಿಪರೀತತ್ವಂ ಚ ಬೋಧಯಿತುಂ ಶಕ್ಯಮ್ । ಶೀತೋಷ್ಣತ್ವಮಿವಾಗ್ನೇಃ । ನ ಚೇಷ್ಟಯೋಗಚಿಕೀರ್ಷಾ ಆತ್ಮನೋಽನಿಷ್ಟವಿಯೋಗಚಿಕೀರ್ಷಾ ಚ ಶಾಸ್ತ್ರಕೃತಾ, ಸರ್ವಪ್ರಾಣಿನಾಂ ತದ್ದರ್ಶನಾತ್ । ಶಾಸ್ತ್ರಕೃತಂ ಚೇತ್ , ತದುಭಯಂ ಗೋಪಾಲಾದೀನಾಂ ನ ದೃಶ್ಯೇತ, ಅಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞತ್ವಾತ್ತೇಷಾಮ್ । ಯದ್ಧಿ ಸ್ವತೋಽಪ್ರಾಪ್ತಮ್ , ತಚ್ಛಾಸ್ತ್ರೇಣ ಬೋಧಯಿತವ್ಯಮ್ । ತಚ್ಚೇತ್ಕೃತಕರ್ತವ್ಯತಾವಿರೋಧ್ಯಾತ್ಮಜ್ಞಾನಂ ಶಾಸ್ತ್ರೇಣ ಕೃತಮ್ , ಕಥಂ ತದ್ವಿರುದ್ಧಾಂ ಕರ್ತವ್ಯತಾಂ ಪುನರುತ್ಪಾದಯೇತ್ ಶೀತತಾಮಿವಾಗ್ನೌ, ತಮ ಇವ ಚ ಭಾನೌ ? ನ ಬೋಧಯತ್ಯೇವೇತಿ ಚೇತ್ , ನ ; ‘ಸ ಮ ಆತ್ಮೇತಿ ವಿದ್ಯಾತ್’ (ಕೌ. ಉ. ೩ । ೯) ‘ಪ್ರಜ್ಞಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮ’ (ಐ. ಉ. ೩ । ೧ । ೩) ಇತಿ ಚೋಪಸಂಹಾರಾತ್ । ‘ತದಾತ್ಮಾನಮೇವಾವೇತ್’ (ಬೃ. ಉ. ೧ । ೪ । ೯) ‘ತತ್ತ್ವಮಸಿ’ (ಛಾ. ಉ. ೬ । ೮ । ೭) ಇತ್ಯೇವಮಾದಿವಾಕ್ಯಾನಾಂ ತತ್ಪರತ್ವಾತ್ । ಉತ್ಪನ್ನಸ್ಯ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮವಿಜ್ಞಾನಸ್ಯಾಬಾಧ್ಯಮಾನತ್ವಾನ್ನಾನುತ್ಪನ್ನಂ ಭ್ರಾಂತಂ ವಾ ಇತಿ ಶಕ್ಯಂ ವಕ್ತುಮ್ । ತ್ಯಾಗೇಽಪಿ ಪ್ರಯೋಜನಾಭಾವಸ್ಯ ತುಲ್ಯತ್ವಮಿತಿ ಚೇತ್ ‘ನಾಕೃತೇನೇಹ ಕಶ್ಚನ’ (ಭ. ಗೀ. ೩ । ೧೮) ಇತಿ ಸ್ಮೃತೇಃ — ಯ ಆಹುರ್ವಿದಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮ ವ್ಯುತ್ಥಾನಮೇವ ಕುರ್ಯಾದಿತಿ, ತೇಷಾಮಪ್ಯೇಷ ಸಮಾನೋ ದೋಷಃ ಪ್ರಯೋಜನಾಭಾವ ಇತಿ ಚೇತ್ , ನ ; ಅಕ್ರಿಯಾಮಾತ್ರತ್ವಾದ್ವ್ಯುತ್ಥಾನಸ್ಯ । ಅವಿದ್ಯಾನಿಮಿತ್ತೋ ಹಿ ಪ್ರಯೋಜನಸ್ಯ ಭಾವಃ, ನ ವಸ್ತುಧರ್ಮಃ, ಸರ್ವಪ್ರಾಣಿನಾಂ ತದ್ದರ್ಶನಾತ್ , ಪ್ರಯೋಜನತೃಷ್ಣಯಾ ಚ ಪ್ರೇರ್ಯಮಾಣಸ್ಯ ವಾಙ್ಮನಃಕಾಯೈಃ ಪ್ರವೃತ್ತಿದರ್ಶನಾತ್ , ‘ಸೋಽಕಾಮಯತ ಜಾಯಾ ಮೇ ಸ್ಯಾತ್’ (ಬೃ. ಉ. ೧ । ೪ । ೧೭) ಇತ್ಯಾದಿನಾ ಪುತ್ರವಿತ್ತಾದಿ ಪಾಂಕ್ತಲಕ್ಷಣಂ ಕಾಮ್ಯಮೇವೇತಿ ‘ಉಭೇ ಹ್ಯೇತೇ ಸಾಧ್ಯಸಾಧನಲಕ್ಷಣೇ ಏಷಣೇ ಏವ’ (ಬೃ. ಉ. ೩ । ೫ । ೧) ಇತಿ ವಾಜಸನೇಯಿಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಽವಧಾರಣಾತ್ । ಅವಿದ್ಯಾಕಾಮದೋಷನಿಮಿತ್ತಾಯಾ ವಾಙ್ಮನಃಕಾಯಪ್ರವೃತ್ತೇಃ ಪಾಂಕ್ತಲಕ್ಷಣಾಯಾ ವಿದುಷೋಽವಿದ್ಯಾದಿದೋಷಾಭಾವಾದನುಪಪತ್ತೇಃ ಕ್ರಿಯಾಭಾವಮಾತ್ರಂ ವ್ಯುತ್ಥಾನಮ್ , ನ ತು ಯಾಗಾದಿವದನುಷ್ಠೇಯರೂಪಂ ಭಾವಾತ್ಮಕಮ್ । ತಚ್ಚ ವಿದ್ಯಾವತ್ಪುರುಷಧರ್ಮ ಇತಿ ನ ಪ್ರಯೋಜನಮನ್ವೇಷ್ಟವ್ಯಮ್ । ನ ಹಿ ತಮಸಿ ಪ್ರವೃತ್ತಸ್ಯ ಉದಿತ ಆಲೋಕೇ ಯದ್ಗರ್ತಪಂಕಕಂಟಕಾದ್ಯಪತನಮ್ , ತತ್ಕಿಂಪ್ರಯೋಜನಮಿತಿ ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಹಮ್ । ವ್ಯುತ್ಥಾನಂ ತರ್ಹ್ಯರ್ಥಪ್ರಾಪ್ತತ್ವಾನ್ನ ಚೋದನಾರ್ಥ ಇತಿ । ಗಾರ್ಹಸ್ಥ್ಯೇ ಚೇತ್ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿಜ್ಞಾನಂ ಜಾತಮ್ , ತತ್ರೈವಾಸ್ತ್ವಕುರ್ವತ ಆಸನಂ ನ ತತೋಽನ್ಯತ್ರ ಗಮನಮಿತಿ ಚೇತ್ , ನ ; ಕಾಮಪ್ರಯುಕ್ತತ್ವಾದ್ಗಾರ್ಹಸ್ಥ್ಯಸ್ಯ । ‘ಏತಾವಾನ್ವೈ ಕಾಮಃ’ (ಬೃ. ಉ. ೧ । ೪ । ೧೭) ‘ಉಭೇ ಹ್ಯೇತೇ ಏಷಣೇ ಏವ’ (ಬೃ. ಉ. ೩ । ೫ । ೧)(ಬೃ. ಉ. ೪ । ೪ । ೨೨) ಇತ್ಯವಧಾರಣಾತ್ ಕಾಮನಿಮಿತ್ತಪುತ್ರವಿತ್ತಾದಿಸಂಬಂಧನಿಯಮಾಭಾವಮಾತ್ರಮ್ ; ನ ಹಿ ತತೋಽನ್ಯತ್ರ ಗಮನಂ ವ್ಯುತ್ಥಾನಮುಚ್ಯತೇ । ಅತೋ ನ ಗಾರ್ಹಸ್ಥ್ಯ ಏವಾಕುರ್ವತ ಆಸನಮುತ್ಪನ್ನವಿದ್ಯಸ್ಯ । ಏತೇನ ಗುರುಶುಶ್ರೂಷಾತಪಸೋರಪ್ಯಪ್ರತಿಪತ್ತಿರ್ವಿದುಷಃ ಸಿದ್ಧಾ । ಅತ್ರ ಕೇಚಿದ್ಗೃಹಸ್ಥಾ ಭಿಕ್ಷಾಟನಾದಿಭಯಾತ್ಪರಿಭವಾಚ್ಚ ತ್ರಸ್ಯಮಾನಾಃ ಸೂಕ್ಷ್ಮದೃಷ್ಟಿತಾಂ ದರ್ಶಯಂತ ಉತ್ತರಮಾಹುಃ । ಭಿಕ್ಷೋರಪಿ ಭಿಕ್ಷಾಟನಾದಿನಿಯಮದರ್ಶನಾದ್ದೇಹಧಾರಣಮಾತ್ರಾರ್ಥಿನೋ ಗೃಹಸ್ಥಸ್ಯಾಪಿ ಸಾಧ್ಯಸಾಧನೈಷಣೋಭಯವಿನಿರ್ಮುಕ್ತಸ್ಯ ದೇಹಮಾತ್ರಧಾರಣಾರ್ಥಮಶನಾಚ್ಛಾದನಮಾತ್ರಮುಪಜೀವತೋ ಗೃಹ ಏವಾಸ್ತ್ವಾಸನಮಿತಿ ; ನ, ಸ್ವಗೃಹವಿಶೇಷಪರಿಗ್ರಹನಿಯಮಸ್ಯ ಕಾಮಪ್ರಯುಕ್ತತ್ವಾದಿತ್ಯುಕ್ತೋತ್ತರಮೇತತ್ । ಸ್ವಗೃಹವಿಶೇಷಪರಿಗ್ರಹಾಭಾವೇ ಚ ಶರೀರಧಾರಣಮಾತ್ರಪ್ರಯುಕ್ತಾಶನಾಚ್ಛಾದನಾರ್ಥಿನಃ ಸ್ವಪರಿಗ್ರಹವಿಶೇಷಭಾವೇಽರ್ಥಾದ್ಭಿಕ್ಷುಕತ್ವಮೇವ । ಶರೀರಧಾರಣಾರ್ಥಾಯಾಂ ಭಿಕ್ಷಾಟನಾದಿಪ್ರವೃತ್ತೌ ಯಥಾ ನಿಯಮೋ ಭಿಕ್ಷೋಃ ಶೌಚಾದೌ ಚ, ತಥಾ ಗೃಹಿಣೋಽಪಿ ವಿದುಷೋಽಕಾಮಿನೋಽಸ್ತು ನಿತ್ಯಕರ್ಮಸು ನಿಯಮೇನ ಪ್ರವೃತ್ತಿರ್ಯಾವಜ್ಜೀವಾದಿಶ್ರುತಿನಿಯುಕ್ತತ್ವಾತ್ಪ್ರತ್ಯವಾಯಪರಿಹಾರಾಯೇತಿ । ಏತನ್ನಿಯೋಗಾವಿಷಯತ್ವೇನ ವಿದುಷಃ ಪ್ರತ್ಯುಕ್ತಮಶಕ್ಯನಿಯೋಜ್ಯತ್ವಾಚ್ಚೇತಿ । ಯಾವಜ್ಜೀವಾದಿನಿತ್ಯಚೋದನಾನರ್ಥಕ್ಯಮಿತಿ ಚೇತ್ , ನ ; ಅವಿದ್ವದ್ವಿಷಯತ್ವೇನಾರ್ಥವತ್ತ್ವಾತ್ । ಯತ್ತು ಭಿಕ್ಷೋಃ ಶರೀರಧಾರಣಮಾತ್ರಪ್ರವೃತ್ತಸ್ಯ ಪ್ರವೃತ್ತೇರ್ನಿಯತತ್ವಮ್ , ತತ್ಪ್ರವೃತ್ತೇರ್ನ ಪ್ರಯೋಜಕಮ್ । ಆಚಮನಪ್ರವೃತ್ತಸ್ಯ ಪಿಪಾಸಾಪಗಮವನ್ನಾನ್ಯಪ್ರಯೋಜನಾರ್ಥತ್ವಮವಗಮ್ಯತೇ । ನ ಚಾಗ್ನಿಹೋತ್ರಾದೀನಾಂ ತದ್ವದರ್ಥಪ್ರಾಪ್ತಪ್ರವೃತ್ತಿನಿಯತತ್ವೋಪಪತ್ತಿಃ । ಅರ್ಥಪ್ರಾಪ್ತಪ್ರವೃತ್ತಿನಿಯಮೋಽಪಿ ಪ್ರಯೋಜನಾಭಾವೇಽನುಪಪನ್ನ ಏವೇತಿ ಚೇತ್ , ನ ; ತನ್ನಿಯಮಸ್ಯ ಪೂರ್ವಪ್ರವೃತ್ತಿಸಿದ್ಧತ್ವಾತ್ತದತಿಕ್ರಮೇ ಯತ್ನಗೌರವಾದರ್ಥಪ್ರಾಪ್ತಸ್ಯ ವ್ಯುತ್ಥಾನಸ್ಯ ಪುನರ್ವಚನಾದ್ವಿದುಷೋ ಮುಮುಕ್ಷೋಃ ಕರ್ತವ್ಯತ್ವೋಪಪತ್ತಿಃ । ಅವಿದುಷಾಪಿ ಮುಮುಕ್ಷುಣಾ ಪಾರಿವ್ರಾಜ್ಯಂ ಕರ್ತವ್ಯಮೇವ ; ತಥಾ ಚ ‘ಶಾಂತೋ ದಾಂತಃ’ (ಬೃ. ಉ. ೪ । ೪ । ೨೩) ಇತ್ಯಾದಿವಚನಂ ಪ್ರಮಾಣಮ್ । ಶಮದಮಾದೀನಾಂ ಚಾತ್ಮದರ್ಶನಸಾಧನಾನಾಮನ್ಯಾಶ್ರಮೇಷ್ವನುಪಪತ್ತೇಃ । ‘ಅತ್ಯಾಶ್ರಮಿಭ್ಯಃ ಪರಮಂ ಪವಿತ್ರಂ ಪ್ರೋವಾಚ ಸಮ್ಯಗೃಷಿಸಂಘಜುಷ್ಟಮ್’ (ಶ್ವೇ. ಉ. ೬ । ೨೧) ಇತಿ ಚ ಶ್ವೇತಾಶ್ವತರೇ ವಿಜ್ಞಾಯತೇ । ‘ನ ಕರ್ಮಣಾ ನ ಪ್ರಜಯಾ ಧನೇನ ತ್ಯಾಗೇನೈಕೇ ಅಮೃತತ್ವಮಾನಶುಃ’ (ಕೈವಲ್ಯ ೨) ಇತಿ ಚ ಕೈವಲ್ಯಶ್ರುತಿಃ । ‘ಜ್ಞಾತ್ವಾ ನೈಷ್ಕರ್ಮ್ಯಮಾಚರೇತ್’ ಇತಿ ಚ ಸ್ಮೃತೇಃ । ‘ಬ್ರಹ್ಮಾಶ್ರಮಪದೇ ವಸೇತ್’ ಇತಿ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಾದಿವಿದ್ಯಾಸಾಧನಾನಾಂ ಚ ಸಾಕಲ್ಯೇನಾತ್ಯಾಶ್ರಮಿಷೂಪಪತ್ತೇರ್ಗಾರ್ಹಸ್ಥ್ಯೇಽಸಂಭವಾತ್ । ನ ಚ ಅಸಂಪನ್ನಂ ಸಾಧನಂ ಕಸ್ಯಚಿದರ್ಥಸ್ಯ ಸಾಧನಾಯಾಲಮ್ । ಯದ್ವಿಜ್ಞಾನೋಪಯೋಗೀನಿ ಚ ಗಾರ್ಹಸ್ಥ್ಯಾಶ್ರಮಕರ್ಮಾಣಿ, ತೇಷಾಂ ಪರಮಫಲಮುಪಸಂಹೃತಂ ದೇವತಾಪ್ಯಯಲಕ್ಷಣಂ ಸಂಸಾರವಿಷಯಮೇವ । ಯದಿ ಕರ್ಮಿಣ ಏವ ಪರಮಾತ್ಮವಿಜ್ಞಾನಮಭವಿಷ್ಯತ್ , ಸಂಸಾರವಿಷಯಸ್ಯೈವ ಫಲಸ್ಯೋಪಸಂಹಾರೋ ನೋಪಾಪತ್ಸ್ಯತ । ಅಂಗಫಲಂ ತದಿತಿ ಚೇತ್ ; ನ, ತದ್ವಿರೋಧ್ಯಾತ್ಮವಸ್ತುವಿಷಯತ್ವಾದಾತ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಃ । ನಿರಾಕೃತಸರ್ವನಾಮರೂಪಕರ್ಮಪರಮಾರ್ಥಾತ್ಮವಸ್ತುವಿಷಯಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಮಮೃತತ್ವಸಾಧನಮ್ । ಗುಣಫಲಸಂಬಂಧೇ ಹಿ ನಿರಾಕೃತಸರ್ವವಿಶೇಷಾತ್ಮವಸ್ತುವಿಷಯತ್ವಂ ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ನ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ; ತಚ್ಚಾನಿಷ್ಟಮ್ , ‘ಯತ್ರ ತ್ವಸ್ಯ ಸರ್ವಮಾತ್ಮೈವಾಭೂತ್’ (ಬೃ. ಉ. ೨ । ೪ । ೧೪) ಇತ್ಯಧಿಕೃತ್ಯ ಕ್ರಿಯಾಕಾರಕಫಲಾದಿಸರ್ವವ್ಯವಹಾರನಿರಾಕರಣಾದ್ವಿದುಷಃ ; ತದ್ವಿಪರೀತಸ್ಯಾವಿದುಷಃ ‘ಯತ್ರ ಹಿ ದ್ವೈತಮಿವ ಭವತಿ’ (ಬೃ. ಉ. ೨ । ೪ । ೧೪) ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಕ್ರಿಯಾಕಾರಕಫಲರೂಪಸ್ಯ ಸಂಸಾರಸ್ಯ ದರ್ಶಿತತ್ವಾಚ್ಚ ವಾಜಸನೇಯಿಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ । ತಥೇಹಾಪಿ ದೇವತಾಪ್ಯಯಂ ಸಂಸಾರವಿಷಯಂ ಯತ್ಫಲಮಶನಾಯಾದಿಮದ್ವಸ್ತ್ವಾತ್ಮಕಂ ತದುಪಸಂಹೃತ್ಯ ಕೇವಲಂ ಸರ್ವಾತ್ಮಕವಸ್ತುವಿಷಯಂ ಜ್ಞಾನಮಮೃತತ್ವಾಯ ವಕ್ಷ್ಯಾಮೀತಿ ಪ್ರವರ್ತತೇ । ಋಣಪ್ರತಿಬಂಧಶ್ಚಾವಿದುಷ ಏವ ಮನುಷ್ಯಪಿತೃದೇವಲೋಕಪ್ರಾಪ್ತಿಂ ಪ್ರತಿ, ನ ವಿದುಷಃ ; ‘ಸೋಽಯಂ ಮನುಷ್ಯಲೋಕಃ ಪುತ್ರೇಣೈವ’ (ಬೃ. ಉ. ೧ । ೫ । ೧೬) ಇತ್ಯಾದಿಲೋಕತ್ರಯಸಾಧನನಿಯಮಶ್ರುತೇಃ । ವಿದುಷಶ್ಚ ಋಣಪ್ರತಿಬಂಧಾಭಾವೋ ದರ್ಶಿತ ಆತ್ಮಲೋಕಾರ್ಥಿನಃ ‘ಕಿಂ ಪ್ರಜಯಾ ಕರಿಷ್ಯಾಮಃ’ (ಬೃ. ಉ. ೪ । ೪ । ೨೨) ಇತ್ಯಾದಿನಾ । ತಥಾ ‘ಏತದ್ಧ ಸ್ಮ ವೈ ತದ್ವಿದ್ವಾಂಸ ಆಹುರ್ಋಷಯಃ ಕಾವಷೇಯಾಃ’ ಇತ್ಯಾದಿ ‘ಏತದ್ಧ ಸ್ಮ ವೈ ತತ್ಪೂರ್ವೇ ವಿದ್ವಾಂಸೋಽಗ್ನಿಹೋತ್ರಂ ನ ಜುಹವಾಂಚಕ್ರುಃ’ (ಕೌ. ಉ. ೨ । ೫) ಇತಿ ಚ ಕೌಷೀತಕಿನಾಮ್ । ಅವಿದುಷಸ್ತರ್ಹಿ ಋಣಾನಪಾಕರಣೇ ಪಾರಿವ್ರಾಜ್ಯಾನುಪಪತ್ತಿರಿತಿ ಚೇತ್ ; ನ, ಪ್ರಾಗ್ಗಾರ್ಹಸ್ಥ್ಯಪ್ರತಿಪತ್ತೇರ್‌ಋಣಿತ್ವಾಸಂಭವಾದಧಿಕಾರಾನಾರೂಢೋಽಪಿ ಋಣೀ ಚೇತ್ಸ್ಯಾತ್ , ಸರ್ವಸ್ಯ ಋಣಿತ್ವಮಿತ್ಯನಿಷ್ಟಂ ಪ್ರಸಜ್ಯೇತ । ಪ್ರತಿಪನ್ನಗಾರ್ಹಸ್ಥ್ಯಸ್ಯಾಪಿ ‘ಗೃಹಾದ್ವನೀ ಭೂತ್ವಾ ಪ್ರವ್ರಜೇದ್ಯದಿ ವೇತರಥಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಾದೇವ ಪ್ರವ್ರರ್ಜೇದ್ಗೃಹಾದ್ವಾ ವನಾದ್ವಾ’ (ಜಾ. ಉ. ೪) ಇತ್ಯಾತ್ಮದರ್ಶನಸಾಧನೋಪಾಯತ್ವೇನೇಷ್ಯತ ಏವ ಪಾರಿವ್ರಾಜ್ಯಮ್ । ಯಾವಜ್ಜೀವಾದಿಶ್ರುತೀನಾಮವಿದ್ವದಮುಮುಕ್ಷುವಿಷಯೇ ಕೃತಾರ್ಥತಾ । ಛಾಂದೋಗ್ಯೇ ಚ ಕೇಷಾಂಚಿದ್ದ್ವಾದಶರಾತ್ರಮಗ್ನಿಹೋತ್ರಂ ಹುತ್ವಾ ತತ ಊರ್ಧ್ವಂ ಪರಿತ್ಯಾಗಃ ಶ್ರೂಯತೇ । ಯತ್ತ್ವನಧಿಕೃತಾನಾಂ ಪಾರಿವ್ರಾಜ್ಯಮಿತಿ, ತನ್ನ ; ತೇಷಾಂ ಪೃಥಗೇವ ‘ಉತ್ಸನ್ನಾಗ್ನಿರನಗ್ನಿಕೋ ವಾ’ ಇತ್ಯಾದಿಶ್ರವಣಾತ್ ; ಸರ್ವಸ್ಮೃತಿಷು ಚ ಅವಿಶೇಷೇಣ ಆಶ್ರಮವಿಕಲ್ಪಃ ಪ್ರಸಿದ್ಧಃ, ಸಮುಚ್ಚಯಶ್ಚ । ಯತ್ತು ವಿದುಷೋಽರ್ಥಪ್ರಾಪ್ತಂ ವ್ಯುತ್ಥಾನಮಿತ್ಯಶಾಸ್ತ್ರಾರ್ಥತ್ವೇ, ಗೃಹೇ ವನೇ ವಾ ತಿಷ್ಠತೋ ನ ವಿಶೇಷ ಇತಿ, ತದಸತ್ । ವ್ಯುತ್ಥಾನಸ್ಯೈವಾರ್ಥಪ್ರಾಪ್ತತ್ವಾನ್ನಾನ್ಯತ್ರಾವಸ್ಥಾನಂ ಸ್ಯಾತ್ । ಅನ್ಯತ್ರಾವಸ್ಥಾನಸ್ಯ ಕಾಮಕರ್ಮಪ್ರಯುಕ್ತತ್ವಂ ಹ್ಯವೋಚಾಮ ; ತದಭಾವಮಾತ್ರಂ ವ್ಯುತ್ಥಾನಮಿತಿ ಚ । ಯಥಾಕಾಮಿತ್ವಂ ತು ವಿದುಷೋಽತ್ಯಂತಮಪ್ರಾಪ್ತಮ್ , ಅತ್ಯಂತಮೂಢವಿಷಯತ್ವೇನಾವಗಮಾತ್ । ತಥಾ ಶಾಸ್ತ್ರಚೋದಿತಮಪಿ ಕರ್ಮಾತ್ಮವಿದೋಽಪ್ರಾಪ್ತಂ ಗುರುಭಾರತಯಾವಗಮ್ಯತೇ ; ಕಿಮುತ ಅತ್ಯಂತಾವಿವೇಕನಿಮಿತ್ತಂ ಯಥಾಕಾಮಿತ್ವಮ್ ? ನ ಹ್ಯುನ್ಮಾದತಿಮಿರದೃಷ್ಟ್ಯುಪಲಬ್ಧಂ ವಸ್ತು ತದಪಗಮೇಽಪಿ ತಥೈವ ಸ್ಯಾತ್ , ಉನ್ಮಾದತಿಮಿರದೃಷ್ಟಿನಿಮಿತ್ತತ್ವಾದೇವ ತಸ್ಯ । ತಸ್ಮಾದಾತ್ಮವಿದೋ ವ್ಯುತ್ಥಾನವ್ಯತಿರೇಕೇಣ ನ ಯಥಾಕಾಮಿತ್ವಮ್ , ನ ಚಾನ್ಯತ್ಕರ್ತವ್ಯಮಿತ್ಯೇತತ್ಸಿದ್ಧಮ್ । ಯತ್ತು ‘ವಿದ್ಯಾಂ ಚಾವಿದ್ಯಾಂ ಚ ಯಸ್ತದ್ವೇದೋಭಯಂ ಸಹ’ (ಈ. ಉ. ೧೧) ಇತಿ ನ ವಿದ್ಯಾವತೋ ವಿದ್ಯಯಾ ಸಹಾವಿದ್ಯಾಪಿ ವರ್ತತ ಇತ್ಯಯಮರ್ಥಃ ; ಕಸ್ತರ್ಹಿ ? ಏಕಸ್ಮಿನ್ಪುರುಷೇ ಏತೇ ನ ಸಹ ಸಂಬಧ್ಯೇಯಾತಾಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ; ಯಥಾ ಶುಕ್ತಿಕಾಯಾಂ ರಜತಶುಕ್ತಿಕಾಜ್ಞಾನೇ ಏಕಸ್ಯ ಪುರುಷಸ್ಯ । ‘ದೂರಮೇತೇ ವಿಪರೀತೇ ವಿಷೂಚೀ ಅವಿದ್ಯಾ ಯಾ ಚ ವಿದ್ಯೇತಿ ಜ್ಞಾತಾ’ (ಕ. ಉ. ೧ । ೨ । ೪) ಇತಿ ಹಿ ಕಾಠಕೇ । ತಸ್ಮಾನ್ನ ವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಸತ್ಯಾಮವಿದ್ಯಾಯಾಃ ಸಂಭವೋಽಸ್ತಿ । ‘ತಪಸಾ ಬ್ರಹ್ಮ ವಿಜಿಜ್ಞಾಸಸ್ವ’ (ತೈ. ಉ. ೩ । ೨ । ೨) ಇತ್ಯಾದಿಶ್ರುತೇಃ । ತಪಆದಿ ವಿದ್ಯೋತ್ಪತ್ತಿಸಾಧನಂ ಗುರೂಪಾಸನಾದಿ ಚ ಕರ್ಮ ಅವಿದ್ಯಾತ್ಮಕತ್ವಾದವಿದ್ಯೋಚ್ಯತೇ । ತೇನ ವಿದ್ಯಾಮುತ್ಪಾದ್ಯ ಮೃತ್ಯುಂ ಕಾಮಮತಿತರತಿ । ತತೋ ನಿಷ್ಕಾಮಸ್ತ್ಯಕ್ತೈಷಣೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಯಾ ಅಮೃತತ್ವಮಶ್ನುತ ಇತ್ಯೇತಮರ್ಥಂ ದರ್ಶನಯನ್ನಾಹ — ‘ಅವಿದ್ಯಯಾ ಮೃತ್ಯುಂ ತೀರ್ತ್ವಾ ವಿದ್ಯಯಾಮೃತಮಶ್ನುತೇ’ (ಈ. ಉ. ೧೧) ಇತಿ । ಯತ್ತು ಪುರುಷಾಯುಃ ಸರ್ವಂ ಕರ್ಮಣೈವ ವ್ಯಾಪ್ತಮ್ , ‘ಕುರ್ವನ್ನೇವೇಹ ಕರ್ಮಾಣಿ ಜಿಜೀವಿಷೇಚ್ಛತಂ ಸಮಾಃ’ (ಈ. ಉ. ೨) ಇತಿ, ತದವಿದ್ವದ್ವಿಷಯತ್ವೇನ ಪರಿಹೃತಮ್ , ಇತರಥಾ ಅಸಂಭವಾತ್ । ಯತ್ತು ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣಮಪಿ ಪೂರ್ವೋಕ್ತತುಲ್ಯತ್ವಾತ್ಕರ್ಮಣಾ ಅವಿರುದ್ಧಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಮಿತಿ, ತತ್ಸವಿಶೇಷನಿರ್ವಿಶೇಷಾತ್ಮವಿಷಯತಯಾ ಪ್ರತ್ಯುಕ್ತಮ್ ; ಉತ್ತರತ್ರ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನೇ ಚ ದರ್ಶಯಿಷ್ಯಾಮಃ । ಅತಃ ಕೇವಲನಿಷ್ಕ್ರಿಯಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮೈಕತ್ವವಿದ್ಯಾಪ್ರದರ್ಶನಾರ್ಥಮುತ್ತರೋ ಗ್ರಂಥ ಆರಭ್ಯತೇ ॥